بدون شک یکی از مهم‌ترین شیوههای پاسداشت حرمت اهلبیت علیهم السلام احترام نهادن به نسل آن حضرت و احسان کردن به آنان است .

رسول خدا صلی الله علیه و آله میفرمایند: «حَقَّتْ شَفَاعَتِی لِمَنْ اَعَانَ ذُرِّیَتِی بِیَدِهِ وَ لِسَانِهِ وَ مَالِهِ؛ 

شفاعت من برای کسی که نسل مرا با دست، زبان و دارایی خویش یاری کند، حتمی است . » خداوند متعال از دو قلمرو حرمت ذرّیة اهلبیت علیهم السلام را پاس داشته است: قلمرو تکوین؛ و تشریع .

از نظر تکوینی با ادلّة نقلی و تجربی اثبات شده است که گوشت سادات بر حیوانات درّنده حرام است و زنان سادات ده سال بیشتر از غیر سادات می‌توانند زایمان کنند .

از نظر تشریعی نیز زکات برای آنان حرام شده؛ ولی سهمی از خمس به آنان اختصاص داده شده است .

یکی از شیوه‌های پاسداشت حرمت اهلبیت علیهم السلام، تسلیم آنها بودن است؛ یعنی نسبت به فرمانهای ایشان نقد و گلایه نداشتن، اعتراض نکردن و با خشنودی پذیرفتن .

یکی از شاگردان امام صادق علیه السلام به ایشان عرض کرد: «وَ اللَّهِ لَوْ فَلَقْتَ رُمَّانَةً بِنِصْفَيْنِ، فَقُلْتَ هَذَا حَرَامٌ وَ هَذَا حَلَالٌ، لَشَهِدْتُ أَنَّ الَّذِي قُلْتَ حَلَالٌ حَلَالٌ وَ أَنَّ الَّذِي قُلْتَ حَرَامٌ حَرَامٌ، فَقَالَ رَحِمَكَ اللَّهُ رَحِمَكَ اللَّهُ؛

به خدا سوگند! اگر اناری را دو نیم کنی و بفرمایی که این نیمه حرام است و آن نیمه حلال، من نیز به همان گواهی می‌دهم، پس حضرت دو بار فرمودند: خداوند تو را رحمت کند . »

ابوبصیر از امام صادق‌‌ علیه السلام تفسیر این آیة شریفه را پرسید: «الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ» ؛

«کسانی که به سخنان گوش فرا می‌دهند وبهترین آن را پیروی می‌کنند . »

حضرت فرمودند: «هُمُ الْمُسْلِمُونَ لِآلِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ الَّذِينَ إِذَا سَمِعُوا الْحَدِيثَ لَمْ يَزِيدُوا فِيهِ وَ لَمْ يَنْقَصُوا مِنْهُ، جَاؤُا بِهِ كَمَا سَمِعُوهُ ؛

آنان کسانی هستند که تسلیم آل محمد صلی الله علیه و آله هستند؛ آنها زمانی که حدیث را می‌شنوند، بر آن نمی‌افزایند و از آن نمی‌‌کاهند، و همان گونه که شنیدهاند، ارائه می‌کنند . »

اسامی شریف ائمه علیهم السلام را بدون پیشوند حضرت یا پسوند «علیه السلام» نیاوریم . یا از لقب «امیرالمؤمنین» برای امام علی علیه السلام استفاده کنیم .

در روایتی نقل شده است: «لَا یَرْضَی بِهَذِهِ التَسْمِیَةِ اَحَدٌ اِلَّا ابْتِلَاهُ (الله) بِبَلَاءِ اَبِی جَهْل ؛

هیچ کسی راضی نمی‌شود که به او امیرالمؤمنین بگویند، مگر اینکه خداوند او را به درد ابی جهل مبتلا می‌کند . »

چقدر مایه تأسف است که در عراق، مهد تشیّع، به دزد می‌گویند: علی بابا . در ایران می‌گویند: کوچة علی چپ، در حالی که علمای ما هنگام ندای هر یک از اهلبیت علیهم السلام از تعبیر «بنفسی انت» استفاده کرده‌اند .
ملازمت و همراهی
یکی از بنیانی‌ترین شیوه‌های پاسداشت حرمت اهلبیت علیهم السلام ملازمت با آنان است . ملازمت در برابر مفارقت است . در زیارت جامعة کبیره می‌‌خوانیم: «وَ ضَلَّ مَن فَارَقَکُم؛ هر کس از شما جدا شد، گمراه گشت . »

مفارقت دو مصداق دارد:

پیش افتادن؛
عقب ماندن .

