حضرت امام صادق(ع) فرموده است: روز رستاخیز سروشى از درون عرش ندا می ‏دهد《 این الرجبیون؟ رجبیون کجایند؟

گروهى برمی ‏خیزند که چهره‏ شان براى مردم محشر می ‏درخشد، بر سرشان تاج پادشاهى آکنده از مروارید و یاقوت است.

همراه هر یک از ایشان هزار فرشته از سوى راست و هزار فرشته از سوى چپ ایستاده ‏اند و به او می ‏گویند اى بنده خدا! کرامت خداى بر تو گوارا باد!
از عرش هم ندا می ‏آید که اى بندگان من! سوگند به عزت و جلال خودم جایگاه شما را گرامى و عطاى شما را جزیل قرار می دهم و غرفه ‏هایى از بهشت به شما ارزانى می ‏دارم که از زیر آن جوی ‏ها جارى است و جاودانه در آن خواهید بود و پاداش عمل ‏کنندگان چه نیکوست

شما براى من در ماهى، روزه ‏ی مستحبى گرفتید که حرمت آن ماه را بزرگ و حق آن را واجب کرده ‏ام. اى فرشتگان من! این بندگان و کنیزکان مرا به بهشت درآورید.
امام صادق اضافه فرموده که این پاداش کسى است که چیزى از ماه رجب را روزه بگیرد، هر چند یک روز از دهه اول یا دوم یا آخر آن باشد.

(روضة‌الواعظین، ج2، ص402)

 یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ لْتَنْظُرْ نَفْسٌ ما قَدَّمَتْ لِغَدٍ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِما تَعْمَلُونَ

ای کسانی که ایمان آورده اید! از خداوند پروا کنید و هر کس به آن چه برای فردای(قیامت) خود فرستاده است، بنگرد. باز هم از خدا پروا کنید که خداوند به آنچه انجام می دهید، به خوبی آگاه است. (سوره حشر، آیه 18)

نکته ها

فرمان تقوا در این آیه تکرار و تأکید شده است که علاوه بر تأکید، می تواند معانی متعدّدی داشته باشد، از جمله:

1- تقوای اول مربوط به اصل کار و تقوای دوم مربوط به کیفیت آن باشد.
2- تقوای اول مربوط به انجام کار خیر و تقوای دوم مربوط به ترک محرمات باشد.
3- و شاید تقوای اول مربوط به توبه از گذشته و تقوای دوم مربوط به ذخیره آینده باشد. در روایات می خوانیم: با نیمی از یک دانه خرما، یا اگر ندارید با سخنان خوب، دل هایی را شاد کنید تا در قیامت که خداوند می پرسد: من به تو چشم و گوش و…دادم چه ذخیره ای فرستادی، شرمنده نباشید. زیرا در آن روز بعضی به هر سو می نگرند، ولی ذخیره ای که وسیله نجاتشان باشد از پیش نفرستاده اند.

پیامها

1- به امید کار خیر وارثان نباشیم، هرکس به فکر قیامت خود باشد.
2- در آنچه به عنوان عمل صالح ذخیره می کنیم، دقّت کنیم.
3- محاسبه نفس لازم است.
4- آینده نگری و عاقبت اندیشی، لازمۀ ایمان است.
5- تقوا، زمینه محاسبه نفس و محاسبه نفس، سبب رشد و تقویت تقوا است.

