در میان نوافل ، «نماز شب جایگاه خاصی دارد و تاکید فراوانی که‌در آیات قرآن و احادیث در باره آنست ، به مراتب بیش از نمازهای دیگرمستحب است و به همین جهت ، اولیاء خدا بر آن مداومت و مواظبت‌داشتند و به تهجد و عبادت نیمه شب می‌پرداختند . تا آنجا که نماز شب‌را خداوند ، بر بنده محبوبش حضرت محمد صل الله علیه وآله واجب ساخته و چنین فرمان داده بود :
«و من اللیل فتهجد به نافلة لک ؛ بخشی از شب را بعنوان نافله به تهجد بپرداز و سحر خیزی کن .
قرآن ، در توصیف کسانی که نیایشگران شب و اهل نماز شب‌اند ، چنین می‌فرماید :
«و المستغفرین بالاسحار» ؛ استغفار کنندگان در سحرها «و الذین یبیتون لربهم سجدا و قیاما» ؛آنانکه در حال سجود و قیام ، برای خدا شب زنده‌داری می‌کنند .
«کانوا قلیلا من اللیل ما یهجعون »؛ مردان خدا ، مقدار کمی از شب‌را می‌خوابیدند .
در آیه دیگر می‌خوانیم

: مردان خدا برای انجام نیایش سحرگاهان ونماز شب ، از بستر گرم فاصله می‌گیرند و به نماز شب مشغول می‌شوند ، پاداش آنان ، غیر از بهشت و حوریان و . . . چیزهایی است که خداوندبرایشان ذخیره کرده که موجب روشنی دیدگانشان است : «فلا تعلم‌نفس ما اخفی لهم من قرة اعین »
از این رو ، نماز شب ، مورد عنایت تمام انبیاء بوده و رسولخداچندین مرتبه حضرت علی را به نماز شب سفارش نموده و فرمود :

«علیک‌بصلاة اللیل ، علیک بصلاة اللیل ، علیک بصلاة اللیل ؛ بر تو باد ، نماز شب . (سه مرتبه)
و در حدیث است :
«شرف المؤمن صلاته باللیل ؛ شرف مؤمن به نماز شب اوست .
و امام صادق(ع)فرمود : در خانه‌هایی که نماز شب خوانده می‌شود و قرآن‌تلاوت می‌گردد ، آن خانه‌ها نزد آسمانیان ، همچون ستاره‌ها درخشانند گذشته از آن ، سحرخیزی و استفاده از هوای مفید آن هنگام ، برای‌بدن ، نشاط آور است و در حدیث است که : «قیام اللیل مصحة البدن

شب زنده‌داری ، بدن را تندرست می‌کند .
و در حدیث دیگری اضافه برآثار معنوی آن ، خاصیت دردزدایی برای آن بیان شده است : « . . . و مطردة‌الداء عن اجسادکم 
نماز شب ، نشان عشق و محبت انسان به آفریدگار است و این علاقه ، انسان را از خواب ، جدا می‌کند و به راز و نیاز نیمه‌شب ، با محبوب وا می‌دارد ، و اگر آن عشق نباشد ، انسان با چه انگیزه‌ای ، در تنهایی وتاریکی ، ازاستراحت دست‌بشوید و در خلوتی عارفانه ، به گفتگو بامعشوق بپردازد ؟
در یک حدیث قدسی از قول خداوند ، می‌خوانیم :
«کذب من زعم انه یحبنی فاذا جنه اللیل نام عنی ، الیس کل محب یحب خلوة حبیبه ؟ »

دروغ می‌گوید آنکه مدعی محبت من است ، ولی وقتی شب‌او را فرا می‌رسد ، می‌خوابد ، آیا مگر نه اینکه هر عاشقی ، خلوت با معشوقش را دوست دارد ؟ . . .
نماز شب ، توفیقی می‌خواهد که آنرا هم باید از خدا طلبید .
گاهی گناهان و دروغ‌ها ، سبب محرومیت انسان از نماز شب می‌گردد و شیرینی عبادت و نیایش ، از انسان گرفته می‌شود .
در حدیث است :
«ان الرجل لیکذب الکذبة فیحرم بها عن صلاة اللیل ؛گاهی کسی دروغ می‌گوید ، و به همین سبب از نماز شب‌محروم می‌شود .
انسان ، با تداوم نماز شب و تهجد و عبادت‌های شبانه ، می‌تواند به مقامی‌از کمال و صفای نفس و قرب به خدا برسد که چشم و گوش و دست‌خدایی پیدا کند(جز حق نبیند ، جز حق نشنود و جز حق ، عمل نکند)وبه آنجا برسد که هر دعایی کند ، مستجاب گردد .
نماز جماعت ( برگرفته از پرتویی ازاسرار نماز آقای قرائتی ) - محسن قرائتی