در عرفات یا كربلا؟!
بشیر دهّان (روغن فروش) روزى به حضور حضرت صادق علیه السلام شرفیاب شده و به آن جناب عرضه داشت: مولاى من! گاهى اتفاق مى افتد كه من در روز عرفه نمىتوانم در صحراى عرفات حضور یافته و به عبادت و راز و نیاز بپردازم، در آن هنگام من مراسم عرفه را در كنار قبر حضرت سید الشهداءعلیه السلام برگزار مى كنم، به نظر شما چطور است؟!
پیشواى ششم فرمود: «چه كار نیكویى انجام مىدهى . هرگاه یكى از شیعیان مادر غیر ایام عید به زیارت قبر حضرت حسین علیه السلام برود - در حالى كه معرفت كامل به حق آن حضرت دارد - براى او ثواب بیست حج و بیست عمره و بیست جهاد قبول شده نوشته مىشود و هرگاه مؤمنى در روز عید براى زیارت حضرت سید الشهداءعلیه السلام حاضر شود، ثواب صد حج و عمره و جهاد خواهد داشت . و امّا اگر شخصى در روز عرفه و با شناخت و معرفت كامل به مقام آن حضرت به زیارت كربلا برود، ثواب هزار حج و هزار عمره و هزار غزوه خواهد داشت . »
در این هنگام بشیر با لحنى تعجب آمیز گفت: زیارت كربلا چگونه مىتواند جایگزین مراسم عرفات در روز عرفه باشد؟!
بعد از اداى این جمله، امام صادق علیه السلام در حالى كه نگاه تند خود را به سوى بشیر دوخته بود فرمود: «اى بشیر! مطمئن باش هر گاه یكى از اهل ایمان در روز عرفه به كربلا بیاید و با آب فرات غسل كند و سپس به زیارت حضرت سید الشهدا علیه السلام مشرف شود، خداوند متعال به تعداد هر قدمى كه وى به سوى حرم امام حسین علیه السلام برمىدارد، برایش ثواب یك حج كامل منظور خواهد كرد . »
عارف كامل میرزا جواد آقا ملكى تبریزى در این مورد مى فرماید: «در اخبار بسیار وارد شده است كه براى زیارت آن حضرت در روز عرفه ثواب بىشمار است . از جمله در روایت صدوق از حضرت ابى عبداللَّه علیه السلام (امام صادق علیه السلام) آن است كه خداوند تبارك و تعالى براى زیارت كنندگان قبر امام حسین علیه السلام قبل از اهل عرفات تجلى مىفرماید و حوائج آنها را برمى آورد و گناهان آنان را مى آمرزد و در مسئلت هاى آنان شفاعت امام حسین علیه السلام را مى پذیرد، سپس اهل عرفات مى آیند و همین رفتار با آنها مى شود و باز از حضرت (امام صادق علیه السلام) روایت شده كه:
«هر كس روز عرفه، حسین بن على علیه السلام را زیارت كند، خداوند عزّوجلّ هزار هزار حج به همراه قائم علیه السلام و هزار هزار عمره با رسول خداصلى الله علیه وآله و آزاد كردن هزار هزار بنده در راه خدا براى او مى نویسد و خدا او را به نام «بنده صدّیق كه ایمان به وعده خدا دارد»، لقب مىدهد . »
درسهایى از روز عرفه
1- همه به سوى او
امام چهارم حضرت زین العابدین علیه السلام در روز عرفه مردى تهیدست را مشاهده كرد كه گدایى مىكند و درخواست خود را با مردم در میان مىگذارد . حضرت به او فرمود:
«وَیحَكَ! اَغَیرَ اللَّهِ تَسأَلُ فى هذَا الْیوْمِ؟ اِنَّهُ لَیرْجى لِما فى بُطُونِ الْحُبالى فى هذَا الْیوْمِ اَنْ یكُونَ سَعیداً؛ واى بر تو! در چنین روزى از غیر خدا طلب حاجت مىكنى؟ در چنین روزى این امید هست كه انسانهایى كه در دل مادرانند سعادتمند شوند . »
2 - سیره حسنین(ع)
مسروق، یكى از یاران اهل بیت علیهما السلام مىگوید: در روز عرفه به حضور امام حسین علیه السلام شرفیاب شدم در حالى كه پیش روى آن حضرت و دوستانش كاسه آرد چیده شده و قرآنها بر دامنهایشان قرار داشت و آنان منتظر افطار بودند . از آن بزرگوار سؤال كردم و پاسخ خود را دریافت نموده و از حضورش بیرون آمدم . سپس به محضر امام حسن علیه السلام رفتم و مشاهده كردم كه مردم بر سفره هاى آماده از طعام وارد مى شدند و مى خوردند و با خود مى بردند . امام حسن علیه السلام مرا آشفته حال دید و فرمود: اى مسروق! چرا غذا نمىخورى؟ عرضه داشتم: سرورم! من روزه دارم، امّا چیزى به ذهنم رسید . امام حسن علیه السلام فرمود: هر چه مىخواهى سؤال كن! گفتم: به خدا پناه مىبرم كه رفتار شما خاندان نبوت با همدیگر تفاوت داشته باشد . بر امام حسین علیه السلام وارد شدم و او را دیدم كه به انتظار افطار نشسته است و بر شما وارد شدم و مىبینم كه روزه نیستید . امام مجتبى علیه السلام مرا به سینه اش چسبانیده و با مهربانى فرمود: اى فرزند اشرس! آیا نمىدانى كه خداى متعال ما اهل بیت پیامبر را براى تدبیر امور امت فراخوانده است؟ اگر همه ما بر چیزى اتفاق كنیم دیگر غیر آن بر شما روا نخواهد بود . من در این روز روزه نگرفته ام به جهت روزه خواران شما و برادرم حسین علیه السلام روزه گرفته است جهت روزه داران شما .
