کارکردهای خانواده در اسلام و رابطه آن با تمدن اسلامی
حجت الاسلام زيبايي نژاد:
اگر بپذيريم که تمدن اسلامي بر خانوادههاي سالم و پويا بنا ميشود، اهميت پرداختن به سلامت و پويايي خانواده را درک خواهيم کرد. اولاً بايد پيوندِ بين اعضاي خانواده محکم باشد. امروز ما با مشکل شکاف نسلي مواجهيم؛ يعني پدرها و مادرها نميتوانند ارزشها را به نسل بعد منتقل کنند و اين نشان ميدهد که پيوند قوي در خانواده شکل نگرفته است. دوستي، رفاقت و مهرباني تحقق کارکردهاي اين پيوند، مثلاً انتقال ارزشها، را آسان ميکند. دومين عنصر، لزوم عمل کردن والدين به دانستههايشان است. فرزندان از عمل والدين خود الگو ميگيرند. سومين عنصر، اهميت آموزش و تربيت است. چهارمین عنصر مال حلال و پنجمي استغفار و تضرع و دعاست. با استغفار فراوان ميتوان به افزايش نعمت، پذيرفتهشدن توبه و نيز وسيله قرار گرفتن فرزندان براي کمک به والدين رسيد.
کارکرد تولّي و تبرّي در تقويت پيوندهاي خانوادگی
خانوادهاي که در مسير اهل بيت علیهمالسلام قرار ميگيرد، ميتواند از کارکرد تولّي و تبرّي در تقويت پيوندهايش بهره ببرد؛ يعني خانواده به هيئت مذهبي کوچکي تبديل ميشود که فضاي پايدارتري هم دارد. دليل اينکه خانواده مهمترين نهاد تربيتي است، مستمر بودن فضايش است. حال اگر فرهنگ اهل بيت علیهمالسلام در خانواده که داراي فضايي مستمر و حقيقيترين نوع ارتباط بين اعضاست، وارد و حاکم شود، چقدر زيبا ميشود. افراد خانواده در عين حال که از هدايت و حمايت خانواده بهرهمندند، تحت نظارت آن هم هستند؛ يعني پدري که دارد فرزندش را تنبيه ميکند، همان کسي است که ساعتي پيش، لقمه در دهان همين فرزند ميگذاشت و اين با کار معلمي که نصيحت ميکند، تفاوت دارد. اين حالت به دليل تعلق عاطفي والدين به فرزند است و در واقع، آنها حيثيت خود را حيثيت فرزندشان ميدانند. اگر خانواده با اين ظرفيت تربيتي و عاطفياش، به ائمه علیهمالسلام پيوند بخورد، از محبت اهل بيت علیهمالسلام لبريز و عاطفۀ مثبتش تقويت ميشود.