قرآن كريم مي فرمايد:

«اذن للذين يقاتلون بانهم ظلموا و ان الله علي نصرهم لقدير. الذين اخرجوا من ديارهم بغير حق الا ان يقولوا ربنا الله و لولا دفع الله الناس بعضهم ببعض لهدمت صوامع و بيع و صلوات و مساجد يذكر فيها اسم الله كثيرا و لينصرن الله من ينصره ان الله لقوي عزيز » (حج / 39 و 40)

«به كساني كه جنگ بر آنان تحميل گرديده، اجازه جهاد داده شده است; چرا كه مورد ستم قرار گرفته اند و خدا بر ياري آن ها تواناست. همان ها كه از خانه و شهر خود، به ناحق رانده شدند، جز اين كه مي گفتند: «پروردگار ما، خداي يكتاست!» و اگر خداوند بعضي از مردم را به وسيله بعضي ديگر دفع نكند، ديرها و صومعه ها و معابد يهود و نصاري و مساجدي كه نام خدا در آن بسيار برده مي شود، ويران مي گردد. و خداوند كساني را كه ياري او كنند، ياري مي كند; خداوند قوي و شكست ناپذير است.»

در زمان هاي گذشته در جنگ ها، برافراشتگي پرچم دليل بر برقراري لشكر بود و تا زماني كه علمدار علم را به دست داشت، مي گفتند: هنوز اين لشكر مضمحل نشده است. علم لشكر اسلام و جوامع اسلامي تنها و تنها مسجد است. تا زماني كه اين علم و پرچم برقرار باشد، حاكميت ارزش ها، دفاع از دين و پرستش خدا باقي است و اولين نتيجه اضمحلال و شكست مسلمين انهدام مساجد است.

خداوند متعال دفاع از مسجد را به خود اما به وسيله مردم نسبت داده است. آن جا كه مي فرمايد: «و لولا دفع الله الناس بعضهم ببعض …» يعني، خداوند به وسيله مردم از مسجد دفاع مي كند. مردم موظفند با دشمنان بجنگند آن هم نه فقط براي جان، مال و حفظ حدود و ثغور فيزيكي كشورها بلكه براي حفظ مسجد كه اگر دفاع جانانه انسان هاي با ايمان نباشد، به فرموده قرآن مجيد، مسجد منهدم مي شود. آنچه در اين جا حائز اهميت است اين كه چگونه بايد از اين پرچم محافظت كرد؟ و راه هاي دست يابي به ضعيت بهتر مساجد كدام است؟ در ذيل به چند عامل اصلي براي نيل به هدف اشاره مي شود:

1- مديريت صحيح
شخصيت بزرگي گفته بود: اگر مديران هند را به هلند و مديران هلند را به هند ببرند، بعد از ده سال خواهيد ديد كه يك كشور اروپايي در آسيا داريد و يك كشور آسيايي در قلب اروپا. دليل آن اين است كه مديريت يك موضوع كليدي است. مديريت صحيح مي تواند از امكانات و نيروي انساني، بيشترين بهره برداري را بكند و مديريت نابجا مي تواند امكانات بسياري را نابود كند.

بايد تلاش كنيم تا از همين مقدار امكاناتي كه امروز در اختيار مسجد است، به بهترين و صحيح ترين شكل استفاده شود.

گاهي ديده مي شود يك مسجد آباد بسيار خوب به دليل نداشتن امام جماعت، مثل يك محل متروك است ولي اگر براي زمين يك مسجد، امام جماعتي توانا، مدير و مدبر پيدا شود، خودش هم امكانات و بودجه را جذب مي كند; هم ساختمان مي سازد; مسجدي ها را هم به مسجد مي آورد; نماز جماعتي درخور و عالي برپا مي كند و به اهداف ارزشمند مسجد مي پردازد.

2- تفكر براي بهبود مساجد
تفكر براي بهينه سازي وضعيت مساجد يكي از وظايف ائمه محترم جماعت و متوليان مساجد است. فراوان ديده مي شود كه افرادي به عنوان امام جماعت يا به عنوان ماموم به صورت عادي به مسجد مي روند و بر مي گردند اما به اين نمي انديشند كه براي بهبود وضعيت مسجد چه بايد كرد؟ بايد اين روحيه را در همه مرتبطين با مسجد ايجاد كرد كه دائما به فكر چاره انديشي براي رفع مشكلات و ايجاد تحول و بهينه سازي اوضاع مساجد باشند.

3- گردآوري و استفاده از تجربه ها
همه عوامل مؤثر در مسجد، تجارب بسيار ارزنده اي دارند ولي اين تجربه ها پراكنده است. بايد با برگزاري همايش ها و نشست هاي منطقه اي و سراسري، تجارب به دست آمده و پراكنده را جمع آوري و پس از دسته بندي، منتشر كرد تا همه دست اندركاران مسجد از تجربيات ديگران استفاده كنند. اعمال اين تجربه ها مي تواند در بهبود وضعيت مساجد بسيار مؤثر باشد.

4- ايجاد ارتباط سازماني بين حوزه و مسجد
حوزه ها با مسجد ارتباط فردي دارند. بدين صورت كه معمولا نيروها و پرورش يافتگان و مديران حوزه ها با عناويني چون مديريت مسجد، امامت جماعت، عضويت در هيئت امنا و … با مسجد مرتبطند اما ارتباط سازماني بين حوزه علميه و مسجد وجود ندارد. اگر ارتباط سازماني بين حوزه و مسجد ايجاد شود; يعني، سازمان مديريت حوزه، خود را مرتبط با اين پايگاه عظيم نشر فرهنگ دين بداند، بسياري از خلاءها و مشكلات موجود برطرف خواهد شد. اگر اين ارتباط تشكيلاتي باشد، طبعا حوزه آموزش هاي خود را به نحوي ساماندهي مي كند كه بتواند امام جماعت خوب تربيت كند. مثلا آداب معاشرتي را مي آموزد كه امام جماعت بتواند با مامومين، خوب ارتباط پيدا كند و رفتاري را آموزش مي دهد كه آن رفتارها در احياي مساجد تاثير بسزا داشته باشد.

5- تربيت روحاني براي مساجد
تربيت روحاني براي اداره مساجد و امامت جماعت از ضروريات امروز حوزه است. حوزه علميه قم بايد پس از گردآوري نظرات و تجربيات افرادي كه به نحوي در امور مسجد دخيلند، افرادي را تربيت كند تا شايستگي اجراي نظرات و حركت هاي جديد را براي احيا و رونق مساجد داشته باشند.