كربلا در ناحيه غربي رودخانه فرات قرار دارد، و فاصل هاش تا بغداد، 105کیلومتر است. تاريخ كربلا به دوران بابلي ها باز مي گردد.

امام حسين (ع) در روز دوم محرم سال 61 همراه كاروانش به كربلا رسيد و نام آن را پرسيد و در جواب، نام كربلا را شنيد، فرمود: (اللّهُمَّ إنّي اعُوذُ بِكَ مِنَ الكَربِ وَ البَلاء)؛ خدايا من از سختي ها و بلاهاي اين سرزمين به تو پناه مي برم.

بنا به برخي گفته هاي مورخين، امام (ع) گوش هاي از زمين كربلا (زميني به مساحت 36 کیلومتر مربع (را كه اكنون شامل قبر او و ساير شهداي كربلا ميشود، به مبلغ 60000 درهم از مردم نينوا و غاضريه خريداري كرد و با آنها شرط كرد كه مردم را براي زيارت راهنمايي كنند و از زائرين قبرش تا سه روز پذيرايي كنند. اين سرزمين تا سال 61 هجري قمري، بياباني بيش نبوده است، اما بعد از واقعه كربلا و پس از ساخت گنبد و بارگاه براي شهدا، به كيي از شهرهاي زيارتي عراق تبديل شد. و در دوره هاي مختلف تاريخي، از عصر اموي تا عباسي و دوران تهاجم مغولان تا عصر حاضر، مورد توجه برخي از خليفه ها و اميران قرار داشت. و اين امر ناشي از ارادت و توجه آنان به مرقد مطهر امام حسين (ع) و يارانش بود. اين شهر در روزگار كلداني ها محل سكونت برخي از مسيحي ها بود كه آن را (كور بابل (، به معناي پرستشگاه خداوند، مي ناميدند؛ زيرا در آن جا معبدها و پرستش گاه هاي بزرگي وجود داشت.

كربلا در روزگار ساسانيان، به هنگامي كه حيره مركز حكومت مناذره بود، اهميت ويژه اي يافت و به تابعيت دولت ايران در آمد. اهميت اين منطقه از آن رو بود كه برسر شاهراه هاي تجاري حيره، انبار، شام و حجاز واقع شده بود. در عصر اسلامي، كربلا به وسيله خالد بن عرفجه، كيي از فرماندهان سعد بن ابي وقاص، فتح شد. او در 14 هجري، پس از فتح كربلا، آن جا را پايگاه سپاه خود ساخت و لشكريان اسلام در آن شهر و نيز كوفه مستقر شدند. طولي نكشيد كه پايگاه سعد نيز به شهر كوفه منتقل شد.

دروجه تسميه کربلا بعضي م يگويند كه كربلا از واژه (كوربابل ( گرفته شده است كه به معناي مجموعه روستاهاي بابل قديم است كه (نينوا ( و (غاضريه ( و (طف ( از جمله آنهاست و نام هاي ديگر كربلا هستند.

(طف ( به ساحل و كناره هاي رود در سمت خشكي گويند در متون تاريخي از كربلا به سرزمين طف ياد شده است كه امام حسين (ع) در آن جا به شهادت رسيد. از پيامبر (ص) نقل شده است كه فرمود: (جبرئيل مرا خبر داده است كه فرزندم حسين پس از من در سرزمين طف كشته مي شود، جبرئيل اين خاك را برايم آورده و به من خبر داده كه محل قتل او در همين خاك خواهد بود.) و كربلا را به سبب سكونت طايفه اي به نام بني غاضر، از قبيله بني اسد، در نزد كيي آن، غاضريه نيز مي نامند. آن جا آبادي وسيع و پر رونقي بود كه در كنار فرات و در شمال كربلا قرار داشت و به آن متصل بود. در حقيقت به همان مكاني اطلاق مي شد كه تقريباً اكنون حرم ابوالفضل (ع) است. در متون تاريخي از شهادت امام حسين (ع) در راه غاضريه و آب بندي در كرانه فرات ياد شده است.

امام صادق (ع) در آداب زيارت امام حسين (ع) مي فرمايد: (هر گاه به سوي حائر آمدي از پل عبور كن و در فرات غسل نما و در غاضريه قدم بگذار .)