تعریف و مفهوم بیماری اعتیاد از گذشته تا به امروز متفاوت بوده است. هر نوع درگیر شدن و وابستگی به یک محرک که با وجود اثرات نامطلوبش برای ذهن ما خوشایند بوده و هر بار تجربه آن محرک، رغبت درونی ما را به تکرار آن تجربه بیشتر کند، مفهوم بیماری اعتیاد است.

اعتیاد چیست؟

اعتیاد یعنی تکرار عادت‌های مخرب و رفتار‌هایی که برای فرد به صورت عادت درآمده‌اند. در واقع اعتیاد نوعی خارج شدن از حالت تعادل و گرایش به سمت افراط یا تفریط است. این زیاده روی یا نادیده‌گرفتن در همه موضوعات توانایی بروز دارند. از اعتیاد به مصرف مواد مخدر، اعتیاد به استفاده از تلفن همراه تا تماشای یک برنامه تلویزیونی خاص همگی در تعریف و مفهوم بیماری اعتیاد گنجانده می‌شوند.

انواع اعتیاد

اعتیاد جسمی

پاسخ فیزیولوژیک بدن نسبت به ورود و تاثیر مواد جدید به بدن است که معمولا با پدیده تطبیق پذیری (Tolerance) بروز می‌کند، یعنی به دلیل افزایش تعداد گیرنده‌های عصبی و کاهش میانجی‌های عصبی موجود در سیستم عصبی مرکزی نیاز فرد مصرف کننده هر روز بیشتر می‌شود. ترک اعتیاد جسمی همراه با درد، بی‌خوابی، پرخوابی و خماری همراه است. گفتنی است طول دوره ترک اعتیاد جسمی بسیار کوتاه‌تر از اعتیاد روانی است.

اعتیاد روانی

این نوع اعتیاد ناشی از لذت و سرخوشی مصرف مواد مخدر است. دقیقا به واسطه بر هم ریختن نظم ترشح میانجی‌های عصبی فرد دچار آسیب‌ها یا تناقضات روحی می‌شود. به عنوان مثال ماده مخدر متامفتامین (مخدر شیشه) باعث افزایش ترشح دوپامین در مغز و سبب ایجاد حالت تحریکی سرخوشی و تمرکز می‌شود. حال پس از قطع مصرف با کاهش سطح دوپامین فرد خواب آلود، افسرده، بی تمرکز و … می‌شود.

طول دوره بازگشت این میانجی‌های عصبی به حالت طبیعی بسیار طولانی‌تر و حتی برخی معتقدند بازگشت ندارند؛ در نتیجه اعتیاد روانی بسیار مهلک‌تر است. اعتیاد روانی باعث لغزش بسیاری از مصرف‌کنندگان سابق حتی با طول دوره‌های چندین سال می‌شود.

تفاوت میان عادت و اعتیاد

بسیاری از انسان‌ها به مصرف یک ماده یا پرداختن به فعالیتی خاص عادت می‌کنند، اما از این بابت صدمه‌ای به آن‌ها وارد نمی‌شود، چون هر زمان که اراده کنند می‌توانند مصرف ماده اعتیاد آور یا پرداختن به آن فعالیت خاص را کنترل وترک اعتیاد یا عادت کنندآنچه که اعتیاد را از عادت متمایز و متفاوت می‌سازد این است که افراد معتاد، ماده مورد نظر یا رفتار خاص را با وجود پی آمد‌های منفی که آشکارا قابل پیش بینی و خطرناک هستند همچنان ادامه می‌دهند.

عادت: با داشتن انتخاب همراه است. فردی که به مصرف یک ماده یا پرداختن به فعالیتی عادت کرده است می‌تواند هر زمان که اراده کند، با کمی صبر و اندکی سختی از عادت خود دست بردارد.

اعتیاد: اعتیاد با مشکلات روانی و جسمی همراه است. فرد به دلیل ابتلا به بیماری اعتیاد، اراده خود برای قطع و یا کنترل کردن مصرف خود ر از دست داده و علیرغم پی آمد‌های زیانبار مواد مخدر یا رفتار اعتیادآور، همچنان به آن ادامه می‌دهد و ترک اعتیاد برایش مشکلتر میشود. 

 سيگار دروازه ورود به مواد سخت تر است. عواملي مثل دسترسي آسان و خريداري آن، وجود دوستان سيگاري، والدين سيگاري ، آزاد بودن مصرف سيگار در اماكن عمومي و … به عنوان عوامل اصلي گرايش به سيگار است.

مهم ترين ترکيب موثر سيگار، نيکوتين است که عامل اصلي اعتياد جسماني به دخانيات است. نيکوتين سبب ترشح فوري آدرنالين مي‌شود. 

آثار آدرنالين شامل: افزايش ضربان قلب، افزايش فشار خون، تنفس سريع و عميق، افزايش قند خون و کاهش اشتهاست. نيکوتين در واقع يک محرک سيستم عصبي مرکزي است.

از ديگر آثار نيکوتين مي‌توان به بالا رفتن چربي خون و افزايش چسبندگي پلاکت‌ها (ايجاد لخته خوني) اشاره کرد. همچنين اين ماده با تاثير بر روي هورمون‌هاي جنسي مانند استروژن، سبب يائسگي زودرس مي‌‌شود.

