شیوه ی حل اختلاف میان همسران
وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَيْنِهِما فَابْعَثُوا حَكَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَكَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ يُريدا إِصْلاحاً يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُما إِنَّ اللَّهَ كانَ عَليماً خَبيراً
و [شما ای حاکمان شرع و عقلا و بزرگان خانواده!] اگر از جدایی و ناسازگاری میان زن و شوهر بیم داشتید، پس داوری از خانواده ی مرد و داوری از خانواده ی زن [برای رفع اختلاف] برانگیزید که اگر هر دو داور قصد اصلاح داشته باشند، خدا میان دو داور توافق و سازگاری ایجاد می کند[ تا به اصلاح زن و شوهر حکم کنند]؛ یقینا خدا [به نیاتو اعمال شما] دانا و آگاه است.(نساء:35)
توضیح:
خطاب این آیه تنها با همسران نیست؛ بلکه بزرگان خانوده و حاکمان شرع را نیز در بر می گیرد و به آنان توصیه می کند که اگر کار اختلاف میان همسران بالا گرفت، پادرمیانی کرده و نماینده ای از جانب هر یک تعیین کنند و با مذاکره و گفتگو سعی در ایجاد آرامش و حل مشکل نمایند. فضل و رحمت خداوند نیز پشتیبان آنان خواهد بود.
نسخه ای که قرآن برای اختلافات خانوادگی ارائه می کند، به مراتب بهتر از نسخه های قضایی و روان شناسی مطرح در جامعه است. بی شک عمل به مضمون این آیه، حلال بسیاری از مشکلات خانوادگی امروزی است.
حدیث: پیامبر اکرم صل الله علیه و آله: « ما من شیء أبغض إلی الله عز و جل من بیت یخرب فی الاسلام بالفرقة یعنی الطلاق؛ هیچ چیز نزد خداوند مبغوض تر از خانه ای نیست که در آن جدایی -یعنی طلاق-باشد».
باقیات و صالحات
حضرت رسول صلی الله علیه و آله طعامی را بین دیگران تقسیم میکردند، یک نفر گفت : همه را دادیم و هیچ برایمان نماند. حضرت فرمودند: آنچه را دادیم، برایمان ماند و آنچه را ندادیم، برایمان نماند.
? ? ? ? ?
*مشرکان و منکران معاد زینت های ناپایدار دنیا را پایدار تصور کرده در حالیکه مؤمنان با علم به ناپایداری آنها، در صدد هستند تا به بهترین وجه(احسن عمل) از آنها استفاده کرده و آنها را به اجر پایدار در آخرت تبدیل می کنند.*
دوری از اختلاف و تلاش برای صلح و آشتی
«وَ إِنِ امْرَأَةٌ خافَتْ مِنْ بَعْلِها نُشُوزاً أَوْ إِعْراضاً فَلا جُناحَ عَلَيْهِما أَنْ يُصْلِحا بَيْنَهُما صُلْحاً وَ الصُّلْحُ خَيْرٌ وَ أُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ وَ إِنْ تُحْسِنُوا وَ تَتَّقُوا فَإِنَّ اللَّهَ كانَ بِما تَعْمَلُونَ خَبيرا»
و اگر زنی از ناسازگاری شوهرش یا روی گردانی اش(از حقوق همسرداری) بیمناک است، بر آن دو مشقتی نیست که با یکدیگر به طور شایسته آشتی کنند،[اگر چه به چشم پوشی بخشی از حقوقشان باشد] و [در حقیقت] صلح و آشتی بهتر است، و بخل نزد نفوس[آدمیان] حاضر است[به این خاطر هر یک از دو زوج در عفو و گذشت و سازش و ادای حقوق بخل می ورزند]، و اگر[شما شوهران] نیکی کنید و [از سرکشی و ناسازگاری نسبت به زنان] بپرهیزید [از ثواب و پاداش حق بهره من می شوید]؛ یقینا خدا همواره به آنچه انجام می دهید، آگاه است.(نساء:128)
توضیح:
در طول زندگی مشترک گاه مواردی میان زن و شوهر به وجود می آید که موجب اختلاف آن دو می گردد. توصیه ی اکید اسلام به همسران، رفع اختلافات خانوادگی و تلاش برای صلح و دوستی در محیط ارزشمند خانواده است. قرآن اختلاف همسران را ناشی از رسوخ کبر و بخل در قلب هایشان می داند و به مومنان گوشزد می نماید که احسان و تقوا و خوشرویی مهم ترین عناصر موفقیت در زندگی مشترک است.