در صلوات شعبانیة مرویّه از حضرت سجاد علیه
السلام آمده است: «الْمُتَقَدُّمُ لَهُمْ مَارِقٌ وَ الْمُتَأخِّرُ عَنْهُمْ زَاهِقٌ واللَّازِمُ لَهُمْ لَاحِقٌ . »

و در زیارت جامعة کبیره، نزدیک به همین مضمون آمده است: «فَالرَّاغِبُ عَنْکُمْ مَارِقٌ وَ اللَّازِمُ لَکُمْ لَاحِقٌ وَ الْمُقَصِّرُ فِی حَقِّکُمْ زَاهِقٌ؛ آن که از شما روی بگرداند، از دین خارج و هر کس ملازم شما باشد، رسیده است و آن کس که در حق شما کوتاهی کند، تباه شده است . »

قیام عاشورا مصداق عینی برای ملازمت گروهی، پیش افتادن و یا عقب ماندن برای گروه‌های دیگر بود . آنان که امام حسین علیه السلام را همراهی کردند، به اوج منزلت رسیدند و مزارشان مطاف شیفتگان فضیلتها شد . روز اربعین، حماسة پیروز تمجید از ملازمان حضرت ابا عبدالله علیه السلام است . آنان اسوه‌های سترگ تاریخ و ستاره‌های فروغ بخش جغرافیا هستند .

اما آنان که بدون اذن یا رهبری امام معصوم علیه السلام در طول تاریخ امامت، پیش دستی کردند و دست به اقدام مسلحانه زدند، نیروهایشان تلف شد، پیامدهای بحران‌خیزی به جای گذاشتند .

آنان که از قافله بازماندند نیز شرمندگی، ذلت، پشیمانی و محرومیت قرین زندگی آنها شد . وامانده‌ها بسیاربودند:

کسانی که در کوفه، بصره و سایر بلاد، دعوت امام و حجّت زمان را دریافتند و سر تافتند .

کسانی که از مکّه همراه امام بودند و در راه دچار طوفان ریزش شدند .

و کسانی که به جبهة مقابل پیوستند.

امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند: «لَا یُقَاسُ بِآلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله مِنْ هَذِهِ الْاُمَّةِ اَحَدٌ ؛

هیچ کسی از این امت با آل محمد صلی الله علیه و آله قیاس نمیشود . »

یکی از بدترین جنایتهای فرهنگی این بوده که حضرت علی علیه السلام را با دشمنانش مقایسه کردند و برابر دانستند . امام هادی علیه السلام در زیارت غدیریّه امیر المؤمنین علیه السلام می‌فرمایند: «فَلَعَنَ اللهُ مَنْ سَاوَاکَ بِمَنْ نَاوَاکَ ؛

پس خداوند لعنت کند آن کس را که تو را با دشمنان و بیگانگان از تو برابر دانست . »

امیرالمؤمنین علیه السلام میفرمایند: «الدَّهرُ اَنزَلَنِی ثُمَّ اَنزَلَنِی حَتَّی قِیلَ مُعَاوِیَة وَ عَلِیٌّ ؛ روزگار منزلت مرا فرود آورد، سپس فرود آورد تا جایی که گفتند: معاویه و علیّ . »
نام نهادن
یکی از راه‌‌های رایج حرمت نهادن، اسم گذاری است . اگر برای نام میدانها، خیابانها، مراکز شکوهمند فرهنگی و فرزندانمان از اسامی ائمه علیهم السلام استفاده کنیم، حرمت آنان را پاس داشته‌ایم و در ضمن از برکات معنوی این نامگذاریها در دنیا و آخرت نیز بهره می‌بریم .

حسرت‌آور است؛ دکتر «جرج جرداق» مسیحی بگوید: «برادر مسیحیام نام دخترش را زینب نهاده است . » و ما شیعیان، دنبال اسمهای دیگر باشیم .

