پذیرش و تعهد نسبت به سلسله مراتب در خانواده
راهکارهای حل اختلافات خانوادگی بر اساس تعالیم اسلام
در این بخش به راههایی اشاره می کنیم که پس از بروز اختلاف و تشدید آن، استفاده قرار می گیرد و بیشتر جنبه رفع مشکل دارد تا پیشگیری آن:
1-پذیرش و تعهد نسبت به سلسله مراتب در خانواده:
یکی از کاربرد های موثر سلسله مراتب در خانواده ، حل مشکلات در مواردی است که اعضای خانواده پس از بحث و بررسی و ارائه دلایل متعدد، به تصمیم گیری یکسانی نمی رسند و اختلاف همچنان بر جای می ماند. در این شرایط در برخی مسائل باید نظر مرد خانواده، یعنی شوهر مورد توجه قرار گیرد و به آن عمل شود؛ برای نمونه در مورد کودکان و نیز انتخاب محل سکونت، اگر مشورت به توافق نینجامید باید نظر شوهر رعایت شود؛ چرا که مرد ولی و سرپرست خانواده است و نیز این مسائل متضمن هزینه های اقتصادی است که شوهر متکفل آن است. البته مرد نمی تواند بر خلاف عرف و مصلحت، نظری را بر همسر و فرزندان خود تحمیل کند و در صورت پافشاری وی، باید مراجع بالاتری به حل مشکلات خانواده بپردازند.
با رشد کودکان و رسیدن آنها به مرحله نوجوانی و جوانی، گاه در خانواده ها اختلاف هایی پدید می آید به عدم رعایت اقتدار والدینی باز می گردد. در پژوهشهای روان-تاریخی به الگویی از روابط والدین و فرزندان به عنوان یاری دهنده اشاره شده است که بر اساس آن فرزندان، والدین خود را بیشتر خدمتکار و نه دارای اقتدار می پندارند؛ زیرا آنها بهتر از والدین آگاهند که در هر مرحله ی تحول، چه چیز برای آنها مفید و مطلوب است. همین الگو باعث شده که فرزندان از روی توقع و طلبکارانه با والدین برخورد کرده و در اختلافها به نظریات آنها وقعی ننهند و مشکلات را تشدید کنند. در حالی که بر اساس تعالیم اسلام، فرزندان در هر مرحله سنی یا جایگاه اجتماعی، باید برای دیدگاههای پدر و مادر ارزش قائل شوند و در حد امکان از نظرات آنها پیروی کنند، مگر آنکه مستلزم تخلف از قوانین دینی و عرفی باشد(حکمت399نهج، لقمان آیه 45).
فرزندان تا زمانی که در چهار چوب خانواده اصلی زندگی می کنند در اختلافات و تشخیص مصالح باید به نظریات والدین خود اولویت دهند؛ زیرا مسئولیت اداره آنها بر عهده والدین است.البته همانطور که اشاره شد، والدین باید اعضای خانواده، بویژه نوجوانان و جوانان را در تصمیم گیری ها دخالت دهند تا آنها نظر والدین را با استدلال منطقی و معقول بپذیرند، هر چند اگر مذاکرات به تصمیم یکسانی نینجامید، برای حفظ انسجام خانواده پذیرش نظریات والدین ضروری است.
شکایت پیامبر صل الله علیه و اله از مهجورت قرآن
«وَ قالَ الرَّسُولُ يا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هذَا الْقُرْآنَ مَهْجُوراً؛
پیامبر[در قیامت] می گوید: ای پروردگار من همانا قوم من این قرآن را متروک گذاشتند!»(فرقان:30)
توضیح
قرآن سرمایه ی معنوی مسلمانان و ودیعه ی ماندگار پیامبر اسلام است که بارها امتش را به تمسک به آن سفارش نمود، ولی با نهایت تاسف جوامع اسلامی این رکن مهم هدایت را وانهاده و به احکام و معارف آن عمل نمی کنند. قرآن هم در تلاوت و هم در حفظ، هم در تفسیر، هم در تدبر، هم در عمل و هم در برپا شدن احکام آن در جامعه و خلاصه در همه ابعاد آن مهجور واقع شده است. متاسفانه کم نیستند کسانی که روزها، ماهها و حتی سالها از عمرشان می گذرد ولی آیه ای از قرآن را تلاوت نکرده اند.
آیه ی فوق از شکایت پیامبر صل الله علیه و آله نسبت به گروهی از مسلمانان حکایت می کند که قرآن را به انزوا کشانده اند. نکته قابل توجه آن که در آیه مذکور پیامبر نفرموده است: امت من قرآن را رها کردند؛ بلکه می فرماید: امتم آن را در اختیار گرفته و به مهجوریت کشانده اند؛ یعنی گرچه در ظاهر به قرآن می پردازند ولی دستورات آن را بر زمین نهاده اند.
حدیث: امام صادق علیه السلام:
« ثلاثة یشکون إلی اله عزوجل؛ مسجد خراب لایصلی فیه أهله و عالم بین جهال و مصحف معلَّق قد وقع علیه الغبار لا یقرأ فیه؛ سه چیز است که[در قیامت] به درگاه خدا شکایت می کند:
1- مسجد ویرانی که اهلش در آن نماز نخوانند؛
2-عالمی که میان نادان ها باشد؛
3- قرآنی که غبار بر ان نشسته و خوانده نشود.
