​این ایام، شاهد تحلیل‌های مختلفی به مناسبت‌های متعددی هستیم. تحلیل‌هایی که از پایگاه و مبنایی برمی‌خیزند و آکنده از  آسیب‌شناسی‌ها و تجویزها و راهکارهایی هستند. 

آنچه که در این میان، ضرورت توجه دارد، همان پایگاهی است که منبع تحلیل قرار می‌گیرد. کدام پایگاه؟ پایگاه علوم انسانی اجتماعی مدرن یا پایگاه معارف دینی؟ 

از پایگاه غرب، حوادث اجتماعی در بستر همین عوامل ظاهری و حسی رقم می‌خورد و لیکن از پایگاه دین، عوامل فرامادی نیز مؤثر در شکل گیری حوادث هستند. از پایگاه غرب، موضوعات فروکاسته شده و در شماری علل ظاهری محدود می‌گردند و لیکن از پایگاه دین، موضوعات بسط پیدا کرده و دامنه تاریخی و غیبی پیدا می‌کنند.

فلذا آنها که از پایگاه غرب به موضوعات و مسائل می نگرند، مبتلا به نقص و کاستی در تحلیل اند و مجال تعجب هم نیست که، تحلیل آنها به یأس و دلمردگی و افسردگی بیانجامد.