منبع: تفسیر نور، ج 9، ص559-تفسير نمونه، ج‏23، ص 534

در اسلام، سر پر ستی و مدیر یت خانواده به دو جهت به مر د واگذار شده است؛ اول: خصوصیاتی در مرد است که در زنان نیست؛ مانند ترجیح قدرت تفکر بر نیروی عاطفه و احساسات و همچنین داشتن نیروی جسمی بیش تر که با اولی بتواند بیندیشد و نقشه طرح کند و با دومی بتواند از حریم خانواده خود دفاع نماید. دوّم: تعهد مرد برای پرداختن هزینه های زندگی، مهریه همسر و تامین زندگی اَبرومندانه همسر و فرزند، در حالی که زنان از نظر اسلام تعهدی در این زمینه ندارند. 
قرآن کر یم می فرماید:
الرجَالُ قَوَّامُونَ عَلی النسَاءِ بِما فَضَّلَ اللَهُ بَعضهُم عَلی بَعض وَبِمَا اَنْفَقُوا مِنْ أَ مْوَ ا اِلِم…. (نساء: 34)
مردان، سرپرست زنانند، به دلیل آنکه خدا برخی از ایشان را بر برخی برتری
داده و به دلیل آنکه از اموالشان خرج میکنند. قوّام بودن به معنای مدیریت بر مبنای حکمت و مصلحت است برای تدبیربهتر خانواده و تکلیفی است که بر دوش مرد نهاده شده است تا زن و فرزندان خود را در حمایت و حفاظت خود به شکلی شایسته سرپرستی کند و منشا خدمات بسیار بزرگی به اجتماع انسانی گردد. این قوامیت هرگز به معنای فضیلت معنوی مرد نسبت به زن و قرب بیش تر او به درگاه خداوند نیست. در ماده 1105 قانون مدنی- براساس آیه یاد شده- می خوانیم: “در روابط زوجین ریاست خانواده از خصایص شوهر است. “
در توجیه این قاعده گفته اند:
هر اجتماعی را باید رئیسی باشد که کارها را هماهنگ کند و در صورت بروز اختلاف، نظر او قاطع باشد. خانواده نیز از این قانون مستثنی نمی تواند بود. اصولاً زن و شوهر باید با صفا و صمیمیت و توافق یکدیگر امور خانواده را اداره کنند. لیکن اگر درباره مسائل خانواده بین اَنان اختلاف نظر و سلیقه پدید اَید، نظر مرد به عنوان رئیس خانواده مقدم خواهد بود و زن باید نظر او را بپذیرد.
بدیهی است که مدیریت مرد در خانواده به معنای حاکمیت مطلق او نیست. از این رو، مرد باید توجه کند که مدیریت او به خودکامگی، خودمحوری و جبّاریت منجر نشود. مرد، حق تحکّم و استبداد ندارد و نباید نظر و اندیشه خویش را بر اعضای خانواده تحمیل کند و خواست و نظر آنان را به هیچ انگارد. امام صادق (ع) کسی را که دیگران را کوچک شمارد و به اَنان تحکم کند و زور بگوید، جبار خوانده است: “مَنْ حقرَ الناسَ وَ تَجَبرَ عَلَیْهِمْ فَذلِکَ الْجَبارُ. ”
مرد باید مدیریت خویش را بر رفتار انسانی بناکند و روش رسول خدا (ص) در پیشگیرد تا نقش خود را در تدبیر خانواده به شکلی شایسته ایفاکند. اَن حضرت، در خانواده رفتاری انسانی داشت و مهربان تر ین مردم به خانواده خویش بود و همین شیوه مدیریتی را از پیروانش می پسندد. از این رو، می فر ما ید:
اَقرَبُکُم مِنی مجلِساً یَؤمَ القِیامَةِ، اَحسَنُکُم خُلْقاً وَ خَیرکُم لِاَهلِهِ.
نزدیک ترین شما به من در قیامت کسانی اند که اخلاقشان نیکوتر است و با اعضای خانواده بهتر( و انسانی تر) رفتارکنند.
نیز می فرماید: اَحسَنُ الناسِ ایماناً… الطَفُهُم بِاَهلِهِ وَ أَنا الطَفُکُم بِاَهلی.
بهترین مردم در ایمان و تدین، کسانی هستند که با خانواده خود مهربان ترند و من از همه شما به خانواده ام مهربان ترم.
در حدیثی دیگر سفارش میکند:
با همسران خود مهربان باشید و دلهاشان را شادکنید تا با شما زندگی کنند.

مدیریت زن در خانواده - نعمت الله یوسفیان

حضرت امام باقر(علیه السلام) می فرماید:
إِنَّ الرَّجُلَ إذا أَصابَ مالا مِنْ حَرَام لَمْ یُقْبَلْ مِنْه حَجُّ و لا عُمْرَةٌ وَلا صِلَةُ رَحِم!(1)
ترجمه
هرگاه انسان، مالی را از طریق نامشروع به دست آورد، نه حج و عمره با آن مال قبول است و نه صله رحم!

