دعای با برکت
«وَ عَسى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئاً وَ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَ عَسى أَنْ تُحِبُّوا شَيْئاً وَ هُوَ شَرٌّ لَكُمْ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ وَ أَنْتُمْ لا تَعْلَمُونَ [بقره/ 216 ] چه بسا چيزى را خوش نداشته باشيد، حال آن كه خيرِ شما در آن است. و يا چيزى را دوست داشته باشيد، حال آنكه شرِّ شما در آن است. و خدا مى داند، و شما نمى دانيد».
درس ها و پیام هایی از آیه:
-ازخدا خیر را مسئلت نماییم: چه خوب هست که در مناجات ها و ارتباطی ک با خدای متعال بر قرار می کنیم، از او خیر و مصلحت زیبا را مسئلت نماییم گاهی اوقات بدون توجه به خیر و مصلحت خود در اموری پافشاری داریم که خواست اجبابت الهی نمی انجامند و در این بین بعد از نا امیدی از رحمت و اجابت الهی حضرت حق را نیز متهم می سازیم با اندکی تحقیق و تأمل در نوع و شیوه ارتباط و مناجات انبیاء الهی با حضرت حق متوجه می شویم که ایشان همه ی آنچه خیر و مصلحت الهی را برای خود در خواست می نمایند کما اینکه در شیوه مناجات حضرت موسی به درگاه الهی شاهد هستیم که این چنین مسئلت می نمایند:
«ِّ فَقالَ رَبِّ إِنِّي لِما أَنْزَلْتَ إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقيرٌ [قصص /24 ] پروردگارا! هر خير و نيكى بر من فرستى، به آن نيازمندم!».
اين دعاى كه در بحرانى ترين لحظات زندگى او بود بقدرى مؤدبانه و توأم با آرامش و خونسردى بود كه حتى نگفت خدايا نيازهاى مرا بر طرف گردان، بلكه تنها عرض كرد: من محتاج خير و احسان توام.[1]
دست آورد های دنیوی موسی در این شیوه دعا:
در ماجرا و داستان حضرت موسی بعد از فرار کردن از دست فرعونیان، حضرت موسی علاوه بر آوارگی و نداشتن سر پناه و منزل، گرسنه بود، شغلی نداشت، دارای همسر و فرزند نبود. ولی با این شیوه دعا کردن به در گاه الهی، همه این نیازهای او بر طرف گردید.
1-شغل مناسب: «قالَتْ إِحْداهُما يا أَبَتِ اسْتَأْجِرْهُ إِنَّ خَيْرَ مَنِ اسْتَأْجَرْتَ الْقَوِيُّ الْأَمينُ [ قصص/26 ] يكى از آن دو (دختر) گفت: «پدرم! او را استخدام كن، زيرا بهترين كسى را كه مىتوانى استخدام كنى آن كسى است كه قوىّ و امين باشد (و او همين مرد است)!».
«موسى به خانه شعيب آمد، خانهاى ساده و روستايى، خانهاى پاك و مملو از معنويت، بعد از آنكه سرگذشت خود را براى شعيب بازگو كرد، يكى از دخترانش زبان به سخن گشود و با اين عبارت كوتاه و پر معنى به پدر پيشنهاد استخدام موسى براى نگهدارى گوسفندان كرد” گفت: اى پدر! اين جوان را استخدام كن، چرا كه بهترين كسى كه مى توانى استخدام كنى آن فرد است كه قوى امين باشد” او هم امتحان نيرومندى خود را داده هم پاكى و درستكارى را».[2]
2-موسی(علیه السلام)صاحب همسر شد: « قالَ إِنِّي أُريدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هاتَيْنِ عَلى أَنْ تَأْجُرَني ثَمانِيَ حِجَجٍ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْراً فَمِنْ عِنْدِكَ وَ ما أُريدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ سَتَجِدُني إِنْ شاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحين [قصص/27] (شعيب) گفت: «من مىخواهم يكى از اين دو دخترم را به همسرى تو درآورم به اين شرط كه هشت سال براى من كار كنى و اگر آن را تا ده سال افزايش دهى، محبّتى از ناحيه توست من نمى خواهم كار سنگينى بر دوش تو بگذارم و ان شاء اللَّه مرا از صالحان خواهى يافت».
3-امنیت و آرامش: موسی در حالی از شهر که در آن بود فرار کرد که در آشفتگی و اضطراب قرار داشت: « فَخَرَجَ مِنْها خائِفاً يَتَرَقَّبُ قالَ رَبِّ نَجِّني مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمينَ [قصص/21] موسى از شهر خارج شد در حالى كه ترسان بود و هر لحظه در انتظار حادثه اى عرض كرد: «پروردگارا! مرا از اين قوم ظالم رهايى بخش!». این در حالی است که با فرار از دست فرعونیان و قرار گرفتن در کنار خانواده حضرت شعیب(علیه السلام) علاوه بر اینکه دارای شغل و خانه و همسر می شود از نعمت آرامش نیز برخوردار می گردد.
