خداوند در قرآن مي فرمايد: “لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَليظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ"؛(1) “[اي پيامبر!] اگر خشن و سخت دل بودي، مردم از گرد تو متفرق مي شدند.”
براي شناختن مقام و منزلت پيامبر عظيم الشأن اسلام صلي الله عليه وآله، در مرحله اوّل بايد از خالق او و از كتاب قرآن كه بر قلب او نازل شده است، بهره جست. خداوند در قرآن مي فرمايد: “لَقَدْ جاءَكُمْ رَسُولٌ مِنْ أَنْفُسِكُمْ عَزيزٌ عَلَيْهِ ما عَنِتُّمْ حَريصٌ عَلَيْكُمْ بِالْمُؤْمِنينَ رَؤُفٌ رَحيمٌ"؛(2) “همانا رسولي از خود شما به سويتان آمد كه رنجهاي شما بر او سخت است؛ و اصرار بر هدايت شما دارد؛ و نسبت به مؤمنان رئوف و مهربان است.” در اين آيه خداوند دلسوزي و مهرورزي فوق العاده پيامبرصلي الله عليه وآله را نسبت به مؤمنان گوشزد مي كند و با 5 صفت پيامبرصلي الله عليه وآله را توصيف مي كند كه هر كدام از اين اوصاف قطره اي از درياي بي كران فضايل و مكارم پيامبر عظيم الشأن اسلام صلي الله عليه وآله است؛ پيامبري كه فضايل اخلاقي فراموش شده در عصر جاهلي را در طي 23 سال رسالت خويش نهادينه كرد و خشونتها، تبعيضها، شكاف طبقاتي و انحطاط اخلاقي را تبديل به فضايل ارزشمند اخلاقي نمود.
ثمره عصر جاهلي چيزي نبود جز قتل و خونريزي، شيوع خرافات، فساد اخلاقي، توحش و بي رحمي و از همه زشت تر، زنده به گور كردن دختران كه قرآن در مذمت اين عمل زشت و انحطاط اخلاقي اين گونه مي فرمايد: “وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ"؛(3) “و در آن هنگام (روز قيامت) از دختران زنده به گور شده سؤال مي شود كه به چه گناهي كشته شدند؟”
در چنين جامعه اي پيامبري كه به گفته قرآن رحمتي براي عالميان است؛ ظهور كرد. خداوند در قرآن مي فرمايد: “وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ رَحْمَةً لِلْعالَمينَ"؛(4) “ما تو را جز رحمت براي جهانيان نفرستاديم.” اما اينكه چطور رحمت براي همه دنياست، جهتش اين است كه ديني آورده كه عمل به آن سعادت مردم را در دنيا و آخرت تأمين مي كند. آري، آن حضرت رحمت براي اهل دنياست، از جهت آثار حسنه اي كه از قيام او به دعوت حقّه اش در مجتمعات بشري به راه افتاد كه اگر وضع زندگي بشر آن روز را قبل از اينكه آن حضرت مبعوث شود، در نظر بگيريم و با وضعي كه پس از قيام او به خود گرفت، مقايسه كنيم كاملاً روشن مي گردد.