سلام و درود بر شما....
السّلام عليكم؛
سلام و درود بر شما….
«سلام» از «سَلِمَ» ضدّ خصومت و به معناي شدت موافقتي است كه هيچگونه خلاف و نزاعي در بين نباشد. انقياد، صلح، رضا و امثال آن از لوازم اين معناست.
سلام به معناي سلامت است و «السلام عليكم» يعني سلامت از جانب خدا بر شما [مخاطبان] باد.
آسانترين ابزار تكريم
مبادله سلام هنگام مقابل شدن با ديگران، سادهترين، آسانترين و ارزشمندترين وسيله براي ابراز ارادت، تكريم وتعظيم مخاطب وتحكيم پيوندهاي اجتماعي است. سلام، نوعي تحيّت و درود است. اصل «تحيّت» به معناي طلب حيات براي مخاطب است، خواه حيات ظاهري باشد يا حيات باطني، مادي باشد يا معنوي.
در قرآن كريم آمده است: (تَحيّتهم فيها سلام) ؛ تحيت بهشتيان، سلام است. طبق اين آيه، تحيتْ انواعي دارد كه سلام، بهترين آنهاست. از اين رو بهشتيان آن را انتخاب ميكنند. به اين ترتيب، سلامكننده به كمك سلام، حيات همراه با سلامت، يعني كمال حيات نازل شده از جانب خداوند را براي مخاطب، طلب ميكند و در واقع، معناي آن «سلام الله عليك» است؛ چون سلام از اسماي حسناي خداست: (هو الملكُ القدّوس السلام) و مبدأ هر گونه سلام و سلامتي اوست:
اللّهمّ أنت السلام و منك السلام و لك السلام وإليك يعود السلام؛ خدايا! سلام تويي و سلامتي از تو نشأت ميگيرد و از آنِ توست و به سوي تو نيز باز ميگردد.
از آنجا كه خداي متعال سلام است، سلام و جوابي كه ميان دو نفر رد و بدل ميشود (سلام عليك، عليك السلام) عبارت ديگري از (هو الأوّل و الاخر) است.
تذكرّ 1: در معناي فقرات اين دعاي بلند مرتبه ميتوان گفت:
الف) خداوند سلام است، يعني تمام كمالهاي آن ذات اقدس از آسيب عيب و گزند نقصْ سالم است.
ب) خداوند مبدأ فاعلي تمام آثار سودمند و با بركت است پس مبدأ آغازين سلام نيز خداست.
ج) خداوند مالك تمام اسما و افعال و آثار و بالاخره مَلِك همه اشياست و سلام نيز يكي از مماليك اوست. بنابر اين، سلام در اختيار خداست.
د) خداوند، انجام همه اشيا و پايان تمام امور و مقصد و نهايت همه سائران صائر و تمام سالكانِ متحوّل است. بنابر اين، مرجع پاياني سلام نيز خداست. به بيان ديگر: چون سلام از كلمات طيب است و هر كلام طيّبي به سوي خداوند صعود ميكند: (إليه يصعد الكلم الطيّب) و صعود همان قوس رجوع و عود به طرف خداست، لذا بازگشت هر سلام به سوي خداست.
تذكّر 2: برخي سرّ تسميه خداي سبحان به «سلام» را چنين دانسته اند:
هر موجودي هر چه دارد به تسليم الهي است و او چنين نعمتي را همراه با سلامت در اختيار آن موجود گذاشته و تسليم او گردانيده است.لذا خداوند خود را به طور مبالغه در اين وصف، سلام (به معناي مسلِّم و سلام دهنده) ناميده است.
سلام، تحيتي الهي
بهترين تحيتي كه خدا براي انبيا (عليهمالسلام) و بندگان صالح خود دارد سلام است كه گاهي آن را بدون واسطه ميفرستد، نظير (سلام علي نوح في العالمين)، (سلام علي إبراهيم) و گاهي از زبان يكي از اولياي خود، نظير آنچه كه از زبان كليم خويش به بندگان صالح خود ابلاغ كرد: (والسلام علي من اتّبع الهدي).
البته اين سلام اختصاص به دنيا ندارد، بلكه در ملاقات با خدا در قيامت نيز بهترين هديه و تحيتي كه نصيب بندگان صالح ميشود همين سلام است: (تحيتهم يوم يلقونه سلام).
فرشتگان نيز با سلام از بهشتيان استقبال كرده، آنان را به خوان گسترده نعمت الهي دعوت ميكنند: (قال لهمْ خَزَنَتُها سلام عليكم طِبْتم فادْخلوها خالدين). همانگونه كه در لحظه احتضار، ارواح آنها را با سلامْ توفّي و قبض ميكنند: (الذين تتوفّاهم الملائكة طيّبين يقولون سلام عليكم).
حاصل آن كه: مؤمنان وارسته از هر كسي كه با او مواجه ميشوند تحيت و سلام دريافت ميكنند، هم از ملائكه: (والملائكةُ يدْخلون عليهمْ من كلِّ بابٍ سلامٌ عليكم بما صبرتم). و هم از رفيقان و همسفران بهشتي خودشان: (تحيّتُهم فيها سلامٌ). اساساً چيزي جز سلام، گوش آنها را در آن دارالسلام نوازش نميكند و از هرگونه كلام لغو، بيهوده و گناه آلود مبرّا هستند: (لا يسمعون فيها لغواً ولا تأثيماً إلاّ قيلا سلاماً سلاماً).
قرآن كريم، بهشت را «دار السلام» معرفي ميكند: (لهم دار السلام عند ربهم)، (والله يدعوا إلي دار السلام).
[ادب فناي مقربان جلد1 - صفحه 94]
