4. هجرت و ترک وطن در راه خدا

هجرت برای حفظ عقیده و آرمان دینی، رهایی از آزار دشمن و گسترش بهتر مکتب، از تکالیف بسیار مهمی است که قرآن آن را، چون ایمان به خدا، مقدم بر جهاد قرار داده است.

«انَّ الذینَ آمنوا والذین هاجَروا و جهَدوا فی سَبیلِ اللّه اولئک یَرجونَ رَحمَتَ اللّه واللّه ُ غَفور الرَحیم؛(بقره/218)

آنان که ایمان آورده اند و کسانی که هجرت کرده و در راه خدا جهاد نموده اند، آنان به رحمت خدا امیدوارند و خداوند آمرزنده مهربان است.»

خداوند در آیه 12 ممتحنه (که آمده)، ضمن قدردانی به هجرت زنان مؤمن، پیامبر و مسلمانان را موظف به پذیرش آنان کرده و به قبول بیعت آنان مأمور ساخته است.

5. یاری رسانی و پشتیبانی از یکدیگر

روابط اجتماعی و چگونگی پیوند میان اعضای امت اسلامی، از موضوعاتی است که مورد توجه ویژه قرآن کریم قرار گرفته و در آیات گوناگون به بحث در این باره پرداخته است، قرآن مبانی و اصولی به بشر ارائه کرده است. که از جمله آنها می توان اصل «ولایت» یا «پشتیبانی و یاری رسانی» را نام برد، که خداوند رعایتش را از ویژگی های زنان و مردان نمونه و مؤمن راستین برشمرده است. آنجا که می فرماید: «والمؤمنون والمؤمناتُ بَعضُهُم اولیاءُ بعض؛(توبه/71) و مردان و زنان با ایمان، دوستان یکدیگرند.» برای فهم بهتر معنا و پیام آیه شریفه، یادآوری این نکته ضروری است که برخی از مترجمان معاصر واژه «اولیاء» در این آیه را به «دوستداران» ترجمه کرده اند در حالی که «ولیّ» مفرد «أولیاء» در معانی گوناگون «محبّ»، «صدیق»، «نصیر» و «متولی و سرپرست امور» به کار می رود (قاموس المحیط) ولی در این آیه با توجه به جمله «یأمرون بالمعروف و ینهون عن المنکر» که تفسیرکننده «اولیاء» بودن مردان و زنان مؤمن است، معلوم می گردد که مراد از «ولی»، «نصیر» و «متولی» است. از این رو مفسران ژرف اندیش مانند علامه طبرسی و علامه طباطبایی (رحمهم االلّه )، «ولی» را به یکی از دو معنای یاد شده تفسیر کرده اند. گفتنی است معنای یاری رسانی و پشتیبانی چنان فراگیر است که حضور در عرصه کارزار و جهاد برای یاری رسانی و پشتیبانی از مجاهدان را نیز شامل خواهد بود. همان گونه که زنان صدر اسلام در صحنه جنگ حضور می یافتند یا در پشت جبهه ها به یاری رزمندگان شتافته، برای حمل مجروحان، مداوای آنان و تهیه غذا، سلاح و دیگر نیازهای جهادگران می کوشیدند؛ تا آنجا که برخی در زمره شهدای اسلام قرار گرفتند.

مرحوم طبرسی(ره) در کتاب نفیس «مجمع البیان» در ذیل همین آیه از حضور نظامی زنان صدر اسلام چنین یاد می کند: «مردان و زنان مؤمن یاور یکدیگر بودند که زنان تمامی وسایل سفر جنگ را برای همسرانشان فراهم می کردند و در غیاب آنان به حفاظت از منافع شان می پرداختند و همگی (زنان و مردان) چون «یدی واحد» علیه دشمنان بودند.»(مجمع البیان، ج5 و 6، ص76)