​ادامه مطلب بالا 

اکنون به رغم اینکه موضوع «یتیم» در اندیشه اسلامی (قرآن و روایات) و در تاریخ اسلام موضوع برجسته و بسیار مهم است، لیکن نه محققان تاریخی و دپارتمان‌های تاریخ اسلام به آن پرداخته‌اند و مثلا کتابی در باب «تاریخ یتیم در اسلام» نوشته‌اند، و نه اندیشمندان در حوزه علوم اجتماعی و جامعه‌شناسی در مورد فرصت‌ها و تهدید‌های یتیم در جامعۀ اسلامی و جهان اسلام اندیشه می‌کنند و نسبت به آیندۀ تمدنی آن توجه می‌کنند.

فقدان نگاه تاریخی به موضوع یتیم باعث شده است که ما ندانیم که یتیم‌هایی مانند حضرت محمد (صلی‌الله‌علیه‌وآله) در تاریخ اسلام در چه مکانیسمی تبدیل به کنشگران تمدنی و افرادی در مقیاس امت (یتیم ـ امت) شده‌ و توانسته‌اند نظام جدیدی از مناسبات کلان انسانی را رقم بزنند. و همین‌طور فقدان نگاه اجتماعی و حتی تمدنی به موضوع «یتیم» در اکنون جهان اسلام موجب شده است که نخبگان ما در بارۀ وضعیت جامعۀ یتیم‌ها در دنیای معاصر اسلام و آسیب‌ها و فرصت‌های موجود آن نیاندیشند و سیاستگزاری‌های فرهنگی و حتی تمدنی مربوط به یتیم را به انجام نرسانند. این در حالی است که علاوه بر ایتام برجا مانده از فوتی‌های حوادث طبیعی (سیل و زلزله) و فوتی‌های کرونایی، در امروز جهان اسلام که آغشته به جنگ‌های مذهبی و قومی (البته با حمایت غرب) بوده است، موضوع یتیم یکی از مسئله‌های جاری جهان اسلام در لبنان، یمن، عراق، سوریه، و حتی ایران امروز (فرزندان برجامانده از دوران دفاع مقدس و دفاع حرم) است.

در این باره، همان‌طور که بی‌توجهی عالمان و پژوهشگران می‌تواند زمینه را برای آسیب‌زایی و آسیب‌پذیری یتیمان در جامعه جهانی اسلام فراهم سازد، توجه و تأکید بر موضوع یتیمان دنیای اسلام از جهاتی می‌تواند فرصت‌ها و ظرفیت‌های جدیدی را در رشد و تعالی جمعیت متفاوت و شکل‌گیری نسل یتیم ـ امت‌ها (یتیمانی که می‌توانند در سطح امت اسلام نقش‌آفرینی کنند) خلق نماید.