3 - خیرخواهى براى اهل ایمان
یونس بن عبدالرحمن مىگوید: عبد اللَّه بن جندب را در روز عرفه در موقف عرفات در یكى از بهترین حالات دیدم . او پیوسته دستها را به سوى آسمان بلند كرده و اشك چشمانش از گونه هایش بر سنگریزه هاى سرزمین عرفات جارى بود و همچنان در خوشترین حالات عرفانى با خداوند راز و نیاز مىكرد . در مراجعت به او گفتم: اى ابا محمد! عجب حال خوشى داشتى و چه زیبا دعا مىكردى، من چنین حالى تا به حال ندیده بودم . عبداللَّه پاسخ داد: به خدا قسم یك كلمه براى خودم دعا نكردم و در همه این مدت براى برادران دینىام دعا مىكردم، زیرا از مولایم حضرت موسى بن جعفرعلیه السلام شنیدم كه فرمود: «مَنْ دَعا لِاَخیهِ بِظَهْرِ الْغَیبِ نُودِىَ مِنَ الْعَرْشِ: ها! وَلَكَ مِأَةُ اَلْفِ ضِعْفٍ مِثْلُهُ؛ هر كس برادر مؤمن خود را در غیاب او دعا كند، از عرش الهى به او ندا مىرسد: هان! [اى بنده من!] براى تو صدهزار برابر باد . » بدین
جهت راضى نشدم از صدهزار دعاى تضمین شده و مورد قبول در برابر یك دعا كه معلوم نیست مستجاب گردد صرف نظر كنم .
حرم كجاست؟
عرفه روزی است که حاجیان فروتنانه سر به آستان پروردگارشان می سایند تا اذن دخول گیرند برای ورود به حرم الله.
امام علی(عليه السلام) می فرمایند: «عرفات، خارج از مرز حرم است و مهمان خدا باید بیرون دروازه، آن قدرتضرع کند تا لایق ورود به حرم شود».
دعای امام حسین (عليه السلام) در روز عرفه
حرم کجاست؟ امام صادق (عليه السلام) فرمود: «القَلْبُ حَرَمُ اللهِ». حرم خدا قلب توست. و عرفات آن گوشه دنجی است که اشک حیا جاری می شود از چشمانت.
صحرای عرفات همان خاکی است که سجده گاه نیایش توست و تکلیف تو امروز وقوف است در عرفات، پس سجده ات را طولانی کن. اشکهایت که جاری شد راه یافته ای به حرم.
پس لبیک بگو: لبیک یا الله، لبیک یا وهاب لبیک یا تواب، لبیک یا کریم…
حالا قلبت را طواف کن تا بیابی سخن امامت را که فرمود: «مَن عَرَفَ اللَّهَ أحَبَّهُ».
هر كس خدا را بشناسد، دوستش بدارد.
عرفه
روز نهم ذیالحجه را عرفه میگویند. عرفات نام جایگاهی است که حاجیان در روز عرفه در آنجا توقف میکنند و به دعا و نیایش میپردازند. عرفه جایگاه بلندی در میان مسلمانان دارد و نیایش و عبادت در شب و روز آن بسیار سفارش شده است. سفره های جُود و احسان پروردگار برای انسان گسترده و شیطان خشمناکترین اوقات را خواهد داشت. توبه در آن مقبول و دعا مورد استجابت است. روایت شده که حضرت امام زین العابدین (ع)در روز عرفه صدای سائلی را شنید که از مردم تقاضای کمک مىنمود. امام به او فرمود: واى بر تو آیا در این روز از غیر خدا تقاضا مىکنى؟ حال آن که در این روز امید مىرود که بچههاى در شکم هم از فضل خدا بی نصیب نمانند و سعید شوند.
شيعه علي عليه السلام
امام باقرعليه السلام مي فرمايد: “إِنَّمَا شِيعَةُ عَلِيٍ عليه السلام الْمُتَبَاذِلُونَ فِي وَلَايَتِنَا الْمُتَحَابُّونَ فِي مَوَدَّتِنَا الْمُتَزَاوِرُونَ لِإِحْيَاءِ أَمْرِنَا الَّذِينَ إِذَا غَضِبُوا لَمْ يَظْلِمُوا وَ إِذَا رَضُوا لَمْ يُسْرِفُوا بَرَكَةٌ عَلَي مَنْ جَاوَرُوا سِلْمٌ لِمَنْ خَالَطُوا؛
همانا شيعيان علي آنهايند كه در راه ولايت ما نسبت به يكديگر [فداكاري و] بذل و بخشش مي كنند، در محور دوستي ما همديگر را دوست دارند، به خاطر احياي فرهنگ و معارف ما به ديدار همديگر مي روند، هرگاه خشمگين شوند، ظلم و ستم روا نمي دارند و هر گاه راضي و خشنود گردند، زياده روي نمي كنند، موجب بركت براي همسايگان و مايه صلح و صفا براي همنشينان خود هستند.”