داعی کیست ؟
1 . متکبر
ان الذین یستکبرون عن عبادتی سیدخلون جهنم داخرین ان الله لا یحب المتکبرین .
به راستی کسانی که از عبادت من (دعا) استکبار می ورزند ، به زودی با ذلت و خواری وارد می شوند . همانا خداوند تکبر کنند گان را دوست ندارد
حضرت علی (ع ) در این زمینه می فرماید : عجبت لابن آدم نطفة و اخره جیفة و هو قائم بینهما و عاء للغائط ثم یتکبر .
تعجب می کنم از کسی که اولش نطفه و آخرش لاشه ی گندیده است ، در این بین هم حامل نجاست و عذره است ، چگونه تکبر می کند !
2 . عجول
در حدیثی از امام صادق (ع ) نقل شده که فرمود :
و اعرف طریق نجاتک و هلالک کی تدعوا الله بشی ء عسی فیه هلالک و اءنت تظن اءن فیه نجاتک قال الله تعالی و یدع الانسان بالشر دعائه بالخیر و کان الانسان عجولا .
راه نجات و هلاک خود را درست بشناس . مبادا از خدا چیزی بخواهی که نابودی تو در آن است ، در حالی که گمان می بری نجات تو در آن است ! خداوند متعال می فرماید : انسان بر اثر شتابزدگی ، بدی ها را می طلبد ، آن گونه که خوبی ها را می طلبد؛ چرا که انسان ، عجول است .
در حدیثی از پیامبر اکرم (ص ) نقل شده که فرمود :
انما اءهلک الناس للعجلة و لو اءن الناس تثبتوا لم یهلک اءحد .
مردم را عجله هلاک می کند ! اگر مردم با صبر و حوصلهکارها را انجام می دادند ، کسی هلاک نمی شد .
3 . نیازمند و محتاج
دعا کننده ، بنده ی محتاج و نیازمندیست که حتی برای اظهار احتیاجش هم محتاج لطف و امداد الهیست .
یا ایها الناس اءنتم الفقراء الی الله و الله هو الغنی الحمید .
ای مردم ! همه شما نیازمندید به خدا و محتاج او هستید ، تنها خداوند است که از هر کس و هر چیز بی نیاز و ستوده است .
و ربک الغنی ذوالرحمة ان یشاء یذهبکم و یستخلف من بعدکم من یشاءکما انشاءکم من ذریة قوم آخرین .
پروردگار تو بی نیاز و مهربان است ؛ اگر بخواهد شما را می برد و به جای شما هر کسی را بخواهد جانشین می سازد ، همان گونه که شما را از نسل اقوام دیگری به وجود آورد .
4 . ناسپاس و سرکش
ان الله لذ و فضل علی الناس ولکن اکثرهم لایشکرون .
خداوند نسبت به مردم ، صاحب فضل و کرم است ؛ هر چند اکثر مردم شکرگزاری نمی کنند .
قتل الانسان ما اکفره .
مرگ بر این انسان که چه قدر کافر و ناسپاس است !
وءاتیکم من کل ما ساءلتموه و ان تعدوا نعمة الله لاتحصوها ان الانسان لظلوم کفار .
و از هر چیزی که از خدا تقاضا کردید و به آن نیاز داشتید ، در اختیار شما قرار داد و اگر نعمت های خدا را بخواهید بشمارید ، هرگز نمی توانید ، اما با این همه لطف و رحمت الهی ، باز این انسان ستمگر و کفران کننده ی نعمت است !
وکلا ان الانسان لیطغی ان راه استغنی .
چنین نیست که نعمت های الهی روح شکرگزاری را همیشهدر انسان زنده کند ، بلکه او مسلما طغیان می کند ، به خاطر اینکه خود را مستغنی و بی نیاز می بیند .
5 . نماینده ی خدا در روی زمین
و اءذ قال ربک للملائکة انی جاعل فی الاءرض خلیفة .
به خاطر آور هنگامی را که پروردگارت به فرشتگان گفت : من در روی زمین جانشین و حاکمی قرار خواهم داد .
و هو الذی جعلکم خلائف الارض و رفع بعضکم فوق بعض درجات .
خداوند انسان ها را جانشینان و نمایندگان خود در زمین قرار داده و بر طبق لیاقت ها و شایستگی ها بعضی را بر بعضی برتری بخشیده است .
6 . بخیل
و لاتجعل یدک مغلولة الی عنقک و لاتبسطها کل البسط فتقعد ملوما محشورا .
هرگز دست خود را بر گردن خویش بسته قرار مده (به خاطر بخل ترک بخشش و انفاق منما) و بیش از حد دست خود را گشاده مدار و بذل و بخشش بی حساب مکن تا مورد سرزنش قرار گیری و از کار بمانی و از مردم جدا شوی .
اءللهم قنی شح نفسی .
خدایا ! مراد از صفت بخل که در نفسم واقع شده است نگهدار !
امام صادق (ع ) در این خصوص می فرماید :
خیارکم سمائکم و شرارکم بخلاؤ کم .
بهترین شما کسانی هستند که از مردم دستگیری می کنند و بدترین شما بخیل های شما می باشند .
کلید سعادت - رحمت الله عرب نوکندی