آنچه که امروز برای جامعه اسلامی ما روشن است، این است که امام حسین (ع) رهبر بزرگ نهضت عاشورا برای حرکت مقدس خویش هم تعیین هدف فرموده و هم اهداف مقدس نهضت را اعلام فرموده‌اند: احیای سنت رسول (ص)، طلب اصلاح، امر به معروف و نهی از منکر و…این اجزاء قسمتهای مختلف یک پیکره را تشکیل می‌دهند که همان «عمل صالح سیاسی» است که به قصد انجام تکلیف الهی صورت پذیرفته است.اصولا اعتقاد به هدفدار بودن و برنامه‌دار بودن قیام عاشورا برای ما شیعیان یک اعتقاد کلامی است، زیرا نمی‌توان از امام معصوم (ع) - العیاذ بالله - انتظار صدور عمل لغو داشت.اما سؤال در اینجاست که علی رغم اینکه این مسأله یک اندیشه مسلم و روشن اسلامی است، به چه دلیل حضرت امام خمینی (ره) در موارد متعددی به یادآوری و تأکید بر آن اهتمام فرموده‌اند؟ایشان در یکی از بیاناتشان پیرامون سیدالشهدا (ع) می‌فرمایند:

«… او می‌دانست که چه می‌کند و کجا می‌رود و هدفش چیست…»

تأکید رهبر کبیر انقلاب اسلامی بر هدفدار بودن نهضت عاشورا و قرار دادن این اصل به عنوان یک پیش فرض اساسی می‌تواند به دلایل زیر باشد:

1- کج‌فهمیها و بعضا غرض‌ورزی برخی مستشرقین که نهضت عاشورا را یک حرکت کور نظامی در چارچوب رقابتهای قومی عرب ارزیابی نموده‌اند، یا آن را یک تراژدی دانسته‌اند که حاصل ماجراجویی آن هم بر پایه وعده‌های حساب نشده کوفیان بود.بدیهی است با توجه به ترجمه و انعکاس وسیع آثار مستشرقین غربی در جامعه اسلامی، این دیدگاه مکانیکی در تحلیل نهضت عاشورا چقدر می‌توانست در انحراف افکار مسلمین خصوصا طبقه تحصیلکرده و روشنفکر مؤثر واقع شود و اهداف ظریف و بلند مدت این قیام مقدس را از منظر ملتها دور نگه دارد.

2- وجود نوعی طفره روی و باطنی‌گری و پنهان کاری نسبت به بیان اهداف اصلی قیام عاشورا در درون جامعه اسلامی تا قبل از اوجگیری نهضت امام خمینی (ره). (اصولا حرکت امام حسین (ع) برای محو اندیشه ارجاء بود)

3- برخوردار صرفا عاطفی با قضیه عاشورا و عدم تبیین کامل و صحیح مبانی عقلی و دینی این قیام.

4- بهره‌گیری امام خمینی (ره) از مفاهیم عاشورایی به عنوان «مفاهیم واسط» جهت تبیین مبانی انقلاب اسلامی.

تبیین اهداف اساسی نهضت عاشورا ریسمانی بود که مجموعه این مفاهیم دینی و انقلابی را به هم متصل می‌نمود.

شبکه اهداف نهضت عاشورا از دیدگاه امام خمینی - غلامرضا ذاکر صالحی