واژه‌ی احترام معمولاً ما را به یاد بزرگترها می‌اندازد اما آیا کودکان هم به احترام نیاز دارند؟ چگونه می‌توان به یک‌ کودک احترام گذاشت.

یکی از اجزای محبت واقعی، احترام گذاشتن است. ساده ترین نوع آن، برآورده ساختن نیازهای اساسی کودک مانند محافظت از او در برابر خطرات و بیماری‌های جسمی و روحی، تغذیه مناسب و … است. اما اینها به تنهایی کافی نیست‌. در ادامه ابعاد مختلف احترام به کودک را بیان می‌کنیم: 

-گوش دادن و صحبت کردن

با تشویق کودک به صحبت کردن و واکنش مناسب به اولین کلماتی که بر زبان می‌آورد، هم به تقویت مهارت‌های کلامی او کمک کرده‌ایم و هم اولین قدم را برای خوب‌ گوش دادن و توجه به حرف‌های او برداشته‌ایم. با رشد کودک و مهارت‌های گفتاری او، میتوانیم با افکار و احساسات او آشنا شده و ارتباط عاطفی خوبی برقرار کنیم. شنونده‌ی خوب بودن برای کودک‌ یا نوجوان خود، جدای از موافقت یا مخالفت با عقایدش ، گامی ضروری برای رشد عزت نفس فرزند ماست.

در طول روز بجز دستور دادن، نصیحت، درخواست یا سوال کردن از کودک‌ خود، چقدر با او صحبت می‌کنیم؟ گفتگو درباره موضوعاتی مانند برنامه تلویزیونی مورد علاقه‌اش، کتابی که به تازگی خوانده یا بیان خاطره‌ای از دوران کودکی خودمان، به ایجاد ارتباطی امن و صمیمی کمک می‌کند. این کار باعث می‌شود کودک مسائلی را که تمایلی به بیان آن‌ها ندارد با شما مطرح کرده و برای حل آن روی شما حساب کند‌.

- جلسات خانوادگی

یکی از راه‌های احترام به کودک این است که نظر او را در مورد تصمیمات مهم خانوادگی بپرسیم. از سنینی که کودک وارد مدرسه می‌شود، می‌توان او را در این تصمیم گیری‌ها شریک کرد. موضوع جلسات میتواند حل مسائل و دغدغه‌های خانوادگی مانند تقسیم کارهای منزل بین اعضای خانواده یا صحبت در مورد تصمیماتی‌ مانند برنامه ریزی برای یک سفر تفریحی باشد. بهتر است جلسه را بعد از صرف غذا و در زمان استراحت اعضا برگزار کنیم. بعد از بیان مسئله، همه‌ی افراد می‌توانند راه‌حل‌های خودشان را بیان کنند تا در مورد آنها گفتگو شود. شنیدن نظرات و افکار فرزندان همان احترام به آن‌هاست. با این کار، در حالی که به کودک خود مهارت حل مسئله را به روشی عملی می‌آموزیم، به رشد عزت نفس او نیز کمک بزرگی خواهیم کرد.

-احترام به تفاوت‌های فردی

حتما دیده‌اید که تمام بچه‌ها حتی آن‌هایی که در یک‌ خانواده و با سبک تربیتی یکسان بزرگ می‌شوند تفاوت‌های زیادی با هم دارند. این تفاوت‌ها از همان روزهای اول تولد خود را نشان می‌دهد. بعضی نوزادها آرام هستند و بعضی‌ها بیش از حد بی قراری می‌کنند. بعضی کودکان در مقایسه با همسالان خود از قدرت تکلم بالاتری برخوردارند و بعضی دیگر در انجام فعالیت‌های هنری یا ورزشی برتری دارند. هر کودک ترکیب منحصر به فردی از نقاط ضعف و قوت است. شاید کمی مشکل بنظر برسد اما ما به عنوان والدین باید بپذیریم که فرزندمان در تسلط بر برخی اموری که ما یا جامعه از او انتظار داریم با مشکل روبروست و در عوض از مهارت‌های خاصی نیز برخوردار است.

اگر شخصیت و تفاوت‌های فردی بچه‌ها را بشناسیم و به آن‌ها احترام بگذاریم قطعا به رشد عزت نفس آن‌ها کمک بزرگی کرده‌ایم.

ریحانه سادات موسوی (کارشناسی روانشناسی و مربی حوزه‌ی کودک)