«قِيلَ لِأَبِي عَبْدِاللَّهِ علیه السلام: جُعِلْتُ فِدَاكَ! إِنَّا نُسَمِّي بِأَسْمَائِكُمْ وَ أَسْمَاءِ آبَائِكُمْ فَيَنْفَعُنَا ذَلِكَ؟ فَقَالَ: إِي وَ اللَّهِ وَ هَلِ الدِّينُ إِلَّا الْحُبُّ قَالَ اللَّهُ: «إِنْ كُنْتُمْ تُحِبُّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعُونِي يُحْبِبْكُمُ اللَّهُ وَ يَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ » ؛

به امام صادق علیه السلام عرض کرد: جانم به فدای شما! ما با نامهای شما و پدرانتان نام‌‌گذاری می‌کنیم، آیا این کار ما را سود می‌بخشد؟ فرمود: آری، به خدا سوگند! آیا دین، جز دوست داشتن چیز دیگری هست؟ خدای متعال می‌فرماید: اگر خدای را دوست می‌‌دارید، از من متابعت کنید تا خداوند شما را دوست می‌دارد و گناهانتان را مي بخشد.»

ادب حضور می‌طلبد که انسان با طهارت محضر ائمه علیهم السلام و مراقد شریفشان شرفیاب شود . شیخ حرّ عاملی رحمه الله بابی را در «وسائل الشیعه» به نام «باب کراهَة دخول الجُنب بیوت النبی صلی الله علیه و آله و الأئمّه علیهم السلام» گشوده است که در آن، این روایت از جابر نقل شده است: «أَنَّ أَعْرَابِيّاً دَخَلَ عَلَى الْحُسَيْنِ علیه السلام فَقَالَ لَهُ: أَمَا تَسْتَحْيِي يَا أَعْرَابِيُّ تَدْخُلُ عَلَى إِمَامِكَ وَ أَنْتَ جُنُبٌ؛  شخصی اعرابی بر امام حسین علیه السلام وارد شد . امام به او فرمودند: شرم نمی‌کنی که جنب نزد امامت میآیی؟»

از دیگر آداب حضور: سکوت، با اذن آمدن، با ادب نشستن، مزاحمت فراهم نکردن و حسن استماع است .
معادن معارف دینی آنان که خانة اهلبیت علیهم السلام را رها کرده، دانش و دین را از دیگران بخواهند، حرمت اهلبیت علیهم السلام را زیر پا نهادهاند؛ چراکه از در و دروازه به شهر حکمت راه نیافته اند .

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرمایند:

«اَنَا مَدِینَةُ الْعِلْمِ وَ عَلِیٌّ بَابُهَا؛ من شهر علمم و علی علیه السلام دروازة آن شهر است . »

ابن عبّاس می‌گوید: حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله خطبه خوانده و فرمودند: «إِنَّ اللّهَ عَزَّ وَ جَلَّ نَزَّلَ عَلَيَّ القُرآنََ وَ عَلِيٌّ علیه السلام سَفِيرُهُ، فَمَن خَالَفَ الْقُرْآنَ ضَلَّ، وَ مَنْ ابْتَغَى عِلْمَهُ مِنْ غَيْرِ عَلِيٍّ علیه السلام زَلَّ ؛ محققاً خداوند عزوجل قرآن را بر من فرود آورد و علی علیه السلام سفیر آن است، پس هر کسی با قرآن مخالفت کند، گمراه گردد و هر کسی دانش قرآن را از غیر علی علیه السلام بجوید، به لغزش می‌‌افتد . »

آنان که برای اخذ معارف دینی درب خانة اهلبیت علیهم السلام را نکوبیدند، رو به قیاس، فرضیه و قوانین خودساخته آوردند .

امام باقر علیه السلام می فرمایند: «شرق و غرب جهان را بگردید، دانش صحیح را نخواهید یافت، مگر آنچه از پیش ما برآمده است . » 

امیرالمؤمنین علیه السلام می فرمایند: «يَا كُمَيْلُ لَا تَأْخُذْ إِلَّا عَنَّا تَكُنْ مِنَّا؛ ای کمیل معارف را تنها از ما بگیر تا از ما شوی . » در اینجا باید بر این نكته تأکید کرد که مقصود از علم در این روایات، علم دینی است، اگرچه ائمه علیهم السلام در علوم دیگر نیز سرآمدند .