شب ظهور حقیقت عالم
سخن در شب های قدر است؛ سخن در زیباترین و عزیزترین اوقات ماه مبارک رمضان است. همه اولیاء از ماهها قبل خودشان را آماده درک فیوضات این زیباترین اوقات سال یعنی شبهای قدر می کردند. اصولاً قدر در لغت به معنای کمیت و اندازه است و حتی برخی دیگر از صاحبان لغت گفتهاند که قدر به معنای آن کنه و حد و اندازه یک چیز است. ما هر دو معنا را اگر ترکیب کنیم درباره شبهای قدر، معنای سخن این میشود که این شب ها، شب اندازه گیری اعمال انسان و تقدیر امور انسان است ولی این ظاهر سخن است بلکه شب قدر شب ظهور کنه عالم و حقیقت عالم یعنی کلمه توحید است. به همین دلیل هم است که روایاتی که درباره نزول قرآن در شب قدر وارد است یعنی آن حقیقت قرآن، حقیقت ولایت، حقیقت توحید، برای اهل معنا در حد استعدادشان ظاهر میشود. بنابراین ما در شب های قدر باید ببینیم به استقبال چه بزرگواری می رویم، اگر شب قدر شب نیمه شعبان است کما اینکه در برخی از روایات وارد است، ما به درگاه عزیز عالم امام زمانمان حضرت صاحب الامر می رویم. و اگر شب قدر شب های نوزدهم و بیست و یکم است ما به درگاه مولایمان امیرمومنان علی علیه السلام می رویم و بالاخره شبهای دیگر به خصوص در شب بیست و سوم که تعلق به وجود مبارک امام عصر علیه السلام دارد، می باید همه التجای ما هرچند درگاه پروردگار است، ولی شفیع قرار بدهیم وجودهای نورانی امام زمانمان، امیر مؤمنان و به خصوص حضرت صدیقه طاهره فاطمه زهرا سلام الله علیها است که مرحوم آیت الله آقا سید علی قاضی طباطبایی به شاگردانشان این توصیه اخیر را برای شب های بیست و یکم تا بیست و سوم فراوان می فرمودند. بی جهت هم نیست، چرا که در روایات داریم که حضرات اهل بیت علیه السلام می فرمودند که ما حجت خدا بر شما هستیم و مادر بزرگوارمان صدیقه طاهره حجت پروردگار بر ماست به این معنا که اگر ما باب رحمت پروردگار بر شما هستیم توسل به مادر بزرگوارمان باب رحمت پروردگار بر همه خلایق است. این نکته در شب های قدر یک لطافت و زیبایی خاصی را به ارمغان میآورد که به طور فشرده به برخی از آنها اشاره می کنم:
در روایت دارد که حضرت موسی علیه السلام با پروردگار مناجات میکرد و در مناجات خود عرضه داشت که بار الهی من قرب تو را طلب می کنم چه بکنم؟ جواب آمد که در شب قدر بیدار باش. مجدداً عرضه داشت که خدایا من آن رحمت خاص الخاصی را که برای أخص بندگانت قراردادی درخواست می کنم، پروردگار فرمود در شب قدر اگر به مساکین تو کمکی بکنی مشمول آن رحمت ما خواهی شد. مجددا عرضه کرد که ” ارید الجواز الی الصراط"؛ می خواهم برای صراط که از عقبات سخت قیامت است به سرعت عبور بکنم چه بکنم؟ پروردگار جواب داد: ” فمن تصدق بصدقه فی لیلة القدر؛ کسی که در شب قدر قبل از ورود به بارگاه ما صدقه ای بدهد و بعد به خانه ما یعنی مسجد بیاید و با ما راز و نیاز کند. مجدداً عرضه داشت که بار الهی من بهشت تو را و آن هم بهشت خاص تو را طلب می کنم، جواب آمد آن کس که در شب های قدر تسبیح بگوید و تقدیس و تحمیل در درگاه ما را داشته باشد. مجددا عرضه داشت بار الهی من نجات از آتش جهنم را از تو درخواست می کنم، جواب آمد استغفار در شبهای قدر. بالاخره در پایان بالاترین مقام را که مقام راضین در درگاه پروردگار است عرضه داشت، جواب آمد آن کس که در شب های قدر قیام و قعود و رکوع و سجود به نماز در درگاه ما داشته باشد. همه اینها را عرض کردم که اگر جمع همه اینها را در یک کلام، ما در شبهای قدر بخواهیم، با توسل و شفیع قرار دادن وجود مبارک صدیقه طاهره سلام الله علیها در یک جا به ما عنایت می شود، چرا که نیابتا از آن حضرت، انسان نماز بخواند، نیابتا از آن حضرت صدقه بدهد، نیابتا از آن حضرت به مساکین کمک کند و خلاصه شب قدر را سراسر هدیه بدهد به وجود مبارک صدیقه طاهره سلام الله علیها قطعاً مشمول عنایت آن حضرت و عنایت خاص الخاص پروردگار در این شب ها قرار خواهیم گرفت.
در این شب ها عموماً مردمان و روزهداران و عابدان به مساجد روی می آورند، به عبارت دیگر دعا در جمع و قرآن بر سر گرفتن در جمع یک حلاوت خاصی دارد، اما جناب ابن فهد حلی در عده الداعی ضمن دستوراتی که در باب دعا میفرمایند این است که دعای در جمع البته موثرتر است ولی دعای در خلوت و عزلت، انسان به تنهایی میتواند انس بیشتری را با صاحب دعا داشته باشد. بنابراین نکته دومی که هست این است که انسان مقید نباشه که حتما شب قدر را در میان جمع باشد که خیلی هم خوب است ولی اگر کسانی شرایط برایشان فراهم نیست میتوانند در عزلت و در انفراد و در تنهایی با خدای خودشان راز و نیاز کنند.