سیزده بدر یکی دیگر از مناسبت‌های آیینی و رسوم کهن اقوام ایرانی است. بارزترین جلوه رفتاری عموم در حلول این روز رفتن به دامن طبیعت است. طبیعت تجلی آیات بیشمار تکوینی خداوند و منبع بسیار غنی و سرشار از ظرفیت‌ها،‌ امکانات و ملزومات متنوع زیستی در این عالم خاکی است که همه موجودات از جمله انسان به فراخور نیاز می‌توانند از انعامات بی‌کران آن بهره‌گیری کنند.

 احتمالا فلسفه انتخاب این روز در تقویم ایرانیان برای رفتن به دل طبیعت، امکان‌یابی بیشتر برای لذت‌بردن از مشاهده آثار صنع و جلوه‌های رنگارنگ هستی،‌ تامل در آیات آفاقی خداوند، شکرگذاری بواسطه در اختیار داشتن این گنجینه عظیم و ثروت بی‌بدیل و تجدید شونده، بازخوانی وظیفه و تعهد اخلاقی خود در قبال این مائده الهی و سفره دامن گستر و پرزرق و برق خداوند است.

ما اگرچه خود را در مقایسه با اجداد و اسلاف خویش عاقل‌تر و بالغ تر می‌پنداریم، اما بعضا سخیف‌ترین تلقی و تفسیر را از سنت‌های نیکوی آنها به دست می‌دهیم. اعتقاد به بدیمنی این روز، به آب‌دادن سبزه‌ها، گره‌زدن علف، التزام به مصرف خوراکی‌های خاص و سرگرمی های کودکانه بخشی از این سوء تفسیرهاست.
در ایران بعد از انقلاب، با عطف توجه به همین پیشینه، سیزده بدر «روز طبیعت» نام گرفت. پیام تلویحی این نام‌گذاری احیای باورها و ارزش‌ها فوق و قدردانی از طبیعت و طبیعت‌آفرین است. بی شک، رفتن به دامن طبیعت با این انگیزه و هدف بسیار ممدوح و مستحسن و متقابلا تخریب طبیعت و آلوده‌سازی محیط زیست بسیار مذموم و مستقبح خواهد بود.

 ما باید همواره از گذشتگان خردمند خویش به واسطه بنیادگذاری این قبیل رسوم هوشمندانه قدردانی کنیم واز رسوم تحریف شده و تاریخ مصرف گذشته آنها بی‌مهری جوییم.

سید حسین شرف‌الدین

۱۲ فروردین روز شکل گیری نظام جمهوری اسلامی و از مهمترین اعیاد ملی ایران است. تشکیل نظام جمهوری اسلامی در دوازدهم فروردین 1358 که در پی برگزاری رفراندوم عمومی در دو روز پیاپی دهم و یازدهم فروردین اعلام شد، مهمترین رویداد سیاسی در ایران، پس از پیروزی انقلاب در 22 بهمن 1357 محسوب می شود.

نام «جمهوری اسلامی» که از سوی امام خمینی بر نظام سیاسی حاکم بر کشور نهاده شد نیز قابل تأمل است. این عبارت ترکیبی از دو کلمه جمهوری به معنای حکومتی که مردم آن را به وجود آورده اند، و اسلامی به معنی ریشه و ماهیت دینی نظام و جهت دهنده اصلی حکومت است. جمهوری اسلامی به معنی حکومتی است که با الهام از تعالیم دینی و با اراده مردم شکل گرفته است.

واژه «اسلامی»، متمایز کننده حکومت جمهوری حاکم بر ایران از سایر نظامهای جمهوری متداول در جهان است. هدف این است که در این نظام، ارزشهای الهی و قرآنی بر تمامی شئون حاکمیت داشته باشد و ولی فقیه، ولایت امر و امامت امت را بر عهده گیرد و علاوه بر تأمین زندگی مردم مسئولیت هدایت آنها و کمک به رشد و تعالی ایشان را نیز بر عهده داشته باشد.

از این رو عبارت ترکیبی «جمهوری اسلامی» جامع ترین عنوانی است که بر یک نظام مردمی متکی بر مبانی اسلامی نهاده شده است. آنچه که در 12 فروردین 1358شکل گرفت نیز اولین حکومتی است که در ایران با این مختصات موجودیت خود را در فضای سیاسی دنیای امروز اعلام کرد. از این رو توفیق در برقراری چنین نظامی آن هم در کشوری که در طول تاریخ چند هزار ساله خود همواره در سلطه شاهان وابسته به بیگانه قرار داشته یک امتیاز بزرگ برای انقلاب اسلامی ایران به حساب می آید.

در روز اول شوال، روزه حرام است. این یک مانور است.
می دانید چرا؟ چون می خواهد بگوید: «خوردنشان به امر من است؛ نخوردنشان هم به امر من است»

اگر روزۀ اول شوال را حرام نمی کردند، عده زیادی روز اول شوال را روزه می گرفتند و می گفتند:

«می خواهیم بدرقه ماه رمضان برویم»! خداوند چون می خواهد همه [با هم] دست بکشند، روزه را حرام کرده.

