اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها وَ الَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنامِها فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضى‏ عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَ يُرْسِلُ الْأُخْرى‏ إِلى‏ أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (42زمر)

خداوند ارواح را به هنگام” مرگ” قبض مى‏كند، و ارواحى را كه نمرده‏اند نيز به هنگام” خواب” مى‏گيرد، سپس ارواح كسانى را كه فرمان مرگ آنها را صادر كرده نگه مي دارد، و ارواح ديگرى را (كه بايد زنده بمانند) باز مى‏گرداند تا سرآمد معينى، در اين امر نشانه‏هاى روشنى است براى كسانى كه تفكر مى‏كنند.
براى اينكه روشن سازد همه چيز انسانها و از جمله حيات و مرگشان به دست خدا است مى‏فرماید:
” خداوند ارواح را به هنگام مرگ قبض مى‏كند” (اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِها(” توفى” به معنى قبض و دريافت كامل است، و” انفس” در اينجا به معنى” ارواح” است بقرينه” يتوفى")
” و ارواحى را كه نمرده‏اند نيز به هنگام خواب مى‏گيرد (وَ الَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنامِها) (” منام” معنى مصدرى دارد و به معنى” نوم” (خواب) است.)
و به اين ترتيب” خواب” برادر” مرگ” است و شكل ضعيفى از آن،چرا كه رابطه روح با جسم به هنگام خواب به حد اقل مى‏رسد و بسيارى از پيوندهاى اين دو قطع مى‏شود.
بعد مى‏افزايد:” ارواح كسانى را كه فرمان مرگ آنها را صادر كرده نگه مى‏دارد” (به گونه‏اى كه هرگز از خواب بيدار نمى‏شوند) و ارواح ديگرى را كه فرمان ادامه حياتشان داده به بدنهايشان باز مى‏گرداند تا سرآمد معينى” (فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضى‏ عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَ يُرْسِلُ الْأُخْرى‏ إِلى‏ أَجَلٍ مُسَمًّى).
آرى” در اين مساله آيات و نشانه‏هاى روشنى است براى كسانى كه تفكر مى‏كنند” (إِنَّ فِي ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ).
از اين آيه امور زير به خوبى استفاده مى‏شود:
1- انسان تركيبى است از روح و جسم، روح گوهرى است غير مادى كه ارتباط آن با جسم مايه نور و حيات آن است.
2- به هنگام مرگ خداوند اين رابطه را قطع مى‏كند، و روح را به عالم ارواح مى‏برد و به هنگام خواب نيز اين روح را مى‏گيرد، اما نه آن چنان كه رابطه به كلى قطع شود، بنا بر اين روح نسبت به بدن داراى سه حالت است:
ارتباط تام (حالت حيات و بيدارى) ارتباط ناقص (حالت خواب) قطع ارتباط به طور كامل (حالت مرگ).
3-” خواب” چهره ضعيفى از” مرگ” است، و” مرگ” نمونه كاملى از” خواب"!
4- خواب از دلائل استقلال و اصالت روح است، مخصوصا هنگامى كه با” رؤيا” آنهم رؤياهاى صادقه توأم باشد اين معنى روشنتر مى‏شود.
5- بعضى از ارواح هنگامى كه در عالم خواب رابطه آنها با جسم ضعيف مى‏شود گاه به قطع كامل اين ارتباط مى‏انجامد به طورى كه صاحبان آنها هرگز بيدار نمى‏شوند، و اما ارواح ديگر در حال خواب و بيدارى در نوسانند تا فرمان الهى فرا رسد.
6- توجه به اين حقيقت كه انسان همه شب به هنگام” خواب” در آستانه مرگ قرار مى‏گيرد درس عبرتى است كه اگر در آن بينديشد براى” بيدارى” او كافى است.
7- تمام اين امور به دست قدرت خداوند انجام مى‏گيرد، و اگر در آيات ديگر سخن از قبض روح به دست” ملك الموت” و فرشتگان مرگ آمده، به عنوان اين است كه آنها فرمانبران حق و مجريان اوامر او هستند و تضادى ميان اين دو وجود ندارد.
به هر حال اين كه در پايان آيه مى‏فرمايد:” در اين موضوع نشانه‏هاى روشنى است براى كسانى كه انديشه مى‏كنند” منظور نشانه‏هايى از قدرت خداوند و مساله مبدء و معاد و ضعف و ناتوانى انسان در برابر اراده او است.