پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله) می فرماید:
إنَّ اللهَ لا یَنْظُرُ إلَی صُوَرِکُمْ وَلا إلی أَمْوالِکُمْ وَإنَّما یَنْظُر إلی قُلُوبِکُمْ وَ أَعْمالِکُمْ(1)
ترجمه
خداوند به صورت ها و اموال نمی نگرد، بلکه به دلها و اعمال شما نگاه می کند.

شرح کوتاه
در حالی که مقیاس ارزشیابی شخصیت افراد در غالب اجتماعات، سرمایه های مادّی و امتیازات جسمانی است، اسلام صریحاً می گوید: انتخاب این امور به عنوان مقیاس سنجش شخصیت، یک انتخاب نادرست است; بلکه آنچه خدا به آن می نگرد و در ترازوی حقیقت وزن دارد، فکر و عمل است، فکر پاک که سرچشمه اعمالی پاک شود; و در دادگاه پروردگار تنها صاحبان این دو سرمایه پیروزند.

1. کتاب محجّة البیضاء، جلد 6، صفحه 312.

یکصد و پنجاه درس زندگی - آیت الله ناصرمکارم شیرازی

امام صادق (ع)

 مسافرت خود را با صدقه دادن آغاز كن و هرگاه خواستى بيرون برو؛ زيرا [با صدقه دادن ]سلامت سفرت را مى خرى

ميزان الحكمه ج5 ص309

حاج آقا اسماعیل دولابی می فرماید :

شخصی را سراغ دارم که بیش از چهل سال در طلب امام زمان صلوات الله علیه بود ؛ بعد از چهل سال ریاضت و عبادت به محضر منور حضرت مهدی صلوات الله علیه مشرف شد.

وقتی خدمت آقا رسید از حضرت گلایه عاشقانه کرد: « شما که سرانجام مرا به محضر پذیرفتید، ای کاش یک مقدار زودتر مرا می پذیرفتید و من این همه غصه نمی خوردم و عذاب نمی کشیدم؟ »

حضرت فرمودند : اگر زودتر ما را می دیدید از ما نان و سبزی می خواستی! حالا که چهل سال زحمت کشیده ای می فهمی که چه بخواهی.

 و إِذْ تَأَذَّنَ رَبُّکمْ لَئِن شَکرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکمْ وَلَئِن کفَرْتُمْ إِنَّ عَذَابِی لَشَدِید

و (یاد کن) هنگامی را که پروردگارتان اعلام کرد: «اگر سپاس گزاری کنید، حتماً شما را (نعمتی) می افزایم؛ و اگر ناسپاسی کنید، قطعاً عذاب من شدید است»

 نکته ها و اشاره ها

1.این آیه که قانون سپاس گزاری را بیان می کند، به افراد سپاس گزار با صراحت وعده فزونی نعمت می دهد، اما به افراد ناسپاس، صریحاً وعده ی عذاب نمی دهد، بلکه می فرماید: «اگر ناسپاسی کنید، عذاب من شدید است.» و این نشان دهنده ی نهایت لطف پروردگار است.

2.شکر سه مرحله دارد:
الف) تفکر و توجه به بخشنده ی نعمت و شناخت او؛
ب) شکر زبانی، یعنی به جا آوردن سپاس و حمد برای بخشنده ی نعمت؛
ج) شکر عملی، یعنی هر نعمتی را در راستای هدف آن مصرف کردن.

3.در حدیثی از امام صادق علیه السلام روایت شده که
کم ترین شکر آن است که نعمت را از خدا بدانی، بدون آن که قلب تو به غیر خدا مشغول شود و (نیز شکر نعمت آن است) که به نعمت او راضی باشی و به وسیله نعمت های خدا نافرمانی او را نکنی.
اگر فضل خدا بر خود بدانی بماند بر تو نعمت جاودانی
(سعدی)

 آموزه ها و پیام ها

1.یکی از سنت ها و قوانین الهی آن است که سپاس گزاری وسیله ی افزونی نعمت هاست.
2.ناسپاسی، ممکن است انسان را گرفتار عذاب شدید الهی کند.
3.اگر می خواهید لطف و کرم الهی بیش تر شامل حال شما باشد، سپاس گزار او باشید.

سوره ابراهیم، آیه 7

منبع: تفسیر قرآن مهرریال جلد سوم، صفحه 263

استغفار برای پاکان و نیکان علامت شدت حساسیت روح است. استغفار واقعی حکم این را دارد که انسان یک آینه صاف پاکی داشته باشد و مرتب روی این آینه را با یک دستمال صاف نازکی پاک کند؛ یک گرد مختصری می‌آید زود دستمال می‌کشد. یک آینه اگر صاف و شفاف باشد چیزهایی را که چشم هم هرگز آن را نمی‌بیند و درک نمی‌کند، نشان می‌دهد.

اما ممکن است روی دیواری گرد فراوانی بنشیند به طوری که اگر شما یک دستمال روی قسمتی از آن بکشید و نگاه کنید، پر از گرد و خاک باشد ولی وقتی به آن دیوار به همین صورت نگاه می‌کنید، روی آن گرد و غباری احساس نمی‌کنید. تازه اگر دیوارِ سیاهی باشد، چنانچه مرکب هم روی آن بریزید این دیوار حساسیتی ندارد و چیزی را نشان نمی‌دهد. اما اگر یک ذره گرد روی آینه بنشیند آینه نشان می‌دهد.

برای شخصی مثل پیغمبر اکرم(ص) هر گونه توجهی به غیر خدا حکم گرد روی آینه را دارد. با اینکه در همان حالی که به بنده‌ای توجه دارد یا دارد موعظه می‌کند یا با زن خودش حرف می‌زند و یا غذا می‌خورد هرگز و یک ذره غافل از خدا نیست، اما باز فرق است میان اینکه او همیشه با خدا خلوت کرده باشد و اینکه لحظه‌ای با خلق خدا در عین حال محشور باشد. همه اینها برای او حکم آن گرد را دارد که روی آینه می‌نشیند. هر چه که بیشتر استغفار کند حساسیتِ بیشترِ آن آینه را نشان می‌دهد.

 استاد مطهری، آشنایی با قرآن، ج14، ص249-248