خانواده و مدیریت مصرف
مصرف از ماده «صَرَفَ» به معنای محل صرف (خرج) کردن است و در اصطلاح اقتصادی، «مصرف عبارت از ارزش پول کالاها و خدماتی است که توسط افراد، خریداری و تهیه میشود».
مصرف در میان متغیرهای اقتصادی به اندازهای اهمیت دارد که برخی اقتصاددانان، هدف نهایی از انجام فعالیتهای اقتصادی دیگر از جمله تولید، پسانداز و سرمایهگذاری را مصرف میدانند. چنانکه کینز، یکی از اقتصاددانان نامدار چنین مینویسد: «غایت هر فعالیت اقتصادی مصرف است».
نقش مصرف در اقتصاد بسیار مهم است، ولی نگاه اسلام به مصرف، نگاه غایی نیست. به بیان دیگر، نگاه اسلام به مصرف نگاه ابزاری است؛ زیرا در اسلام هدف نهایی از تمام فعالیتهای انسان ـ که از جمله آنها فعالیتهایاقتصادی است ـ نزدیکی به خداست. خداوند در قرآن میفرماید: «وَأَنَّ إِلَی رَبِّکَ الْمُنتَهَی؛ به درستی که پایان کار به سوی خداست». (نجم: 42)
مصرف کالای ایرانی اولویت اول خانواده
به دلیل آنکه منابع درآمد خانواده محدود است، تهیه تمام کالاها و خدمات مورد نیاز خانواده ممکن نیست. بنابراین، خانواده باید از میان خواستههایش یکی را انتخاب کند. انتخاب، قلب اقتصاد خانواده است. بهترین انتخاب برای خانواده، انتخابی است که رضایت خاطر بیشتری برای خانواده به بار آورد. اقتصاددانان به جای رضایت خاطر، از اصطلاح علمیِ «مطلوبیت» استفاده میکنند. آنها میگویند، بهترین انتخاب، انتخابی است که مطلوبیت بیشتری برای خانواده ایجاد کند.
صرف نظر از اینکه درآمد خانواده چه قدر باشد، درآمد خانوادهها صرف خرید تعدادی کالا (نه یک کالا) میشود؛ یعنی خانواده درآمدش را صرف خرید فقط یک کالا نمیکند، بلکه آن را به خرید انواع کالاها اختصاص میدهد. مسلّماً خانواده میکوشد، کالاهایی را برای خرید برگزیند که مطلوبیت بیشتری برای خانواده داشته باشد. بنابراین، نحوه انتخاب کالاها برای خرید در خانواده، بر اساس مطلوبیتی است که آن کالا برای خانواده به ارمغان میآورد.
انتظار فرج، و لزوم تهیا و طاعت و بندگی
تنها انتظار فرج کافی نیست؛ تهیات بلکه طاعت و بندگی نیز لازم است، مخصوصا با توجه به قضایایی که پیش از ظهور امام زمان - عجل الله تعالی فرجه الشریف - واقع می شود، به حدی که:
ملات ظلما و جورا
جهان مملو از ظلم و جور می گردد.
خدا می داند که به واسطه ی ضعف ایمان بر سر افراد چه می آید. خدا کند ظهور آن حضرت با عافیت مطلقه برای اهل ایمان باشد و زود تحقق پیدا کند. مگر امکان دارد عافیت مطلقه بدون ایمان و طاعت و بندگی انجام گیرد؟! خدا به اهل ایمان توفیق دهد که از فتن مضله کناره گیری کنند.
در محضر آیت الله بهجت - محمد حسین رخشاد
لزوم دعا برای تعجیل فرج و شرایط و نتایج آن
چه مصائبی بر امام زمان - عجل الله تعالی فرجه الشریف - که مالک همه ی کره ی زمین است و تمام امور به دست او انجام می گردد، وارد می شود، و آن حضرت در چه حالی است و ما در چه حالی؟ او در زندان است و خوشی و راحتی ندارد، و ما چه قدر از مطلب غافلیم و توجه نداریم!
کسانی که در خواب و بیداری تشرف حاصل نموده اند، از آن حضرت شنیده اند که فرموده است: برای تعجیل فرج من زیاد دعا کنید. خدا می داند تعداد این دعاها باید چه قدر باشد تا مصلحت ظهور فراهم آید. قطعا اگر کسانی در دعا جدی و راستگو باشند و به هم و ناراحتی اهل بیت - علیهم السلام -مهموم، و به سرور آنان مستبشر باشند، مبصراتی خواهند داشت و قطعا مثل ما چشم بسته نیستند. باید دعا را با شرایط آن کرد. و توبه از گناهان از جمله شرایط دعا است، چنان که فرموده اند:
دعا التائب مستجاب.
دعای شخصی که توبه کند، اجابت می گردد.
نه این که برای تعجیل فرج دعا کنیم و کارهایمان برای تبعید و تاجیل فرج آن حضرت باشد!
در محضر آیت الله بهجت - محمد حسین رخشاد
نقش خانواده در فرهنگپذیری اقتصادی افراد جامعه
خانواده، اعم از شهری، روستایی و عشایری، در فرهنگپذیر کردن کودک و همنوایی وی با هنجارهای اجتماعی اهمیت ویژهای دارد. جنبههای نهان شخصیت انسان ناشی از آموزش و پرورش دوران کودکی است و به دلیل آنکه سالهای نخست زندگی انسان در محیط خانواده میگذرد و در این دوران پایه شخصیت او گذاشته میشود، میتوان به اهمیت خانواده و اثر آن در پرورش فرد و قوای روحی و اخلاقی او پی برد.همنوایی و سازگاری با هنجارهای جامعه و موازین اخلاقی، دو جنبه دارد: یکی ساده، سطحی، صوری و ظاهری است، و دیگری، ژرف، پیچیده و درونی است. نوع اول را جامعهپذیری و نوع دوم را فرهنگپذیری مینامند. بدون شک، نهاد خانواده هم در فرهنگپذیری افراد نقش بسزایی دارد و هم در جامعهپذیری. در اینجا، بیشتر مفهوم فرهنگپذیری مورد نظر است؛ زیرا خانواده که اولین نهاد آموزشی و تربیتی به شمار میآید، روی کودکان، اثری ژرف، پیچیده و درونی میگذارد که این امر با فرهنگپذیری بیشتر تناسب دارد. از این رو، سعی شده است تا بیشتر به مفهوم فرهنگپذیری در خانواده بپردازیم.
فرهنگپذیری جریانی است که فرد تمام زمینههای فرهنگی را میشناسد و آن را باور دارد و خود را با آن سازگار میسازد.فرهنگپذیری یا پذیرش خاصههای فرهنگی، به دو شکل صورت میگیرد: