فایده یادگیری دانش
أعلام الدین:لقمان به پسرش گفت: «ای پسرم! دانش و حکمت بیاموز تا شرافت یابی؛ زیرا حکمت ، آدمی را به دین ره نمون می شود و برده را بر آزاد شرافت می دهد و نیازمند را بر توانگر رفعت می بخشد و کوچک را بر بزرگْ مقدّم می دارد و تهی دست را در جایگاه های پادشاهان می نشاند و بر شرافت شریف و سیادت سیّد و عظمت غنی ، می افزاید . و چگونه آدمیزاد گمان دارد که کار دین و دنیایش ، با غیر حکمت فراهم می گردد، در حالی که خداوند عز و جل کار دنیا و آخرت را جز با حکمت ، مهیّا نمی سازد؟! و مَثَل حکمتِ بدون طاعت، مانند جسم بی جان یا خاک بی آب است ، و جسم بی جان و خاک بی آب و حکمت بی طاعت، هیچ فایده ای ندارند» .
المواعظ العددیّة :لقمان به پسرش گفت: «ای پسرم! حکمت ، ده تا کار انجام می دهد: دل های مرده را زنده می کند، بینوا را در جایگاه های پادشاهان می نشاند، به فرومایه شرافت می بخشد ، بردگان را آزاد می سازد، به غریب پناه می دهد، نیازمند را توانگر می سازد، بر شرافتِ شریف و سیادت سیّد می افزاید . و آن از مال بهتر است و مایه امان از ترس است. سپری در جنگ است، و کالایی است که سود می کند . هنگامی که ترس او را می لرزاند، شفاعت کننده است، و هنگامی که یقین به او می رسد، راه نماست، و هنگامی که پوشاکی او را نمی پوشانَد ، پوشاننده است» .
عرائس المجالس:لقمان به پسرش گفت: «ای پسرم! حکمت را با خود داشته باش تا با آن ، کرامت یابی، و آن را عزیز بدان تا با آن عزّت یابی . و سرور اخلاق حکیمانه ، [تسلیم در برابر] دین خداوند عز و جل است » .
الفردوس بمأثور الخطابـ به نقل از عبد اللّه بن عبّاس ، درباره آنچه لقمان علیه السلام به پسرش گفت ، در حالی که او را موعظه می کرد ـ: ای پسرم! اگر ما بین تو و دانش ، دریایی از آتش باشد که تو را می سوزاند و دریایی از آب باشد که تو را غرق می کند، برای رسیدن به دانش ، آن دو را بشکاف تا دانش را به دست آوری و بیاموزی؛ زیرا در آموختن دانش، راه نمایی و عزّت انسان است و نیز نشانه ایمان و پایه ارکان [دین] و رضایت خدای رحمان .
إرشاد القلوبـ از سفارش لقمان علیه السلام به پسرش ـ: ای پسرم! آنچه را که نمی دانی ، از دانشمندان بیاموز و آنچه را که می دانی ، به مردم بیاموز تا در ملکوت ، از تو یاد گردد .
حکمت نامه لقمان - محمد محمدی ری شهری
ادب دانش آموزی
امام صادق علیه السلام :لقمان به پسرش گفت: «ای پسرم! دانش را برای فخر فروشی نزد دانشمندان یا نزاع با سفیهان یا زینت مجالس ، نیاموز و همچنین ، دانش را از سرِ بی رغبتی به آن و تمایل به نادانی ، رها نکن» .
جامع بیان العلم وفضله:همانا لقمان به پسرش گفت: «ای پسرم! دانش را برای سه چیز نیاموز، و برای سه چیز رها نکن: برای کشمکش و فخر فروشی و ریا ، آن را نیاموز، و به خاطر بی رغبتی به آن و حیا از مردم و رضایت به نادانی، آن را رها نکن» .
الدرّ المنثورـ به نقل از محمّد بن واسع ـ: لقمان به پسرش گفت: «ای پسرم! آنچه را که نمی دانی ، نیاموز ، تا وقتی که به آنچه می دانی، عمل کنی» .