اصل مشورت و کسب توافق در خانواده
همراهی اعضای خانواده در امور دیگر مربوط به خانواده، نه تنها در تثبیت روابط مطلوب و عواطف مثبت در خانواده تاثیر گذار است، بلکه در تصمیم گیری ها و حل مسائل نیز موثر است. در صورتی که در محیط خانواده زمینه مشورت فراهم شود، تصمیم گیری در مشکلات آسان تر و زمینه پذیرش تصمیمی که بر اساس تضارب آرا اتخاذ شده بیشتر خواهد بود.
در خانواده هر چه کودکان بزرگتر شوند و در بعد شناختی رشد کنند، باید از نظرات و افکار آنها بیشتر استفاده کرد. این که در کلمات اولیای دین هفت سال سوم زندگی کودک را مرحله وزارت نامیده اند، اشاره به لزوم هم فکری و همکاری با نوجوانان در حل مسائل خانواده است. استفاده از دیدگاه نوجوان در مسائل زندگی و مشکلات و برنامه ریزی های خانوادگی، موجب رشد تفکر صحیح در وی، احترام به اراده و کرامت او و جوشش امید و نیرو در او است. در مقابل مشورت نکردن با نوجوان در خانواده موجب عدم تحول شناختی و عاطفی و پراکندگی هویت و ضعف اعتماد به نفس در وی خواهد بود.
مشورت با همسر نیز با توجه به رشد یافتگی و تدبیر زنان در عصر حاضر و تاثیر بسیار آنان در محیط خانه، در حل مسائل اساسی خانواده موثر است هر چند مشورت در مسائل مربوط به زنان و دختران در خانواده ضروری است.در سایر امور خانواده جلب توافق همسر و همراهی او لازم است. بر اساس بیانات اولیای دین علیهم السلام، خشنودی همسر برای جلب همکاری او و به کار گیری شیوه های جلب محبت و رضایت او، و نیز عدم اجبار و تحمیل رای و ناخشنود ساختن همسر، اصل زندگی خانوادگی به شمار می آید.
مشورت در خانواده
راه های پیشگیری از اختلافات خانوادگی
5-توجه به اصل مشورت و کسب توافق در خانواده
تطابق رفتارها و تصمیم گیری ها در برخی موارد دقیقا یا تا حد زیادی با قوانین و اصول عقلی و شرعی نسبتا آسان است. در این وضعیت روشن شدن تطابق یک رفتار یا تصمیم با اصول عقلی و شرعی و تبیین و توجیه آن برای اعضای خانواده به روش مناسب، وظیفه والدین در خانواده است. با وجود این در مواردی خانواده با رفتارها و تصمیمهایی روبه رو می شود که تطبیق آنها با موازین عقلی و شرعی دشوار است یا همه موارد گزینش در محدوده عقل و شرع محسوب می شود. خانواده در این موارد مانند هر گروه دیگر به شیوه های گوناگون می تواند تصمیم گیری کند. با توجه به آموزه های اسلام، به نظر می رسد استفاده از نظر دیگران و گزینش مناسب ترین راه حل در هر موضوع، بهترین شیوه است. قرآن یکی از اوصاف مومنان را مشورت در همه امور زندگی اعلام می کند و حتی به پیامبر صل الله علیه و آله که به منبع وحی اتصال دارد توصیه می نماید با مردم مشورت کند. بی تردید جمع آوری دیدگاههای گوناگون و تضارب آرا و گزینش بهترین رای معمولا به تصمیم مناسب تری می انجامد که مورد تایید و حمایت افراد متعدد است. از طرفی استبداد رای و عدم توجه به دیدگاههای دیگران فرد را دچار اشتباه و مخاطره می کند. بدون تردید در اداره خانواده و حل اختلافات نیز باید به این اصل مهم توجه شود. از نظر قرآن حتی یک امر جزئی مانند شیر دادن نوزاد یا از شیر گرفتن او باید بر اساس مشورت و رضایت پدر و مادر کودک باشد.
ادامه در پست بعد….
نکاتی در مورد اصول صحیح برنامه ریزی
1-برنامتون باید واقع بینانه باشه.از الان که تازه شروع کارتونه برنامه ۱۰-۱۲ ساعته منطقی نیست.بین ۶تا۹ ساعت زمان مناسبیه
2- فواصل صحیح دوره رو باید رعایت کنین.به طور کلی و استاندارد،هر مبحث باید ۱روز بعد ۱هفته بعد و ۱ماه بعد از اولین مطالعه،دوره بشه.
3- برنامتون باید چارت و چارچوب بندی مشخص و پیوسته ای داشته باشه.یعنی هر روز از زمان بندی مشخصی پیروی کنید.مثلا من تابستونم اینجوری گذشت: 1۱۰صبح تا ۹شب به درس اختصاص میدادم که البته بین اون ، زمان های استراحت خودم رو هم داشتم
پیشنهاد من اینه که به ازای هر یک ساعت و ربع تا یک ساعت و نیم مطالعه ، یک ربع استراحت کنید و زمان های منتهی به ناهارتون رو میتونید نیم ساعت تا سه ربع استراحت کنید
4- نکته مهم ،پیوستگی مطالعس.برنامتون رو طوری تنظیم کنید که بتونین انجامش بدین تا پیوستگیش قطع نشه.
5- هفتگی برنامه بریزین و در طول هفته زمانهایی تحت عنوان free box قرار بدین تا مباحثی که نرسیدین بخونین رو مطالعه کنین