لقمان حکیم؛خرد
ارزش خِرد
کتاب العقل وفضله، ابن ابی الدنیاـ به نقل از قَتاده ـ: لقمان به پسرش گفت: «ای پسرم! بدان که نهایتِ آقایی و مقام در دنیا و آخرت ، به حُسن عقل است و اگر بنده عقلش نیکو باشد، عیب هایش پوشیده می شود و بدی هایش اصلاح می گردد» .
حلیة الأولیاءـ به نقل از وَهْب بن مُنَبّه ـ: لقمان به پسرش گفت : «ای پسرم! درباره خداوند بیندیش؛ چرا که اندیشه مندترینِ مردم درباره خداوند، بهترینِ مردم از جهت خردمندی است ، و شیطان از عاقل فرار می کند و نمی تواند او را به دام اندازد» .
نشانه خرد
کتاب العقل وفضله، ابن ابی الدنیاـ به نقل از ابراهیم بن عیسی ـ: مولای لقمان به او گفت: گمان ندارم که تو عاقل شوی. لقمان به او گفت: «همانا عاقل ، کسی است که از خداوند عز و جل بترسد» .
إحیاء علوم الدین:لقمان گفت : «برای خردمند ، شایسته است که در میان خانواده اش همچون کودک باشد، و هنگامی که در میان قوم است ، مردمی باشد» .
نثر الدُّرّ :[لقمان] گفت: «برای خردمند ، سزاوار نیستخرد که خود را از چهار وقت ، بی بهره بگذارد : وقتی که در آن ، پروردگارش را بخواند؛ وقتی که در آن ، از خود حساب کشی نماید ؛ وقتی که در آن ، برای هزینه زندگانی اش، کسب کند ؛ و وقتی که در آن ، تنها به لذّت حلال مشغول باشد تا به واسطه آن ، برای وقت های دیگر ، یاری [و نیرو] بگیرد» .
حکمت نامه لقمان - محمد محمدی ری شهری