بسیاری از محققین درباره نقش پدر به این نتیجه رسیده اند، که حضور پدر در خانواده، بر پیشرفت تحصیلی و رشد شناختی کودک، تحول اخلاقی یا وجدان، نقش جنسی و فقدان آسیب های روانی تاثیر مثبت دارد و عدم حضور او، با اختلالی در هر یک از این ابعاد، همراه است. البته باید دانست که این تحولات و نقش پدر، هر دو ماهیت چند بعدی دارند، که پدر ممکن است، تاثیرات مستقیم و یا غیر مستقیم، از طریق مادر یا از طریق نظام خانواده، بر کودک داشته باشد. پژوهشی حاکی است که، پسرانی که پدران آنها در کنارشان حضور ندارند، به سختی می توانند، بین جسارت مردانه و خویشتنداری، توازن برقرار کنند. بنابراین، آنان دشوارتر خودلگامی و به تعویق افتادن لذت را می آموزند. همچنین، حضور مثبت پدر، عاملی مهم در موفقیت های شغلی و تحصیلی دختران، نیز می باشد.
محققان خانواده، در بررسی خانواده های محروم از پدر، گزارش کرده اند، که هرگاه فقدان پدر، ناشی از عللی چون مرگ، خدمات نظامی یا کار باشد، خانواده با سهولت و قدرت بیشتری به سازگاری با آن می پردازد، در حالیکه علل ناخوشایندی مانند؛ جدایی، طلاق و ترک خانواده امکان سازگاری را ضعیف تر می سازد.