شب ارزاق ماندگار
سوره مبارکه#دخان
# شب-قدر
«إِنَّا أَنْزَلْناهُ في لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرين؛ ما آن را در شبى مبارك نازل كرديم، چون از آغاز خلقت همواره سنت ما بر انذار خلق جريان داشته است »
خزینه همه چیز نزد خداست؛ «وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلاَّ عِنْدَنا خَزائِنُهُ وَ ما نُنَزِّلُهُ إِلاَّ بِقَدَرٍ مَعْلُوم؛ هيچ چيز نيست مگر آنكه نزد ما خزينه هاى آنست و ما نازلش نمى كنيم مگر به اندازه معين».
شب قدر شبی است که بر اساس مصلحتی که نسبت به هرکس، نسبت به هستی، نسبت به اجتماع وجود دارد، قدری، ظرفیتی، اندازه ای اعطا می شود، بعد هم در طول سال به سمت آن هدایت می شویم «الذی قدر فهدی». یعنی آن شب که می دهند نه اینکه آن شب بالفعل است؛ مثلا اگر بناست خداوند به کسی فرزندی بدهد، این فرزند زمینه اش یعنی اصل امضایش امشب(شب قدر) می شود و عملا این در طول سال اتفاق می افتد.
پس شب قدر شبی از جنس ایجاد ظرفیت است و به همین دلیل است که در این آیه «إنا أنزلناه فی لیلة مبارکة»، تعبیر مبارک آمده، یعنی ماندگار، این شب،شب ارزاق ماندگار است. به عبارت دیگر شب ریل گذاری است؛ شما ریلی را تنظیم می کنید که زندگی بر این اساس حرکت کند، این ظرفیت طولانی مدتی دارد که در خود سوره قدر فرمود:« لیلة القدر خیر من الف شهر»، یعنی ظرفیت این شب به گونه ای است که می تواند تا هزار ماه خیر را متوجه انسان بکند و ظرفیت را به او بدهد یعنی یک عمر، هشتاد سال.
پس شب قدر را باید خیلی قدر شناسی کرد، شب بسیار با ارزشی در زندگی بشر است. می فرماید: « إنا أنزلناه فی لیلة مبارکة»؛ یکی از ظرفیت هایی که بایستی در زندگی بشر اضافه می شد، قرآن است.قرآن آمد تا درزندگی بشر تحولی ایجاد کند، نزول قرآن از جنس قدر و ایجاد ظرفیت است.ما با نزول قرآن خواستیم هشدار بدهیم، بشر را با انذار و بیدار کنیم، رویه ما چنین بود و انبیاء و کتاب های دیگری نیز فرستادیم تا کارشان انذار بشر باشد،چون نمی خواهیم بشر به خواب برود.
شب اعطای ظرفیت
#سوره_دخان
إِنَّا أَنْزَلْناهُ في لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرينَ (3)
فيها يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكيمٍ (4)
ما آن را در شبى مبارك نازل كرديم، چون از آغاز خلقت همواره سنت ما بر انذار خلق جريان داشته است (3).