تنبیه الخواطر:لقمان به پسرش گفت: «با دانشمندان مجادله نکن ، که منفورت می کنند» .
جامع بیان العلم وفضله :از لقمان یا عیسی علیهماالسلام نقل شده است: «همان طوری که پادشاهان ، حکمت را برای شما وا گذاشته اند. شما نیز دنیا را برایشان وا گذارید» .
محبوب القلوب:لقمان به پسرش گفت: «ای پسرم! خوشا به حال کسی که به دانش خویش سود برَد ، و هر سخنی را بشنود و خوبش را پیروی کند . و وای بر کسی که [حقیقت] برایش روشن گشته ، ولی گم راهی را بر هدایت ترجیح دهد!» .
روح المعانی:لقمان به پسرش گفت : «تا وقتی که به دانسته های پیشین خود عمل نکرده ای ، در یادگیریِ آنچه نمی دانی ، خیری نیست ؛ چرا که مَثَل آن، مَثَل کسی است که هیزمی را جمع کرده و یک بسته آن را بر می دارد و در حالی که ناتوان از حمل آن است، یک بسته دیگر بر آن می افزاید» .
محبوب القلوب:لقمان به پسرش گفت: «ای پسرم! از آنچه خدای متعال به تو آموخته، بهره ببر، و همانا از دانش، کسی بهره می برد که از آن پیروی کند، و کسی که آن را بیاموزد و رها کند، از آن سود نمی برد» .
حکمت نامه لقمان - محمد محمدی ری شهری
عید سعید قربان بر تمامی مسلمین تهنیت باد
آیت الله جوادی آملی حفظه الله
روز دهم هم روز قربانی است؛ آنها كه متمكن اند مقداری قربانی داشته باشند كه محرومين از اين گوشت قرباني طرفي ببندند كه «استفرهوا ضحاياكم فانها مطاياكم علي الصراط»؛ بعضيها سواره در قيامت می آيند حالا سواره يعنی چه پياده يعنی چه يك بحث معادشناسی است فرمود اين قربانيهای شما اين ضحايای شما مطايای شماست و بالأخره شما سريعاً می گذريد.
آنها كه امكانی دارند براي ورثه نگذارند,از خدا بخواهند كه خدا به آنها توفيق بدهد كه از مالشان استفاده بكنند و قربانی صحيحی كرده باشند.
(منبع : نماز_جمعه ۱۳۷۱/۳/۱۵)
قرباني
براي حاجي بعد از رمي جمره عقبه و براي مردم شهرها بعد از نماز عيد، نوبت به قرباني مي رسد.
با اين تفاوت كه اين عمل براي حجاج واجب و براي مردم امري مستحب است.
ما ابتدا به موضوع قرباني از منظر قرآن كريم (حج آيات 30 تا 37) به صورتي گذرا اشاره مي كنيم:
1 - دعوت به پاس داشتن برنامه هاي خدا:
ذلك و يعظّم حرمات اللّه فهو خير له عند ربه؛ «(مناسك حج) اين است و هركس برنامه هاي الهي را پاس دارد، براي او نزد پروردگارش بهتر است.»
2 - خالص بودن
حنفاء للّه غير مشركين به و من يشر باللّه فكانّما خرّ من السّما …؛ «(برنامه حج را انجام دهيد) در حالي كه همگي خالص براي خدا باشيد و هيچ گونه همتايي براي او قائل نشويد و هركس همتايي براي او در نظر بگيرد، گويي از آسمان سقوط كرده و پرندگان او را مي ربايند و يا تندباد او را به جاي دور دستي پرتاب مي كند.»
3 - شعائر خدا
«ذلك و من يعظم شعائر اللّه فانّها من تقوي القلوب»؛ «اين است (مناسك حج) و هر كس شعائر الهي را بزرگ بداند، پس آن از تقواي قلب ها است.»
4 - نشانه تقوا
«… من يعظم شعائر الله فانّها من تقوي القلوب»؛ «هركسي شعائر خدا را بزرگ بدارد پس آن از تقواي قلب ها است.»
