چرا باید خاطره حادثه ای را که 1360 سال پیش اتفاق افتاده است ، زنده کرد و مراسمی به یاد آن خاطره برگزار کرد ؟ این رویداد جریانی تاریخی بوده است که زمان آن گذشته است; تلخ یا شیرین ، هر چه بوده است آثار آن تمام شده است . چرا باید بعد از گذشت نزدیک به چهارده قرن ، یاد آن جریان و آن حادثه را زنده نگه داریم و مراسمی برای آن بر پا داریم ؟
پاسخ این سؤال ، چندان مشکل نیست . برای این که به سادگی می توان به هر نوجوانی تفهیم کرد که حوادث گذشته هر جامعه می تواند در سرنوشت و آینده آن جامعه آثار عظیمی داشته باشد . تجدید آن خاطره ها در واقع نوعی بازنگری و بازسازی آن حادثه است ، تا مردم از آن جریان استفاده کنند . اگر حادثه مفیدی بوده است و در جای خود منشأ آثار و برکاتی به شمار می رفته است ، بازنگری و بازسازی آن نیز می تواند مراتبی از آن برکات را داشته باشد .
علاوه بر این ، در همه جوامع انسانی مرسوم است که به نوعی ، از حوادث گذشته خود یاد می کنند; آن ها را بزرگ شمرده و به آن ها احترام می گذارند . خواه مربوط به اشخاصی باشد که در پیشرفت جامعه خود مؤثر بوده اند ، نظیر دانشمندان و مخترعان ، و خواه مربوط به کسانی باشد که از جنبه سیاسی و اجتماعی ، در رهایی ملت خود نقش مؤثری داشته اند و قهرمان ملی بوده اند . همه عقلای عالم برای این گونه شخصیت ها آیین های بزرگداشتی را منظور می کنند . این کار بر اساس یکی از مقدس ترین خواسته های فطری است که خدا در نهاد همه انسان ها قرار داده است ، و از آن به «حس حق شناسی» تعبیر می کنیم . لذا این خواسته فطری همه انسان ها است که در برابر کسانی که به آن ها خدمت کرده اند حق شناسی و شکرگزاری کنند ، آنان را به خاطر داشته باشند و به ایشان احترام بگذارند . علاوه بر این ، یاد آن خاطره ها ، در صورتی که در سعادت جامعه تأثیری داشته ، می تواند عامل مؤثر دیگری را در زمان بیان خاطره ها بیافریند . در این صورت ، گویا خود آن حادثه تجدید می شود .
از آن جا که معتقدیم حادثه عاشورا حادثه عظیمی در تاریخ اسلام بوده است ، و نقش تعیین کننده ای در سعادت مسلمان ها و روشن شدن راه هدایت مردم داشته است ، این حادثه در نظر ما بسیار ارزشمند است . لذا بزرگداشت و بازسازی این حادثه و به خاطر آوردن آن ،موجب می­گردد تا بتوانیم از برکات آن در جامعه امروز نیز استفاده کنیم . این جواب را به طور کلی می توان در مقابل سؤال نوجوان ها ارائه داد و آنان را قانع کرد که زنده نگه داشتن یاد بعضی از خاطره ها و بازسازی برخی از حوادث که در گذشته اتفاق افتاده است ، کار عاقلانه ای است ، و ممکن است منافع و مصالحی را برای جامعه تأمین کند . همان طور که اصل آن حادثه تأثیر مفیدی در جامعه آن روز داشته ، تجدید خاطره و بازسازی آن نیز می تواند آثاری متناسب با خود داشته باشد . این سوال اول که چرا باید یاد عاشورا را زنده نگه داریم ؟
در پرتو آذرخش - محمد تقی مصباح یزدی