اهم وظایف ما در ماه مبارک رمضان چیست؟

اولین چیزی که بزرگان به ما می گفتند و مرحوم سید بن طاووس در اقبال الاعمال حتی قبل از ورود به ماه مبارک این دستور را می دهد، دستور به محاسبه النفس است یعنی انسان دائما قبل از ماه مبارک، در حین ماه مبارک در همه لحظات، بخصوص در شب های ماه مبارک یک محاسبه دقیق اعمال خودش را بکند و ببیند اگر بخواهد این اعمال را در محضر خدای متعال و بخصوص در حضور اولیای الهی به پروردگار عرضه کند، آیا شرمنده می شود و یا خوشحال و بهجت آور؟

محاسبه هم روشن است. از کترین محاسبه شروع کند؛ به این معنا که آیا حرامی از او صادر شد و یا واجبی از او فوت شد و در مراتب بالاتر زیبا کردن عمل است. مثل این که انسان مقید باشد نمازهایش را با حضور قلب در اول وقت و با خضوع و خشوع و سایر اعمال هم به همین ترتیب. بنابراین این که ما در دستورات عبادی داریم که «حاسبوا انفسکم قبل أن تحاسبوا» که قبل از این که در مقابل دیگران شرمنده بشوید و دیگران به حساب اعمال ما در قیامت و در عوالم برزخ و ملکوت برسند در همین دنیا انسان به حساب اعمال خود برسد، به خصوص هنگام ورود به میهمان خانه پروردگار. ما در میهمانی های عادی قبل از ورود به آن میهمان خانه، لباس خود، نظافت و آرایش خودمان را دقیقا کنترل می کنیم آن هم در مهمانی ای که مهمانان به ظواهر انسان توجه می کنند تا چه برسد به میهمان خانه ای که صاحب خانه نه تنها به ظاهر بلکه به سر انسان و به باطن انسان کاملا اشراف دارد. بنابراین زشتی های باطن، انسان را زشت می کند و انسان دائما محاسبه ای داشته باشد در این که مبادا شرمندگی در این ماه با زشتی های درون و برون خود، خود را در درگاه الهی و میهمان خانه پروردگار شرمنده کند.

دستور عملی ای که در این باره، بزرگان ما می فرمودند این بود که در ماه مبارک رمضان که انتصابه دارد به وجود مبارک امام عصر علیه السلام، انسان خودش را در محضر او ببیند چنان که در ماه شعبان مناسب است که خود را در محضر رسول اکرم ببیند و در ماه رجب، خود را در محضر امیر مومنان علی علیه السلام ببیند. سخن در این است که ما در ماه رمضان که ماه پروردگار است خود را در محضر ولی خدا و خلیفه او دائما باید ببینیم، چگونه؟

ما اگر خود را در برابر پدر ببینیم، در برابر استادی ببینیم، در برابر کسانی ببینیم که در سر زدن زشتی از خودمان، از آنها خجالت می کشیم، در برابر کسی که ولی نعمت ماست و همه چیز ما از اوست و به خصوص کارنامه عمل ما در شب جمعه و در روز دوشنبه به محضر مبارک او عرضه می شود ما چگونه خودمان را حفظ می کنیم؟

در توقیع شریفی که امام عصر علیه السلام به شیخ مفید دارند به این نکته اشاره دارند و به شیخ مفید می فرمایند که:

«وَ لَوْ أَنَّ أَشْيَاعَنَا وَفَّقَهُمُ اَللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَى اِجْتِمَاعٍ مِنَ اَلْقُلُوبِ فِي اَلْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَيْهِمْ؛ که اگر اینها متعهد بودند، آن عهد ولایت و آن عهد اطاعتی که با ما بسته اند عمل می کردند قطعا؛ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ اَلْيُمْنُ بِلِقَائِنَا؛ لقای ما برای آنها حاصل می شد؛ وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ اَلسَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَى حَقِّ اَلْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ بِنَا؛ اینها این همه آرزو می کنند که من را ببینند قطعا این اتفاق برای آنها می افتاد، آن هم اتفاق مشاهده ای با معرفت. اما چه کنیم که اگر نبود که وقتی نامه عمل آنها به دست ما می رسد؛ فَمَا يَحْبِسُنَا عَنْهُمْ إِلاَّ مَا يَتَّصِلُ بِنَا مِمَّا نَكْرَهُهُ وَ لاَ نُؤْثِرُهُ مِنْهُمْ؛ چیزهایی در آنها می بینیم که ما را ناراحت می کند و نمی پسندیم. لذا حضرت می فرمایند اگر اینها خودشان را در محضر ما ببینند نه فقط ماه مبارک رمضان، بلکه لقاء ما برای آنها حاصل می شود.