نتیجه اینکه: سزاوار است در استجابت دعا، برای خدای متعال تعیین تکلیف نماییم، بلکه مصلحت و خیر خود را به خدای متعال واگذار نموده و همیشه بهترین ها را از قاضی حاجات درخواست نماییم.
پی نوشت ها:
[1].تفسير نمونه، ج16، ص62. [2]. همان.
حکمت های جامع از لقمان حکیم
امام زین العابدین علیه السلامـ در بیان سفارش های لقمان علیه السلام به پسرش ـ: ای پسرم ! سخت ترین نداری ، نداشتن دل است و بزرگ ترین مصیبت ، بدهکاری است و بالاترین محرومیت و بلا ، همان بدهکاری است و سودمندترین ثروت ، بی نیازیِ دل است . پس در همه اینها درنگ کن و به آنچه خدا قسمت فرموده ، قانع و خشنود باش . هر گاه دزد بدزدد ، خداوند عز و جلاو را از روزی اش باز می دارد و گناه آن ، بر عهده اوست . حال اگر شکیبایی می ورزید ، از راه خودش به آن روزی دست می یافت . ای پسرم! طاعتِ (عبادتِ) الهی را خالصانه انجام بده ، به طوری که گناه کوچکی هم با آن مخلوط نشود . سپس با پیروی از دارندگانِ ایمان حقیقی ، طاعت خود را زینت ببخش ؛ زیرا طاعت آنان ، به طاعت الهی پیوسته است. و همین طاعت را با دانش ، آراسته کن . و دانشت را با بردباری حراست کن ، تا حماقت با آن درنیامیزد. و بردباری ات را با نرم خویی ذخیره کن ، تا با نادانی همراه نگردد. و نرم خویی ات را با تدبیرْ استوار کن ، تا نابودی در آن راه نیابد . و تدبیرت را با مدارا درآمیز ، تا زوری در آن نباشد .
امام باقر علیه السلام :به لقمان گفته شد : حکمت خود را در چه چیزْ گرد آوردی [و خلاصه کردی]؟ گفت: «برای چیزی که کفایت (تضمین) شده ام ، خود را به زحمت نمی اندازم و کاری را که در آن سرپرستی شده ام ، ضایع نمی کنم» .
حکمت نامه لقمان - محمد محمدی ری شهری
بدترین پیشه ها
پیغمبر گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله) فرمود:
«شَّرُ الْمَکَاسِبِ کَسْبُ الرِّبا»
امام صادق علیه السلام فرمود:
إِذَا أَرادَاللهُ بِقَوْم هَلا کاً ظَهَرَ فِیْهِمُ الْرِّبا
پیامبر(صلی الله علیه وآله) فرمود: بدترین کسب ها کسبی است که آمیخته با رباخواری باشد.
امام صادق(علیه السلام) فرمود: هنگامی که خداوند بخواهد ملتی را هلاک کند رباخواری در میان آنها آشکار می گردد. (وسایل الشیعه، جلد 12، صفحه 426 و 427)
شرح کوتاه
با تمام رونقی که بازار رباخواران در دنیای امروز دارد، و وابستگی خاصی که جهان امروز با رباخواری در اشکال گوناگون پیدا کرده، جای شک نیست که رباخواری نظام مالی و اقتصادی جمعیّت ها را ویران می سازد و سبب می شود که ثروت ها به گونه وحشتناکی در دست افراد و مؤسسات معدودی جمع گردد و این تقسیم غیر عادلانه ثروت ها خود سرچشمه انواع بدبختی های اجتماعی و مفاسد اخلاقی است.
یکصد و پنجاه درس زندگی - آیت الله ناصرمکارم شیرازی
دعا و تاءثیرات آن در زندگی دنیا و آخرت
دعا و نیایش امری فطری و ضروری است و مساءله ییست که خداوند بندگان را به آن دستور داده و ، هم او وعده داده کسانی را که از عبادت من سرپیچی کنند و امتناع بورزند ، به دوزخ و جهنم بیفکند .
اهمیت و ارزش دعا و نیایش و تاءثیرات آن در زندگی دنیا و آخرت به قدری واضح و روشن است که ، حتی دانشمندان غیر مسلمان ، امروزه به این نتیجه رسیده اند که دعا و نیایش دافع و رافع بلاها و آلام روحی و جسمی می باشد .
بنابراین ، عدم تفسیر صحیح و لازم و کافی درباره ی دعا و نیایش برای عموم افکار بشری از یک طرف و ، وجود افراد خودکامه و سود جو از طرف دیگر ، در طول تاریخ سبب شده است که بسیاری از انسان ها از این موهبت الهی بی بهره و لااقل کم نصیب بمانند .
اصولا در طول تاریخ به تجربه ثابت شده است که دو علت سبب سقوط و نابودی ملت ها و دولت ها گردیده است : فخلف من بعدهم خلف اءضاعوا الصلاة و اتبعوا الشهوات . بعد از انبیا نسلی به جای آنان آمدند که نماز را با نخواندن ؛ بد خواندن ؛ دیر خواندن ؛ گاهی خواندن و گاهی نخواندن ضایع کردند و از شهوات پیروی نمودند .
