هنر تدبیر :صرف تأمین امکانات ، برای خوش بختی و احساس لذّت از زندگی ، کافی نیست ، بلکه نیمی از ماجراست ؛ نیمه دیگر آن ، چگونگی استفاده انسان از روزی است . یکی از ضرورت های زندگی موفّق ، مهارت استفاده از روزی است . این ، همان چیزی است که در ادبیات دین از آن با نام «تدبیر» یاد می شود . امام علی علیه السلام می فرماید: سامان زندگی در تدبیر است . و در کلام دیگری می فرماید : قوام زندگی در نیکْ تقدیر کردن است و ملاک آن ، نیکْ تدبیر کردن.  اگر عنصر تدبیر را از زندگی برگیریم ، همانند محصول ارزشمندی است که آفت گرفته باشد . امام علی علیه السلام می فرماید: آفت زندگی ، بد تدبیر کردن آن است .  بد تدبیر کردن ، کلید فقر است. به همین جهت ، پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله تهدید نگران کننده برای آینده امت اسلامی را «سوء تدبیر» می داند : من برای امّتم از فقر نمی ترسم ؛ ولی از سوء تدبیر ترسانم.  اندازه موفّقیت به اندازه مهارت در تدبیرگری است ، نه میزان درآمد . درآمد اندک همراه با حسن تدبیر ، بهتر از درآمد زیاد همراه با بی تدبیری است . امام علی علیه السلام وقتی مهارت های زندگی را به فرزند خود آموزش می دهد ، می فرماید: خوب تدبیر کردن همراه با روزیِ به اندازه ، برای تو کارآمدتر از روزی زیاد همراه با اسراف است . امام علی علیه السلام در کلام دیگری به نکته مهم دیگری اشاره کرده ، می فرماید: یکی از ویژگی های مال ، «پایداری» آن است . هرچه مال ، پایدارتر باشد ، بهره بیشتری به انسان می دهد و رونق بیشتری به زندگی می بخشد . شرط پایداری مال نیز خوب تدبیر کردن آن است . امام علی علیه السلام در این باره می فرماید: حسن تدبیر ، مال اندک را رشد می دهد و سوء تدبیر ، مال فراوان را نابود می سازد . اگر به اهمیت تدبیر ، خوب توجّه شده باشد ، معنای جمله آغازین (که گفتیم دارایی و درآمد ، نیمی از ماجراست) ، به خوبی روشن می شود . خداوند ، روزی می دهد؛ اما این نیمی از ماجراست ؛ نیمه دیگر آن، مهارت انسان در مصرف کردن آن است . بر همین اساس است که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله از تدبیر و تقدیر ، به عنوان نیمی از زندگی یاد کرده است: تدبیر کردن ، نیمی از زندگی است .  اندازه نگه داشتن ، نیمی از زندگی است . 

معنای تدبیر  :بنابراین ، یکی از ضرورت های زندگی موفّق ، برخورداری از مهارت تدبیرگری زندگی است و تدبیر زندگی ، یعنی برنامه ریزی برای آنچه خداوند ، روزی انسان می کند . خداوند بر اساس حکمت و مصلحت خود ، روزی انسان را می رساند و این انسان است که باید آنچه را خداوند داده است ، مدیریت کند و به بهترین شکل ممکن ، مصرف نماید . برخی از اصحاب امام صادق علیه السلام نقل می کنند که گاهی حضرت ، غذای خوبی به ما می دادند و گاهی غذای ساده . به ایشان عرض کردیم : ای کاش شما آینده نگری می کردید تا وضعتان متعادل گردد ! حضرت در پاسخ فرمود : همانا ما به موازات خواست خداوند تدبیر می کنیم ؛ پس هر گاه که بگشاید ، ما هم می گشاییم و هر گاه که بر ما تنگ گیرد ، ما هم تنگ می گیریم . وظیفه ما مدیریت کردن منابعی است که خداوند در اختیار ما می گذارد و این جاست که انسان ، هنر خویش را به نمایش می گذارد و در سایه آن ، زندگی خود را سامان می دهد. یکی دیگر از بارزترین مؤلّفه های تدبیرگری «میانه روی» در زندگی است . در ادبیات دین ، مفاهیمی مثل: اسراف و تبذیر ، در مقابل تدبیرگری زندگی قرار گرفته اند و مفاهیمی مثل: تقدیر و اقتصاد ، در کنار آن . «زیاده روی در مصرف» و «مصرف بی جا» نشانه بی تدبیری است و «اندازه گیری» و «میانه روی» در مصرف ، نشانه حسن تدبیر است . از این رو ، همان گونه که تدبیرگری ، نیمی از زندگی دانسته شده است ، میانه روی نیز نیمی از زندگی دانسته شده است . پیامبر خدا صلی الله علیه و آله می فرماید: میانه روی در خرج کردن ، نیمی از زندگی است.  امام علی علیه السلام میانه روی و تدبیرگری را نشانه خیرخواهی خداوند نسبت به انسان دانسته ، می فرماید: خداوند ، هر گاه خیر بنده ای را بخواهد ، میانه روی و حسن تدبیر را به وی الهام می کند و او را از بدتدبیرگری و اسراف ، دور می سازد . این کلام ، همبستگی میانه روی با تدبیرگری و تقابل اسراف با تدبیرگری را به خوبی نشان می دهد . در کلام دیگری از حضرت نیز تبذیر و تدبیرگری در مقابل یکدیگر قرار گرفته اند: حُسن تدبیر و دوری از تبذیر ، از حُسن سیاست است . کسانی که اهل تبذیر و اسراف هستند ، به دلیل فقدان تدبیرگری ، معمولاً از عنصر رضامندی، کمتر برخوردارند ؛ زیرا این حالت ، از یک سو همراه با زیاده خواهی و سیری ناپذیری است و از سوی دیگر، موجب اتلاف منابع (روزی) می گردد . بریز و بپاش و خرج بی رویه، هر چند شاید ساعاتی ، مایه خوشی انسان گردد ، ولی تداوم نخواهد داشت . آینده نگری و رضامندی پایدار در تدبیرگری ، اندازه گیری و میانه روی است . این ، قانون زندگی است .
هنر رضایت از زندگی - عباس پسندیده