يک نخ سيگار، کمتر از 2 ميلي گرم نيکوتين وارد خون مي‌کند. نيکوتين عامل تغيير ترکيبات شيميايي و بيولوژيک مغز است.

 نيکوتين به دليل آثار رواني خوشايندي که ايجاد مي‌کند، اثر اعتيادآور دارد و شخص به مرور زمان به آن عادت مي‌کند و مانند بقيه اعتيادها، کم کم مقدار مصرف و نياز به نيکوتين بالا مي‌رود و بالطبع تعداد نخ سيگار مصرفي نيز افزايش مي يابد و با عدم مصرف آن، علايم قطع نيکوتين مانند عصبانيت، پرخاشگري و زودرنجي به وجود مي‌آيد.

نيکوتين ماده اي بسيار سمي و روغن مانند است که داراي ويژگي‌هاي زير مي باشد:

نيکوتين داراي آثار متضاد و متناقصي است، يعني هم نيرو بخش و محرک است و هم سرکوب گر و آرام بخش

اعتياد به نيکوتين، يکي از موانع اصلي افراد سيگاري براي رهايي از هر نوع دخانيات است.

جذب نيکوتين از طريق پوست، ريه و غشاهاي مخاط بيني و دهان انجام مي شود.

نيمه عمر نيکوتين در بدن يک ساعت است، يعني يک ساعت طول مي‌کشد تا مقدار آن در بدن به نصف برسد.

٨٠ درصد نيکوتين در کبد و توسط آنزيم‌هاي آن تجزيه شده و از بين مي‌رود.

نيکوتين در ريه‌ها نيز تجزيه شده و توسط ادرار دفع مي‌گردد.

نيکوتين با تاثير بر روي لوزالمعده و جلوگيري از ترشح هورمون انسولين، باعث مي‌شود تا قند خون بالا رفته و فرد احساس سيري کند.

٧ ثانيه پس از استعمال دخانيات، به دليل عبور آسان آن از سد خوني- مغزي، نيکوتين خود را به مغز مي‌رساند.

نيکوتين تقريبا روي تمامي سيستم‌هاي عصبي و غددي بدن موثر است.

١٥ تا ٣٠ ثانيه بعد از مصرف سيگار، نيکوتين حتي تا انگشت شست پا نيز مي‌رسد.

اینفوگرافیک

 زبان بدن رهبر انقلاب در زمان واکسیناسیون

اللهم احفظ قائدنا الامام الخامنه ای

یک نکته را هم نباید فراموش کرد که تنگنای اقتصادی یکی از امتحانات الهی است که نباید از آن فرار کرد.

امیر مؤمنان علی علیه‌السلام فرمود: «خداوند روزی‌ها را مقدَّر فرمود و آن‌گاه آن را زیاد کرد و کاهش داد و به تنگی و وسعت تقسیم کرد و به عدالت رفتار نمود تا هر که را بخواهد به وسعت روزی و یا تنگی آن بیازماید و از این راه سپاس‌گزاری و شکیبایی فقیر و غنی را امتحان نمايد.

برشی از کتاب: نیمه دیگرم، ج۳، ص۱۴۷

محسن عباسی ولدی

 fatehan.net 

​شاید برخی بگویند ما همه این مراحل را هم طی می‌کنیم؛ اما وقتی‌ که دختر و پسر در طول زندگی به مشکل بر می‌خورند، پسر به دختر می‌گوید تو روی دست مادرت مانده بودی که این‌قدر آسان  تو را به من داد، یا این‌که می‌گویند وقتی پسر دختر را آسان به دست آورد قدر او را نخواهد دانست.

در پاسخ به این شبهه باید گفت پسری که این اندازه فهم پایینی دارد، اگر سخت هم بگیريد چیز دیگری می‌گوید؛ یعنی پسری که آسان‌گیری را حمل بر بی‌ارزشی می‌کند، سخت‌گیری را هم حمل بر بازارگرمی می‌کند و در اختلافات به همسرش می‌گوید: «خوب است تحفه‌ای هم نبودی که این اندازه در راه ازدواج با تو به ما سخت گرفتند». کسی که فهمش پایین است با سخت‌گیری مشکل نیش و کنایه‌اش را نمی‌توان حل کرد. باید درست انتخاب کرد. پسری را که فهم و درک او بالا است انتخاب کنید تا دیگر این مشکلات پدید نیاید.

این ‌هم که می‌گویند اگر به‌ آسانی دختر را به دست آورند، دیگر قدر او را نخواهند دانست حرف اشتباهی است. بسیاری از کسانی هم که به ‌سختی دختر را به دست می‌آورند، با او دچار اختلافات جدی می‌شوند. برخی از این‌ها به ‌شدت عقده‌ای و کینه‌ای شده و از این‌که برای بدست آوردن چنین همسری که چنگی به دل نمی‌زند، این اندازه سختی کشیده‌اند خود را بازنده می‌پندارند. همین احساس، آن‌ها را آزار داده و نتیجه این آزار روحی هم در رفتار ایشان با همسر، نمایان می‌شود.

برشی از کتاب: نیمه دیگرم، ج۳، ص۱۲۴

محسن عباسی ولدی