5 - دل كندن از منافع در لحظه موعود:
«لكم فيها منافع الي اجل مسمّي ثمّ محلّها الي البيت العتيق»؛ «در آن حيوانات قرباني، براي شما منافعي است تا زمان معين (زمان ذبح) پس محل آن خانه قديمي و گرامي [كعبه ] است.»
6 - فراگير بودن امتحان با قطع علايق:
«و لكم امة جعلنا منسكا ليذكروا اسم اللّه علي ما رزقهم من بهيمة الانعام»؛ «براي هر امتي قربان گاهي قرار داديم تا نام خدا را بر چهار پاياني كه به آنان روزي داده ايم، ببرند.»
7 - تسليم در برابر خدا
«فالهكم واحد فله اسلموا»؛ «خداي شما يكي است پس تسليم او شويد.»
8 - بشارت به تسليم شوندگان
«و بشر المغبتين»؛ «متواضعان و تسليم شوندگان را بشارت بده.»
9 - ويژگي تسليم شوندگان
«الّذين اذا ذكر اللّه وجلت قلوبهم والصّبرين…»؛ «كساني كه وقتي نام خدا برده شود. دل هايشان پر از خوف مي شود و در مقابل مصيبت هايي كه به آن ها مي رسد، صابر هستند و نماز را به پا مي دارند و از آن چه روزي شان كرديم انفاق مي كنند.»
10 - ايثار از بهترين
«والبدن جعلناها لكم من شعائر اللّه …»؛ «شترهاي چاق را براي شما از شعائر الهي قرار داديم.»
11 - قرباني موجب خير و بركت:
«لك فيها خير»؛ «براي شما در آن خير و بركت است.»
12 - آداب قرباني (با نام خدا شروع شود.)
«فاذكروا اسم اللّه صوافّ»؛ «نام خدا را ببريد در حالي كه به صف ايستاده اند… .»
13 - اطعام فقيران از گوشت قرباني
«فاذا وجبت جنوبها فكلوا منها واطعموا»؛ «وقتي پهلوهايشان آرام گرفت، از گوشت آن ها بخوريد و بخوارنيد.»
14 - فراگير بودن اطعام
«اطعموا القانع و المعتر»؛ «مستمندان قانع و مستمندان اعتراض كننده را اطعام كنيد.»
بديهي است هر يك از چهارده عنوان فوق، خود سرفصلي براي تبيين فلسفه و آثار و آداب قرباني اشت كه براي پرهيز از طولاني شدن بحث، خوانندگان محترم را به مطالعه تفاسير ذيل آيات مذكور فرا مي خوانيم و پايان مقاله حاضر را به دعاي امام علي عليه السلام هنگام ذبح اختصاص مي دهيم. دعايي كه در آن نيز مقام تسليم محض را نظاره گر هستيم.
آري، تمام اعمال حج، تمام اعمال مربوط به عيد قربان و تمام اعمال مربوط به خصوص قرباني كردن حتّي نيّت و دعاي آن نيز در راستاي «تسليم محض بودن» است.
«بسم اللّه وجهت وجهي للّذي فطر السّموات والارض حنيفا مسلما و ما انا من المشركين. ان صلاتي و نسكي و محياي و مماتي للّه ربّ العالمين لاشريك له و بذلك امرت و انا من المسلمين. اللّهمّ منك و لك بسم اللّه واللّه اكبر. اللّهمّ تقبل منّي؛ به نام خدا، رو به سوي او مي كنم كه آفريدگار آسمان ها و زمين است. او را يگانه و يكتا مي دانم. فرمان او را گردن مي نهم. براي او هيچ شريك نمي شناسم. همانا كه نماز من و نيايش من و زندگي من و مرگ من براي خدا، پرودگار جهانيان است و شريكي ندارد و به آن امر شده ام و از تسليم شدگان هستم. خدايا [اين قرباني و همه چيز] از تو و براي تو است. به نام خدا و خدا بزرگتر است. خدايا از من بپذير!»
مجله مبلغان،شماره 14