امام صادق(علیه السلام) درباره روز عید فطر و تشخیص آن می فرمایند: «دست امام مسلمین است»؛ اگر امام مسلمین گفت: «عید است»، همه باید افطار کنند و نماز عید بخوانند. اگر امام مسلمین گفت: «این آخر رمضان است»، بر همه واجب است روزه بگیرند.
چرا این را برای امام مسلمین گذاشته؟ برای اینکه اینجور نشود که زن مقلد این آقاست و آقا می گوید برای من ثابت نشده که امروز آخر رمضان است؛ شوهر مقلد دیگری است؛ او گفته برای من ثابت شده امروز عید بگیریم. اگر بعضی روزه باشند و بعضی روزه نباشند، در خانه چه اتفاقی می افتد؟ روزی که باید جشن بشود، روز عیش باشد، روز سرور باشد، روز خوشحالی باشد، روز حزن می شود.

[اعیاد رسمی مسلمین یعنی] عید فطر و عید قربان را برای این خاطر روزه اش را حرام کردند که وحدت ایجاد بشود؛ یعنی همه «با هم» دست بکشند از روزه. خود این وحدت یک ابهتی دارد، اسلام را در نظر دشمنان با مهابت می کند.

آیت الله حائری شیرازی

 صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت 

عید سعید فطر، عید بندگی بر همه مسلمین تهنیت باد.

وداع با ماه مبارک رمضان 

در اینجا بخشی از دعای ۴۵ صحیفه سجادیه امام سجاد علیه السلام را مرور می کنیم. ایشان چه زیبا با این ماه مبارک سخن گفته و  خدا حافظی فرموده اند:

سلام بر تو ای کسی که آمدنت مایه انس و کامیابی شد، ولی رفتنت موجب وحشت و دلهره دردناک گردید.

سلام بر تو ای همسایه و همنشین که در پرتو تو دلها تحت تأثیر قرار گرفت و نرم شد، و گناهان کاهش یافت.

سلام بر تو ای یاوری که یاور ما در پیروزی بر شیطان شد و ای رفیق شفیقی که راه های احسان را آسان نمود.

سلام بر تو که چه فراوان است آزاد شدگان خداوند در تو و چقدر سعادتمندند آنان که با روزه داشتن، احترام حریم تو را پاس داشتند.

 سلام بر تو که چقدر موجب نابودی گناهان و پوشیدن انواع عیب ها شدی.

سلام بر تو ای که چه بسیار، درنگ تو موجب سنگینی و طولانی شدن بر مجرمان، و چه اندازه باعث هیبت و شکوه در دل مؤمنان شد.

سلام بر تو ای ماهی که هیچ ایام دیگری را یارای رقابت بر آن نیست.

سلام بر تو ای ماهی که از هر آفت و گزندی، در سلامت هستی

سلام بر تو ای ماهی که همنشینی و همدمی با تو ناپسند و نکوهیده نیست.

سلام بر تو، همان گونه که برکت های فراوان به ما رساندی و پلیدی های گناهان را از ما شستشو دادی.

سلام بر تو که وداع با تو از روی دل تنگی و ملال خاطر نیست و ترک روزه تو از روی خستگی نمی باشد[ بلکه عبور زمان ما را از تو جدا نمود، و گرنه به تو عشق می ورزیم و روزه در تو موجب نشاط روح و جان ما است].

سلام بر تو ای ماهی که قبل از فرا رسیدنش، مطلوب و پیش از به پایان رسیدنش (به خاطر حسرت رفتنش) موجب اندوه است.

 سلام بر تو ای کسی که بلاهای بسیار به خاطر تو از ما دور شد و خیر و برکت فراوان در پرتو تو به ما رسید.

سلام بر تو و بر هر شب قدری که از هزار ماه بهتر است.

سلام بر تو که قبلا به شدت، دل به تو بسته بودیم [و محبوب ما بودی] و فردا چقدر اشتیاق به تو خواهیم داشت [یعنی هنگام رفتن موجب غم و اندوه ما شدی].

سلام بر تو و سلام بر فضیلت تو که از آن بی نصیب شدیم و سلام بر برکت های گذشته ات که از آن دور ماندیم.

خداوندا! ما اهل آشنای این ماه هستیم [و در میان امت ها شایستگی اختصاص به این ماه را یافته ایم] که ما را به این ماه شرافت دادی و به لطف و کرمت، ما را به انجام روزه در این ماه توفیق دادی در حالی که تیره بختان، موقعیت و قدر آن را نشناختند و بر اثر بدبختی از برکات این ماه محروم شدند.

ای خدای من! تویی ولی نعمت ما که ما را به شناخت عظمت این ماه برگزیدی و برتری دادی و ما را به آداب آن آشنا فرمودی و ما به همه تقصیر و کوتاهی و ادای اندکی از حق بسیار آن  در پرتو توفیق تو روزه داری و شب زنده داری این ماه را بر عهده گرفتیم.

خداوندا احمد و سپاس ویژه تو است همراه با اقرار به بدی ها و اعتراف به تبهکاری های خود، و در دل پیمان پشیمانی با تو می بندیم و با زبان به طور صادقانه عذرخواهی می کنیم، پس با اقرار به همه تقصیر هایی که در این ماه نمودیم، پاداشی به ما بده تا در سایه آن، فضیلت و احساس دلخواه از دست رفته را باز یابیم و جایگزین اندوخته‌هایی را که مورد علاقه ما است دریابیم.