در آن شب مبارك هر امر در هم فرو رفته باز مىشود(4)
شرح:
ما این قرآن را در شبی مبارک نازل کردیم، قبلا در سوره قدر،که قبل از این سوره نازل شده، این شب مبارک را شب قدر معرفی نموده و فرمود:« إنا انزلناه فی لیلة القدر». مبارک به چیزی می گویند که ثابت و ماندگار باشد؛ مثلا به کسی که عروسی کرده می گویند مبارک است، یعنی خداوند این خیر را برای شما باقی نگه دارد، یا به کسی که صاحب فرزند شده می گویند مبارک است یعنی این فرزند برای شما به عنوان خیر ماندگار باشد.آب وقتی راکد شده و در یک جا جمع می شود، می شود برکه، به گردن شتر که حرکت می کند و سرش ثابت می ماند می گویند بَرَک. این تعابیر در رابطه با مبارک و این شب، قاعدتا باید معنایی داشته باشد. این شب قبل از نزول قرآن مبارک است و هر اتفاقی که در آن می افتد ثابت است. سوره قدر، اسم دیگری را برای این شب به نام قدر به کار برده است.حالا خود قدر به چه معناست؟
قدر یعنی اندازه ها، ظریف بخشی ها. قرآن در سوره اعلی ، که هشتمین سوره نازل شده بر پیامبر است،وقتی می خواهد رب اعلی را معرفی کند، از این واژه استفاده کرده و می فرماید:« سبح اسم ربک الاعلی، الذی خلق فسوی، و الذی قدر فهدی..»؛ خدای متعال موجودات را خلق کرده و بین آنها تسویه و پردازش می کند، کما اینکه بین من و پدیده ها نیز تسویه برقرارشده است. قدر نه به معنای این است که به من چیزی بدهد مانند تغذیه ی امروز ما، این روزی است اما روزی مبارک نیست. گاهی روزی ها یا اعطاها از جنس تقدیر است، یعنی خدا به من چیزی می دهد که ظرفیتی در من ایجاد می کند(ایجاد ظرفیت) که ترجیحا شکوفا هم نشده است، «والذی قدر فهدی..». به عنوان نمونه سن این آقا یا خانم چقدر باشد، از نظر رشد تا کجا رشد کند، از نظر سعادت تا کجا پیش برود، از نظر معنوی تا کجا ها اوج بگیرد( یعنی براساس ظرفیت ها و تشخیص مصالح). تقدیر این است که برای فرد، خانواده و اجتماع ظرفیت هایی را تعیین کنند و بگویند مثلا در تمام عمر ، عمرگنجشنگ اینگونه باشد، عمر کبوتر اینگونه باشد، غذایش اینگونه باشد، عمر انسان اینگونه باشد و….
شب قدر شب دادن ظرفیت است نه شب تغذیه، بر اساس شناختی که از استعدادها و شایستگی ها و قابلیت هایی که فرد قبلا بروز داده، خداوند دوباره یک ظرفیت جدید به او می دهد.اینکه ما در ماه رمضان روزه می گیریم و شب قدر به دعا و ذکر مشغول می شویم که استغفار نیز برای این شب زیاد ذکر شده، برای این است که آن موانع تقدیر های شایسته را از خودمان دور کنیم و شایستگی ظرفیت های مناسب را در خودمان ایجاد کنیم.
*سوره دخان 64 مین سوره ای است که بر پامبر گرامی اسلام نازل شد و سوره قدر 25 مین سوره ای است که بر پیامبر نازل شده است
هم نشینی و دوستی با مومنان
آداب دوستی
1-هم نشینی و دوستی با مومنان
وَ اصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَداةِ وَ الْعَشِيِّ يُريدُونَ وَجْهَهُ وَ لا تَعْدُ عَيْناكَ عَنْهُمْ تُريدُ زينَةَ الْحَياةِ الدُّنْيا وَ لا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنا وَ اتَّبَعَ هَواهُ وَ كانَ أَمْرُهُ فُرُطا؛
با کسانی که صبح و شام پروردگارشان را خوانده و همواره خشنودی او را می طلبند، خود را شکیبا دار، و در طلب زینت زندگی دنیا دیدگانت[ از توجه] به آنان[یعنی ثروتمندان] برنگردد، و از کسی که دلش را از یاد خدا غافل کرده ایم و از هوای نفسش پیروی کرده و کارش زیاده روی است، اطاعت مکن.(کهف:28)
توضیح:
اهمیت دوستی در اسلام بر کسی پوشیده نیست. مهم ترین گام در دوست یابی، انتخاب دوست مناسب است، زیرا روحیات و اعتقادات دوستان تاثیر شگرفی بر یکدیگر می گذارد تا جایی که در روایات توصیه شده است برای شناخت هر فرد، به دوستان و هم نشینانش توجه شود. در روایات معیارهای متعددی برای دوست مناسب معرفی شده که جامع همه ی آنها ایمان و تقواست. خداوند مومنان را به هم نشینی و دوستی با یکدیگر دعوت نموده تا هم زمینه های ترغیب و تشویق یکدیگر به تقوا و صبر را فراهم کنند و هم عواطف انسانی و نیاز انسان به همدم و هم نشین پاسخ داده شود. در آیه ی فوق از دوستی با غافلان نیز نهی شده است.
