آنچه بايد از پيش فرستاد
در آيات فوق روى اين مساله تكيه شده بود كه انسان بايد بنگرد تا كدامين ذخيره را از پيش براى فرداى قيامت خود فرستاده است” وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ” و در حقيقت سرمايه اصلى انسان در صحنه قيامت كارهايى است كه از پيش فرستاده، و گرنه غالبا كسى به فكر انسان نيست كه براى او چيزى بعد از مرگ او بفرستد، و يا اگر بفرستند ارزش زيادى ندارد.
لذا در حديثى از رسول خدا ص مىخوانيم كه فرمود در راه خدا انفاق كنيد هر چند به اندازه يك من خرما يا كمتر، و يا يك مشت و يا كمتر باشد و يا حتى به نيمى از يك دانه خرما! و اگر كسى آن را هم نيابد با سخنان پاكيزه دلهايى را شاد كند، چرا كه در قيامت هنگامى كه در پيشگاه خدا قرار مىگيريد به شما مىفرمايد آيا در باره تو چنين و چنان نكردم؟ آيا گوش و چشم در اختيارت قرار ندادم؟ آيا مال و فرزند به تو نبخشيدم؟ و بنده عرض مىكند: آرى، و در اينجا خداوند متعال مىگويد: پس نگاه كن ببين چه براى خود از قبل فرستادهاى؟ فينظر قدامه و خلفه و عن يمينه و عن شماله فلا يجد شيئا يقى به وجهه من النار!:” او نگاهى به پيش و پشت سر و طرف راست و چپ مىافكند چيزى نمىيابد كه بتواند با آن صورتش را از آتش دوزخ حفظ كند"!
در حديث ديگرى مىخوانيم: پيامبر ص با بعضى از يارانش نشسته بود، گروهى از قبيله” مضر” وارد شدند كه شمشير بر كمر داشتند (و آماده جهاد در راه خدا بودند) اما لباس درستى در تن آنها نبود، هنگامى كه پيامبر ص آثار نيازمندى و گرسنگى را در چهره آنها ديد رنگ صورتش دگرگون شد، به مسجد آمد و بر فراز منبر رفت، حمد و ثناى الهى بجا آورد و فرمود: خداوند اين آيه را در قرآن مجيد نازل كرده است: يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ … سپس افزود در راه خدا انفاق كنيد پيش از آنكه قدرت از شما سلب شود، و در راه خدا صدقه دهيد قبل از آنكه مانعى در اين راه ايجاد گردد، آنها كه دينار دارند از دينار، و آنها كه درهم دارند از درهم، و آنها كه گندم و جو دارند از گندم و جو، چيزى از انفاق را كوچك نشمريد هر چند به نيمى از يك دانه خرما باشد.
مردى از انصار برخاست و كيسهاى در دست مبارك پيامبر ص نهاد آثار خوشحالى و سرور در صورت حضرت نمايان شد، فرمود: هر كس سنت حسنهاى بگذارد، و مردم به آن عمل كنند پاداش آن و پاداش تمام كسانى كه به آن عمل
مىكنند نصيب او خواهد شد، بى آنكه چيزى از پاداش آنها كاسته شود، و هر كس سنت سيئهاى بگذارد گناه آن و گناه همه كسانى كه به آن عمل مىكنند بر او خواهد بود، بى آنكه از گناه آنها كاسته شود، مردم برخاستند آن كس كه دينار داشت دينار آورد، و آنكه درهم داشت درهم، و هر كس طعام و چيز ديگرى داشت خدمت پيامبر ص آورد، و به اين ترتيب مقدار قابل ملاحظهاى كمك نقدى و غير نقدى نزد حضرت جمع شد و در ميان آن نيازمندان تقسيم كرد.
همين معنى در آيات ديگر قرآن كرارا مورد تاكيد قرار گرفته از جمله در آيه 110 سوره بقره مىخوانيم: وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ وَ ما تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِما تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ:” نماز را بر پا داريد، و زكات را ادا كنيد، و هر كار خيرى را براى خود از پيش مىفرستيد آن را نزد خدا خواهيد يافت خدا نسبت به اعمال شما بينا است".