تمام عبادات وسیله است . تمام ادعیه وسیله است . همه وسیله ها برایاین است که انسان لبابش ظاهر بشود آنکه بالقوه است و لب انسان است به فعلیت برسد ، و انسان بشود؛ انسان بالقوه ، انسان بالفعل ، انسان طبیعی ، انسان الهی بشود ، به طوری که همه چیزش الهی شود؛ هر چه می بیند ، حق ببیند . انبیا هم برای همین آمده اند .
مردم را نباید از دعا جدا کرد . نباید گفت حالا که ما رسیدیم که قرآن را می خواهیم بخوانیم ، پس دعا هیچ . خیر ! مردم باید با دعا ، به خدا انس پیدا کنند . آنها که انس به خدا دارند ، دنیا در نظر آنها این طور جلوه ندارد؛ کسانی هستند که برای خودشان ارزش شمشیر زدند ، کسانی که همین ادعیه را می خواندند و همین حالات را داشتند ، آنان برای خدا شمشیر می زدند . نباید مردم را از این برکاتی که هست ، جدا کرد . قرآن و دعا از هم جدا نیستند؛ مثل اینکه پیغمبر هم از قرآن جدا نیست .
. . . قرآن هم به آن قدری که وارد شده است ، مثل سفره ییست که هر کس به اندازه ی خودش باید از آن استفاده کند . برای یک دسته نیست ، برای همه است ، مال همه مردم است ؛ همه مردم باید از آن استفاده کنند ، هر کس به اندازه ی خودش . ادعیه هم همین طور است ؛ ادعیه ی ائمه (علیهم السلام ) . این قدر معارف در ادعیه هست . ادعیه لسان قرآن می باشد .
دعاها شارح قرآن هستند، راجع به مسائلی که دیگران دستشان به آنها نمی رسد؛ ائمه ی طاهرین بسیاری از مسائل را با لسان ادعیه بیان فرموده اند . لسان ادعیه با لسان های دیگری که آن برگواران داشتند و احکام را بیان می فرمودند ، خیلی فرق دارد . اکثر مسائل روحانی ، مسائل ماورای طبیعت و آنچه را که مربوط به معرفة الله است ، با لسان ادعیه بیان فرموده اند . ولی ما ادعیه را تا آخر می خوانیم ، و متاءسفانه به این معانی توجه نداریم . 
. . . همین دعاها ، همین توجهات به خدا ، انسان را به مبداء غیبی متوجه می کند ، و نه تنها مانع فعالیت نمی شود ، بلکه فعالیت هم می آورد؛ فعالیتی که برای خودش نیست ، برای بندگان خداست ، و می فهمد که فعالیت برای بندگان خدا ، خدمت به خداست .
اینهایی که از کتب ادعیه انتقاد می کنند ، برای این است که نمی دانند این کتب ادعیه چه طور انسان می سازد؛ نمی دانند این دعاهایی که از ائمه وارد شده ، مثل : مناجات شعبانیه ، دعای کمیل ، دعای عرفه ، سمات و غیره ، چه جور انسان درست می کنند . . . آنها که برای دور کردن مردم از ادعیه ، کتب دعا را آتش می زدند و روزی را برای آتش سوزی کتاب عرفانی و دعا داشتند ، نمی فهمیدند دعا یعنی چه ؛ تاءثیر دعا را در نفوس انسان نمی دانستند؛ نمی دانستند که همه خیرات و برکات از همین دعا خواندن هاست .
و از هین روست که می بینیم حضرت امام در آغاز تبعید به ترکیه ، در یکی از اولین نامه هایی که برای خانواده ی خود که در ایران بودند ، نوشت ، از آنها خواست کتاب مفاتیح و صحیفه ی سجادیه برایش بفرستند ، و هیچ گاه از این امر همچون سایر ابعاد اسلام غافل نبوده است . 
و نیز یکی از اساتید معروف اخلاق حوزه ی علمیه ی قم فرمودند : هنگامی که امام خمینی در فرانسه بودند ، سه نامه به سه نفر از علمای قم نوشتند و فرمودند : انقلاب ما نیاز به دعا دارد . برای پیروزی انقلاب دعا کنید !
علامه امینی (رحمة الله ) می گوید : اسلام برای مسلمانان مدرسه یی تاءسیس کرده است ، که در این مدرسه دو لنگه ی آن در عالم لنگه ندارد : یکی دعا ، و دیگری زیارت .
کلید سعادت - رحمت الله عرب نوکندی