تبریک گویی ولایت در غدیر که به فرمان حضرت رسالت بود و آن بیعت یاد شده و شادمانی رسول اکرم (ص ) که فرمود: الحمد لله الذی فضلنا علی جمیع العالمین ، و نزول آیه قرآن که به صراحت ، این روز را روز اکمال دین و اتمام نعمت و خشنودی پروردگار به واقعه آن روز دانسته است ، رمز عید بودن غدیر است . ایننکته را حتی طارق بن شهاب مسیحی که در مجلس عمر بن خطاب حضور داشت فهمیده بود، که گفت : اگر این آیه در میان ما نازل شده بود، روز نزول آیه را عید می گرفتیم و هیچ یک از حاضران حرف او را رد نکردند و عمر نیز سخنی گفت که به نوعی پذیرش حرف او بود. و این پس از نزول آیه تبلیغ  بود که متضمن نوعی تهدید بود که پیامبر، به خاطر پرهیز و بیم از پیامدهای ابلاغ آن پیام آشکار از طرف امت ، تاخیر در رساندن پیام الهی نکند.
همه این ویژگیها برای این روز بزرگ ، موقعیتی والا و ارزشمند پدید آورد، آن چنان که رسول خدا (ص ) و ائمه هدی و مومنانی که پیرو آنان بودند، از موقعیت این روز شادمان بودند. مقصود ما از (عید گرفتن ) این روز نیز همین است . خود حضرت رسول نیز به این نکته اشاره و تصریح فرموده است ، از جمله در روایتی که می فرماید:
روز غدیر خم ، برترین اعیاد امت من است . روزی است که خدای متعال مرا فرمان داد تا برادرم علی بن ابی طالب را به عنوان پرچمی هدایتگر برای امتم تعیین کنم که پس از من به وسیله او راهنمایی شوند، و آن ، روزی است که خداوند در آن روز، دین را کامل ساخت و نعمت را بر امتم به کمال و تمام رساند و اسلام را به عنوان دین ، برایشان پسندید.
کلام دیگر پیامبر که فرموده بود: (به من تهنیت بگویید، به من تهنیت بگویید) نیز نشان دهنده همین عید بودن روز غدیر در کلام حضرت رسالت است .
خود امیرالمؤ منین (ع ) در ادامه خط پیامبر، این روز را عید گرفت و در سالی که روز جمعه با روز غدیر مصادف شده بود، در ضمن خطبه عید فرمود:
خداوند متعال برای شما مؤ منان ، امروز دو عید بزرگ و شکوهمند را مقارن قرار داده است که کمال هر کدام به دیگری است ، تا نیکی و احسان خویش را درباره شما کامل سازد و شما را به راه رشد برساند و شمارا دنباله روکسانی قرار دهد که با نور هدایتش روشنایی گرفته اند و شما را به راه نیکوی خویش ببرد و به نحو کامل از شما پذیرایی کند. پس جمعه را محل گردهمایی شما قرار داده و به آن فراخوانده است ، تا گذشته را پاک سازد و آلودگیهای جمعه تا جمعه را بشوید، نیز برای یادآوری مؤ منان و بیان خشیت تقوا پیشه گان مقرر ساخته است و پاداشی چند برابر پاداشهای مطیعان درروزهای دیگر قرارداده و کمال این عید، فرمانبرداری از امر الهی و پرهیز ازنهی او و گردن نهادن به طاعت اوست . پس توحید خدا، جز با اعتراف به نبوت پیامبر (ص ) پذیرفته نیست و دین ، جز با قبول ولایت به امر الهی قبول نمی شود و اسباب طاعت خدا جز با چنگ زدن به دستگیره های خدا و اهل ولایت ، سامان نمی پذیرد. خداوند در روز غدیر، بر پیامبرش چیزی نازل کرد که بیانگر اراده اش درباره خالصان و برگزیدگان است و او را فرمان داد که پیام را ابلاغ کند و از بیماردلان ومنافقان هراس نداشته باشد و حفاظت او را عهده دار شد…
(تا آن جا که فرمود:) رحمت خدا بر شما باد! پس از پایان این تجمع ، به خانه ها برگردید و به خانواده خود، وسعت و گشایش دهید و به برادران خود نیکی کنید و خداوند را بر نعمتی که ارزانیتان کرده سپاس گویید، با هم باشید، تا خداوند هم متحدتان سازد، به یکدیگر نیکی کنید، تا خداوند هم الفت شما را پایدار کند، ازنعمت الهی به یکدیگر هدیه دهید، آن گونه که خداوند بر شما منت نهاد، و پاداش آن را در این روز، چندین برابر عیدهای گذشته و آینده قرار داده است . نیکی دراین روز، ثروت را می افزاید و عمر را طولانی می کند. ابراز عاطفه و محبت به هم در این روز، موجب رحمت و لطف خدا می شود. تا می توانید، در این روز از وجودتان خرج خانواده و برادرانتان کنید و در برخوردها و ملاقاتها ابراز شادمانی و سرور کنید…
ائمه اهل بیت ، این روز راشناخته و شناسانده و آن را عید نامیدند و همه مسلمانان را به عید گرفتن آن دستور دادند و فضیلت آن روز و ثواب نیکوکاری در آن را بیان کردند.