حدیث:
پیامبر اکرم صل الله علیه و آله: «أسعد الناس من خالط کرام الناس؛ خوشبخت ترین مردم کسی است که با مردمان بزرگوار معاشرت کند».
برزخ
#سوره_مومنون
حَتَّى إِذا جاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قالَ رَبِّ ارْجِعُونِ (99)
لَعَلِّي أَعْمَلُ صالِحاً فيما تَرَكْتُ كَلاَّ إِنَّها كَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلى يَوْمِ يُبْعَثُون(100)
[دشمنان حق از دشمنی خود باز نمی ایستند] تا زمانی که یکی از آنان را مرگ در رسد، می گوید: ای پروردگار من مرا[برای جبران گناهان و تقصیرهایی که از من سر زده به دنیا] بازگردان؛
امید است[در برابر] آنچه[ از عمر،مال و ثروت در دنیا] واگذاشته ام کار شایسته ای انجام دهم،[به او می گویند:] چنین نیست[که می گویی] بدون تردید این سخنی بی فایده است که او گوینده آن است،و پیش رویشان برزخی است تا روزی که برانگیخته شوند.
توضیح:
پس از مرگ انسان وارد عالم برزخ می شود. کافران در برزخ عذاب شده و منتظر مجازات سخت قیامت هستند و مومنان پاداش و رحمت خداوندی را مشاهده می کنند. شواهد نقلی فراوانی در قرآن و روایات بر وجود عالم برزخ وجود دارد. در قرآن-علاوه بر آیه فوق- می توان به آیات 169 آل عمران،46 غافر، 26 یس و …اشاره کرد.
دلالت آیه فوق بر عالم برزخ روشن است؛ زیرا در رد خواسته ی بازگشت کافران، آنان را چنین توصیف می کند که تا روز قیامت در برزخ به سر می برند.
حدیث: امام صادق علیه السلام: « والله اتخوف علیکم فی البرزخ و هو القبر منذ حین موته إلی یوم القیامة: به خدا سوگند! از برزخ بر شما می ترسم و برزخ از زمان قبر هنگام مرگ تا روز قیامت است».
آرامش مومنان هنگام مرگ
معاد
آرامش مومنان هنگام مرگ
«الَّذينَ تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلائِكَةُ طَيِّبينَ يَقُولُونَ سَلامٌ عَلَيْكُمْ ادْخُلُوا الْجَنَّةَ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ »
آنان در حالی که[از آلودگی های عملی و اخلاقی] پاک و پاکیزه اند، فرشتگان جانشان را می گیرند، به آنان می گویند:سلام بر شما،[اکنون] به پاداش آنچه همواره انجام می دادید، به بهشت درآیید.(نحل:32)
توضیح:
مرگ در نظر کافر، خروج از باغ پر نعمت و زیبا به زندان سخت و تاریک است، ولی در نظر مومن ورود به بهشت پرنعمت و خارج شدن از زندان تنگدنیاست. مومنان با مشاهده ی فرشته ی مرگ شادمان و مسرور می شوند واز رسیدن لحظه موعود ملاقات وعده ی پروردگار در اشتیاقی وصف ناشدنی فرو می روند. فرشتگان الهی به آنان بشارت می دهند که سلام و امنیت بر شما باد؛ جانهایشان را با احترام و تکریم قبض روح کرده و موهبت های بی نظیر خداوندی را نثارشان می کنند. گفتنی است مرگ برای مومنان گناهکار نیز دارای سختی و شدت می باشد که این به جهت تطهیر آنان از آلودگی ها و ورود به عالم دیگر است.
حدیث:
پیامبر اکرم صل الله علیه و آله: « إن ملک الموت لیقف من المومن عند موته موقف العبد الذلیل من المولی: هنگام جان دادن مومن، فرشته مرگ در برابر او چون بنده ی ذلیل در برابر مولایش است».