حدیث: امام علی علیه السلام:« أحسن الصحبة لها لیصفو عیشک؛ با همسرت خوش رفتار باش تا زندگی ات با صفا گردد»
بشتابید به سوی ذکر خدا و تجارت را رها کنید...
از آنجایی که انفاق بخششی است که مردم را به رسول نزدیک کند، میتوان آن را مصداقی از ذکر الهی در نظر گرفت. بنابراین بیعی که انسان را از ذکر خدا باز دارد در تقابل با انفاق است، زیرا انفاق یک نوع بیع با خداست.
همچنین انتشار در زمین و ابتغاء فضل الهی را میتوان مقدمهای برای انفاق در نظر گرفت. وقتی انسان نسبت به مالی که به دست میآورد این دید را پیدا کرد که منشأ همهی آنها فضل الهی است راحت تر آن را انفاق میکند. همچنین لازمهی اینکه انسان بتواند انفاق خصوصا از نوع مادی انجام دهد اینست که در جهت به دست آوردن روزی و ابتغاء فضل الهی تلاش کرده باشد. از آنجایی که انسان در هنگام انتشار در زمین و ابتغاء فضل الهی نیز بایستی خدا را به یاد داشته باشد، انفاق را میتوان مصداقی از آن دانست که انتظار میرود انسان با این کار به فلاح برسد.
در آیه 11 نیز دقیقا نقطه مقابل انفاق بیان شده است. انسانی که اهل انفاق باشد میداند که هدف اصلی معیت با رسول و نزدیک کردن جامعه به رسول و حکومت دینی است، فلذا از تجارت و لهوی که منجر به ترک رسول شود حذر میکند. و این امر با باور به رزاقیت خداوند امکان پذیر است.
*میتوان گفت، باور به اینکه بهترین رازق خداوند است زمینه ساز انفاق در انسان است.*
مال و اولاد سبب غفلت شما نشود...
? مومنان اگر اهل انفاق نباشند و مال خود را در مسیر انفاق و ذکر خدا به کار نگیرند، همین مال میتواند موجب هلاکت و خسران آنان گردد.
? ذات و خاصیت مال و مادیات دنیایی غفلت از یاد خدا است، ولی اگر در مسیر خدا و رسول خرج شود که مصداق آن انفاق است، نه از غفلت زا بودن و هلاکت جلوگیری میکند بلکه موجب فلا ح خود و جامعه ایمانی خواهد شد.
? انسانهایی که تفقه و تعقل در آنها فعال نشده باشد، گمان میکنند با انفاق کردن از مال آنان کاسته خواهد شد و ضرر خواهند کرد و به سودای سود بیشتر از انفاق سرباز میزنند، در صورتی که چنین کاری نتیجهای جز خسران نخواهد داشت و خسران حقیقی غفلت از یاد خدا بواسطه همین اموال و اولاد است.
? اولاد نیز مانند اموال میتوانند موجب غفلت و هلاکت و خسران انسان شوند، ولی اگر در مورد اولاد هم انفاق صورت گیرد و اولاد انسان جوری تربیت شوند که موجب نزدیکی مردم به رسول و دین الهی شوند.
? انفاق موجب قرارگیری انسان ها در زمره ی صالحین خواهد شد.
? انسان تا موقعی که اجلش نرسیده زمان دارد با انفاق خود را از هلاکت و خسران نجات داده و به صالحین ملحق شود، و در صورتی که تا قبل از مرگش انفاق نکند در قیامت موجب حسرت و پشیمانی او خواهد شد.
? باور به اینکه هر آنچه انسان دارد خداوند به او روزی داده است، زمینه ساز انفاق در راه خدا است.