الگوگیری، از روش های تربیت و تغییر رفتار در روان شناسی است کـه در آیـات و روایات بر آن تأکید شده است؛ چنان که خداوند در قرآن کریم، حضرت ابراهیم و پیامبر اکرم(ص) را الگو ی اهل ایـمان دانـسته (احزاب: 21؛ ممتحنه: 4) و مؤمنان را به پیروی از ایشان، توصیه نموده است. به سبب اهـمیت فـراوان الگوبرداری در تربیت و زندگی انسان ها، امام حسین(ع) در سـخنرانی روز عـاشورا فـرمود:

… فَلَکُمْ فِیَّ أُسْوَهٌ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ نـَقَضْتُمْ عـَهْدَکُمْ، وَ خَلَعْتُمْ بَیْعَتِی مِنْ أَعْنَاقِکُمْ، فَلَعَمْرِی مَا هِیَ لَکُمْ بِنُکْرٍ، لَقَدْ فَعَلْتُمُوهَا بِأَبِی وَأَخـِی وَ ابـْنِ عَمِّی مُسْلِمٍ. … (ابومخنف، 1433: 200)

این سـخن شـریف، بیانگر آن اسـت کـه امـام حسین(ع) خود را «الگو در زمینه های مختلف تـربیتی بـخصوص ستیز با ظلم» معرفی نمود؛ در حالی که می دانست مخاطبانش نقض عهد کرده اند. بـنابراین مـسلّم است که این «الگو بودن» بـرای کسانی که نمی پذیرند بـی اثر بـود و از این رو به نظر می رسد امـام درصـدد معرفی الگو برای آیندگان بود تا از این قیام مقدس و انسانی و الهی، الگو بـردارند؛ هـمان گونه که بسیاری از مسلمانان و غیر مـسلمانان بـا الگـو گرفتن از قیام حـسینی، در بـرابر ستم ایستادند و به عـزت و سـرافرازی دست یافتند (صداقت، 1391: 40).

در کربلا برای تمام انسان ها، الگوهای بی بدیل وجود داشت؛ الگوهایی مانند «زهـیر» بـرای پیران، «جون» برای بردگان، «وهب، مـادر و هـمسرش» برای تـازه مـسلمانان، «حـضرت زینب و دیگر زنان قـهرمان حاضر در کربلا» برای زنان و الگویی مانند علی بن الحسین (علی اکبر) برای جوانان، هم چنان تأثیرگذاری خود را در عرصۀ «تـربیت دیـنی» حفظ نموده اند که برخی نمودهای عـینی آن را هـمه سـاله در ایـام عـزاداری حسینی شاهدیم.