چرا سرزمین غدیر خم برای اجرای حکم الهی از طرف پیامبر انتخاب شد
1ـ شاید چنین باشد که در مکه پیرامون خانة کعبه حتی در سرزمین عرفات و منا اگر پیامبر اجرای حکم «بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّک» را میخواست انجام دهد با اجرای سایر احکام حج ممزوج میشد و معاندین که مترصد فرصت اخلال و خدشه بودند فرصت بیشتری داشتند که به نیتهای شوم خود بپردازند.
2ـ سرزمین غدیر و محلی که پیامبر انتخاب فرمود، این مناسبت را داشت که جمعیت یکصد و بیست هزار نفری حجاج به نحوی گرداگرد پیامبر قرار گیرند که ابلاغ را همه به گوش خود بشنوند و به چشم خود به بینند.
3ـ حجاج در برگشت فارغ البال از اجرای حج و فارغ البال که همراه پیامبر وظایف خود را انجام دادهاند و شادمانی درونی، آنها را آمادة شنیدن حکم تازةپروردگار و پذیرفتن این امر مهم میداشت.
4ـ غدیر خم محلی بود که حجاج از این پس متفرق میشدند، گروهی به طرف یمن و گروههای دیگر هم به طرف مدینه اطراف پراکنده میشدند.
5ـ از همه مهمتر اینکه پیامبر با نزول جبرئیل و ابلاغ «وَ الله یَعْصِمُکَ مِنَ النَّاس» «وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَه» به اطمینان کامل رسیده بود.
و مردم هم در این آخرین دیدار هر خاطرهای را بهتر در حفظ نگه میداشتند و ابلاغ آن به دیگران نیکوتر انجام میشد.
6ـ همین امتیازهای مذکور سرزمین غدیر خم، موجب شد که موضوع جریان غدیر در سینهها محفوظ بماند و تا امروز به دست ما برسد و برای آیندگان نیز استمرار داشته باشد.
7ـ همین امتیازهای سرزمین غدیر موجب شده است، کتابهای بسیاری که یک نمونة چشمگیر از آنها «الغدیر» است از اسناد و راویان حدیث غدیر و مباحث که در اطراف حدیث غدیر به وجود آمده است، امروزه در دست است.
متن کامل خطبةالغدیر پیامبر حداقل از سال 175 هجری قمری نخست توسط «خلیل بن احمد» نحوی معروف ثبت شده است و پس از آن تا امروز چه به طور مستقل و چه به نحو ضمنی در کتب متعدد در دسترس قرار گرفته است.
از خطبةالغدیر جملة اصلی و کوتاه «مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ مَوْلَاه» در حد وفور در کتابهای اهل سنت و شیعه ذکر شده است در کتابهای شیعه از این جهت که از طرف پیامبر صاحب رسالت و واضع و مبین احکام اسلام از طرف خداوند و مجری و مروج آن احکام؛ حکم و موضوع امامت و خلافت و تامالاختیاری حضرت علی علیه السلام در امر مسلمین را در این جملة الهی و تاریخی به نحو کامل به صورت لوح محفوظ به مردم ابلاغ شده است در کتابهای اهل سنت نیز از اینجهت مکرر آورده شده که از نخست بعد از وفات پیامبر و پیش آمد سقیفه و بیعت با ابی بکر جملة «مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ مَوْلَاه» مورد مذاکره بین صحابی و گفتگو و زمزمه و بحث و نقد واقع میشده است در حالی که قدرت حاکم و رسانههای تبلیغی آن روز و فرمانداران شهرها و ائمة جماعات که همه زیر سیطره خلیفه اداره میشد، با سکوت و به فراموشی سپردن حادثة غدیر خم برای تثبیت موقعیت و حاکمیت خود در اولویت بوده است. لذا سعی کردهاند کل خطبه را به فراموشی بسپارند تا قرینههای متعدد که همه مؤید یکدیگر و ثابت کنندة معنی مولا به صاحب اختیار بودن در همة امور است؛ و در واقع صفتی که در ولایت مطلق مندرج و آشکار است را از جملة «مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ مَوْلَاه» بربایند.
اما شب پره گر نور آفتاب نبیند یا نخواهد، آفتاب که از نورافشانی باز نمیماند پیش از این در آیة «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ» شأن نزول آیه آورده شد و از آنجا تا اینجا که پی در پی و به نحو مکرر احادیث دربارة غدیر را ذکر کردیم و از اسانید مختلف و منابع گوناگون و نام راویان به تکرار و گاه خسته کننده برای تأیید آورده شد، تا خواننده و خواهان حقیقت امر غدیر خم بداند مسئلة نصب امیرالمؤمنین علی علیه السلام امری پنهان و زودگذر مقطعی، فیالبداهه، یک سفارش عادی کم اهمیّت رفاقتی صلة رحم و همه و همة و و وهایی که معاندین امامت و خلافت برای پنهان کردن حقیقت به آنها متوسل میشوند نبوده است تواتر روایات و تکرار و استناد به آنها و نقل حدیث غدیر خود مؤید اهمیت مسئله غدیر خم است.
ضمناً باید توجه کرد، در حالی که معاندین کوشش کردهاند اصل مطلب را تحریف کنند، این حیله را نیز به کار بردهاند که جریان با عظمت غدیر ـ از آنجا که پیامبر دستور توقف و فرود کاروانها را میدهد، تاپایان مراسم که سه روز به طول انجامیده است ـ را محدود کردهاند به این جملة کوتاه «مَنْ کُنْتُ مَوْلَاهُ فَهَذَا عَلِیٌّ مَوْلَاه» و این جمله را هم خواستهاند با تشکیک در کلمه مولا از صدر مطلب یعنی معنی مولا که صاحباختیار بهمعنی اعم است را بهمعنی دوستی تحلیل برند.
آینه غدیر در روایت شیعه و اهل سنت - محمد علی صاعد اصفهانی