شرح کوتاه
مقدّس بودن هدف - به تنهایی - در منطق اسلام کافی نیست; بلکه مقدّس بودن وسیله وصول به آن نیز لازم است، آنها که دلخوشند کارهای نیکی انجام می دهند، اما به وسیله ای که با آن، کار نیک را انجام می دهند نمی اندیشند، از این حقیقت غافلند که تا وسیله پاک و مقدّس نباشد، هیچ یک از آنها مقبول درگاه خداوند نخواهد شد،زیرا خدا تنها از پرهیزکاران قبول می کند (انما یتقبل الله من المتقین).

1. سفینة البحار، جلد 1، صفحه 213.
یکصد و پنجاه درس زندگی - آیت الله ناصرمکارم شیرازی

شرم و حیا در کنار همسر
حیا دو گونه است: یکی پسندیده و دیگری ناپسند. حیای ناپسند آن حالتی است که انسان را از رشد، کمال یابی و رسیدن به حقوق بازمی‌دارد و یا باعث تضییع حقوق دیگری می‌گردد. چنین صفتی در روایات اسلامی به شدّت تقبیح گردیده است … و همچنین در آداب همسرداری آمده است که حیا دو گونه متصوّر است: یکی مطلوب، دیگری مذموم و نامطلوب. حیای مذموم آن حالتی است که یکی از زوجین را در استیفای حقوق طرف مقابل بازدارد و قید و بندی شود در مسائل زوجیّت و سایر امور مربوطه … و لذا حضرت امام باقر (ع) می‌فرمایند:
زن خوب، زنی است که در خلوت با شوهرش، حیا را نیز از تنش خارج کند، و سپس در شرایط عادی، حیا را نیز مانند لباس به اندامش بپوشاند.
حضرت فاطمه (س) در طول مدت شوهرداری خود با امیرالمؤمنین (ع)، در هیچ فرصتی حریم آن حضرت را نادیده نگرفت و در مورد شخصیت آن بزرگوار کوتاهی نکرد. تا جایی که امیرالمؤمنین در این باره می‌فرمایند:
«فواللَّه ما اغضبتها … و لا اغضبتنی و لاعصت لی امراً و لقد کنت انظر الیها فتنکشف عنّی الهموم والاحزان.»
سوگند به خدا زندگی با صفای من و فاطمه (س) طوری بود که نه من او را به خشم آوردم و نه او مرا به خشم آورد و نافرمانی کرد، حتّی غصّه‌های دیگرم با حضور او و تماشای جمالش برطرف می‌گردید.
این حدیث شریف که از دل آتشین علی (ع) در فراق فاطمه (س) برخاسته است، نشان می‌دهد که دختر رسول خدا (ص) تا چه میزانی در اطاعت شوهر بود و کوچکترین اسائه ی ادب از او دیده نشد.
در جای دیگری از امیرالمؤمنین می‌خوانیم که آن حضرت زن و بچه‌هایش را در وضع بسیار اسفناک گرسنگی دید، به فاطمه (س) گفت: چرا از وضع خود و درد گرسنگی بچه‌هایم مرا آگاه نساخته‌ای؟ فاطمه (س) در جواب فرمودند:
«یا ابالحسن! انی لاستحیی من الهی ان اکلفک ما لاتقدر علیه!»
یا اباالحسن (ع)! من از خدایم شرم و حیا می‌کنم تو را به کاری بگمارم که قدرت تهیه آن را نداری.
اگر چه تأمین رفاه زندگی زن و بچه برای شوهر در حدّ معمول واجب است، ولی روح ایثارگری خاندان رسالت و ولایت در تمام ابعاد زندگی، باعث شده بود که خانواده‌ی امیرالمؤمنین (ع) پیوسته در فقر و پریشانی بسر برند و لذا فاطمه (س) از وضع مالی شوهرش آگاه بود، و می‌دانست که وی قدرت تهیّه مایحتاج خانه را ندارد. از این جهت شرم و حیای حضرت

فاطمه (س) که از ایمان و اعتقاد او به خدا سرچشمه می‌گرفت می‌گوید:
«من از خدایم شرم می‌کنم … »
این درسی است به تمام بانوان محترم که گرفتار زرق و برق و تشریفات کمرشکن روزگار فاجعه‌آمیز ما نگردند و درآمد و امکانات شوهرانشان را مراعات کنند …
دانستنی های خانواده - واحد تحقیقات مرکز تحقیقات رایانه ای قائمیه اصفهان