1 . اضاعوا الصلوة : کسانی که نماز را ضایع کردند .
2 . واتبعوا الشهوات : کسانی که به دنبال شهوات رفتند و خدا را از یاد بردند .
ویلیام جیمز که از زمره ی دانشمندان با انصاف است ، در این زمینه می گوید : ایمان یکی از قوایی ست که بشر به مدد آن زندگی می کند و فقدان کامل آن در حکم سقوط انسان است . دسترسی آسان به مطالب و جلوگیری از به هدر رفتن وقت همه شخصیت های بزرگی که به اهداف عالیه ی خود رسیده اند و در طول زندگی موفقیت های شایانی به دست آورده اند ، در سایه ی استفاده از عمر و غنیمت شمردن وقت بوده است . آنها از اتلاف وقت دوری کرده و از فرصت هایی که پیش می آمد ، بهترین استفاده را نموده اند . حضرت علی (ع ) می فرماید : بادر الفرصة قبل ان تکون غصة . یعنی : از فرصت ها استفاده کن قبل از آنکه مایه ی افسوس شود .
قال رسول الله صلی الله علیه و آله : اذا کان یوم القیامة لم تزل قدما عبد حتی یسال عن اربع : عن عمره فیم اءفناه و عن شبابه فیم اءبلاه و عما اکتسبه من اءین اکتسبه و فیم اءئفقه و عن حبنا اهل البیت .
پیامبر اکرم (ص ) فرمود : وقتی روز قیامت شود ، بنده قدم بر نمی دارد ، مگر اینکه به چهار سؤ ال پاسخ دهد ، اول : عمرش را در چه راهی مصرف کرده است . دوم : جوانی اش را در کجا سپری نموده است . سوم : مالش را از کجا به دست آورده و در کجا مصرف کرده است . چهارم : از دوستی و عشق ما اهلبیت .
کلید سعادت - رحمت الله عرب نوکندی
قسمتی از روایات اسلامی در مورد آداب زندگی
سفارش نسبت به خانواده
خیرکم خیرکم لاهله و انا خیرکم لاهلی .
پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود : برترین شما کسی است که نسبت به اهل خود نیکوتر باشد ، من از همه شما نسبت به اهل خودم بهترم (در حالی که در جامعه امروز بسیاری از دیندارها خشونت یا بی اعتنائی به همسر خود را نشان دینداری یا مردانگی می دانند) . ! !
توسعه در زندگی
امام چهارم علیه السلام فرمود : رضایتمندترین شما نزد خدا کسی است که برای خانواده خود بیشتر خرج می کند و توسعه می دهد .
و امام صادق علیه السلام فرمود : مؤ من به آداب خدا عمل می کند ، هرگاه خداوند به او وسعت داد او هم توسعه می دهد (در وضع زندگی ) و هرگاه خداوند امساک کرد او هم امساک می کند (هر وقت توان دارد دریغ نمی کند و هر وقت کم دارد اسراف و ولخرجی نمی کند) . و فرمود : من ضامنم برای کسی که میانه روی کند ، اینکه فقیر نشود .
برای خانواده خرج کنید
صاحب النعمة یجب ان یوسع علی عیاله
امام رضا علیه السلام فرمود :
آنکه نعمت دارد یعنی تمکن مادی دارد باید بر اهل و عیال خود گشایش دهد یعنی اگرمی تواند برای خانواده خود خرج کند . (152)
اول خانواده بعد دیگران
مردی به امام باقر عرض کرد : من مزرعه ای دارم که سه هزار درهم درآمد دارد ، دو هزار درهم آن را خرج خانواده می کنم و هر سال یکهزار درهم آن را صدقه می دهم .
حضرت فرمود : اگر آن دو هزار درهم برای تمامی مخارج خانواده ات کفایت می کند ، (کار خوبی کرده ای زیرا) به فکر خودت بوده ای و همان کاری را که با وصیت بعد از مرگ دیگران انجام می دهند ، تو در زندگانی خود ، بهره را برده ای .
ریخت و پاش نکنید
حضرت علی ابن الحسین علیه السلام فرمود : مرد باید اندازه خرج کند ، به مقدار کفایت ، و زیادی را برای آخرت خود پیش بفرستد ، این کار برای دوام نعمت مفیدتر و هم برای افزایش آن از خدا مؤ ثرتر و نسبت به سرانجام کار - روز قیامت - سودمندتر است .
حضرت صادق علیه السلام فرمود : میانه روی چیزی است که خداوند عزوجل دوست می دارد و اسراف چیزی است که خداوند آن را زشت می دارد ، حتی دور انداختن هسته خرما که به کاری آید ، و یا زیادی آب را دور ریختن .
اخلاق در خانواده و تربیت فرزند - محمد نجفی یزدی