امتحان و آزمایش، با رفاه و آسایش
و أَنْ لَوِ اسْتَقامُوا عَلَی الطَّرِیقَةِ لَأَسْقَیناهُمْ ماءً غَدَقاً * لِنَفْتِنَهُمْ فِیهِ وَ مَنْ یعْرِضْ عَنْ ذِکرِ رَبِّهِ یسْلُکهُ عَذاباً صَعَداً
و اگر بر طریق (حق) استقامت کنند، آنان را با آبی فراوان سیراب می کنیم، تا در آن (رفاه و آسایش) امتحانشان کنیم و هر کس از ذکر پرورگارش اعراض کند، او را در عذابی سخت در می آورد. (سوره جن، آیه 16-17)
نکته ها
امام باقر علیه السلام می فرماید: منظور از «اسْتَقامُوا عَلَی الطَّرِیقَةِ» استقامت در مسیر اهل بیت است. و از امام صادق علیه السلام نقل شده است که اگر مردم بر ولایت ما استقامت داشته باشند از علم کثیر کامیاب می شوند.
از بهترین شیوه های تربیتی، شیوه مقایسه است. در یک آیه می فرماید: استقامت و باران و در آیه بعد، اعراض و عذاب. با مقایسه این دو حالت مسئله حق و باطل شفاف تر می شود. اعراض از ذکر خدا هم در دنیا زندگی را سخت می کند.
پیامها
1- مهم تر از ایمان، پایداری و استقامت بر آن است.
2- در میان راه ها، تنها یک راه حق قابل قبول است.
3- بیان آثار و برکات ایمان، بهترین شیوه دعوت است.
4- آثار ایمان تنها در آخرت نیست، بلکه در دنیا نیز ظاهر می شود.
5- استقامت بر راه حق ارزش است. و هر استقامتی ارزش ندارد، زیرا بعضی استقامت ها لجاجت و یک دندگی است.
6- توسعه رزق، یکی از اسباب آزمایش است.
7- رفاه زمینه غفلت است.
8- با توسعه رزق مغرور نشوید.
9- حتّی بعد از استقامت بر راه حق و دریافت پاداش، کار خود را پایان یافته ندانید که تازه آزمایش دیگری شروع می شود.
10- گاهی نزول باران وسیله آزمایش است که اگر با ناشکری و کفران همراه شود، قهر فراگیر به دنبال دارد.
منبع: تفسیر نور؛ ج 10؛ ص251، تفسير نمونه، ج25، ص: 121