فرات بن احنف می گوید: به امام صادق (ع ) عرض کردم : جانم فدایت !آیا مسلمانان عیدی برتر از عید فطر و قربان و جمعه و روز عرفه دارند؟ فرمود: آری !با فضیلت ترین ، بزرگترین و شریفترین روز عید نزد خداوند، روزی است که خدا دین را در آن کامل ساخت و بر پیامبرش محمد (ص ) این آیه را نازل فرمود:

«الیوم اکملت لکم دینکم و اتممت علیکم نعمتی و رضیت لکم الاسلام دینا»گفتم : آن کدام روز بود؟فرمود: هرگاه یکی از پیامبران بنی اسرائیل می خواست جانشین خود را تعیین کند و انجام می داد، آن روز را عید قرار می دادند. آن روز، روزی است که پیامبر اکرم (ص )، علی (ع ) را به عنوان هادی امت نصب کرد و این آیه نازل شد و دین کامل گشت و نعمت خدا بر مؤ منان ، تمام شد. گفتم : آن روز، کدام روز از سال است ؟ فرمود: روزها جلو وعقب می افتد، گاهی شنبه است ، گاهی یک شنبه ، گاهی دوشنبه ، تا… آخر هفته . گفتم : در آن روز، چه کاری سزاوار است که انجام دهیم ؟فرمود: آن روز، روز عبادت و نماز و شکر و حمد خداوند و شادمانی است ، به خاطر منتی که خدا بر شما نهاد و ولایت ما را قرار داد. دوست دارم که آن روز را روزه بگیرید.
حسن بن راشد از امام صادق روایت می کند که به آن حضرت عرض کردم : جانم فدایت ! آیا مسلمانان راجز عید فطر و قربان ، عیدی است ؟فرمود: آری ای حسن ! بزرگتر و شریف تر از آن دو. پرسیدم : چه روزی است ؟فرمود: روزی که امیرالمؤ منین (ع ) به عنوان نشانه راهنما برای مردم منصوب شد. گفتم : فدای شما!در آن روز چه کاری سزاوار است که انجام دهیم ؟فرمود: روزه می گیری و بر پیامبر و دودمانش درود می فرستی و از آنان که در حقشان ستم کردند، بهدرگاه خدا تبری می جویی . همانا پیامبران الهی به اوصیاء خویش دستور می دادند روزی را که جانشین تعیین شده ، (عید) بگیرند. پرسیدم : پاداش کسی که آن روز راروزه بگیرد چیست ؟فرمود: برابر با روزه شصت ماه است .
نیز عبدالرحمان بن سالم از پدرش روایت کرده که : از حضرت صادق (ع ) پرسیدم : آیا مسلمانان غیر از جمعه ، قربان ، فطر، عیدی دارند؟فرمود: آری ، عیدی محترم تر. گفتم : چه روز؟ فرمود: روزی که حضرت رسول (ص )، امیرالمؤ منین را به امامت منصوب کرد و فرمود: (من کنت مولاه فهذا علی مولاه ). عرض کردم : آن روز، چه روزی است ؟فرمود: به روزش چه کار داری ؟ سال درگردش است ، ولی آن روز، هیجدهم ذی حجه است . پرسیدم : در آن روز چه کاری شایسته است انجام شود؟ فرمود: در آن روز، با روزه و عبادت و یاد کردن محمد و آل محمد، خداوند را یاد می کنید. همانا پیامبر اکرم (ص ) به امیرالمؤ منین توصیه فرمود که مردم این روز را عید بگیرند. پیامبران همه چنین می کردند و به جانشینان خود وصیت می کردند که روز تعیین جانشین را عید بگیرند.
امام صادق (ع ) نیز روزه غدیر خم را برابر با صد حج و عمره مقبول نزد خداوند می دانست و آن را (عید بزرگ خدا) می شمرد.
در (خصال ) صدوق از مفضل بن عمر روایت آمده که : به حضرت صادق (ع ) عرض کردم : مسلمانان چند عید دارند؟ فرمود: چهار عید. گفتم : عید فطر و قربان و جمعه را میدانم . فرمود: برتر از آنها روز هیجدهم ذی حجه است ، روزی که پیامبر خدا (ص )، حضرت امیر (ع ) را بلند کرد و او راحجت بر مردم قرار داد. پرسیدم : دراین روز، چه باید بکنیم ؟ فرمود: با آن که هر لحظه باید خدا را شکر کرد، ولی دراین روز، بشکرانه نعمت الهی باید روزه گرفت . انبیای دیگر نیز اینگونه به اوصیای خود سفارش می کردند که روز معرفی وصی را روزه بدارند و عید بگیرند.
در حدیث دیگری  امام صادق (ع ) آن روز را روزی عظیم و مورد احترام معرفی کرده است که خداوند حرمت آن رابر مؤ منان گرامی داشته و دینشان را کامل ساخته و نعمت را بر آنان تمام نموده است و در این روز، با آنان عهد و میثاق خویش را تجدید کرده است . امام ، غدیر خم را روز عید و شادمانی و سرور و روز روزه شکرانه دانسته که روزه اش معادل شصت ماه از ماههای حرام است .
در حدیثی دیگر است که ، حضرت صادق (ع ) در حضور جمعی از هواداران و شیعیانش فرمود: آیا روزی را که خداوند، با آن روز، اسلام را استوار ساخت و فروغ دین را آشکار کرد و آن را برای ما و دوستان و شیعیانمان عید قرار داد، می شناسید؟گفتند: خدا و رسول و فرزند پیامبر داناتر است ، آیا روز فطر است ؟ فرمود: نه . گفتند: روز قربان است ؟فرمود: نه ، هرچند این دو روز، بسیار مهم و بزرگند، اما روز (فروغ دین ) از اینها برتر است

، یعنی روز هیجدهم ذی حجه … تا آخر حدیث .
فیاض بن محمد بن عمر طوسی در سال 259 (در حالی که خودش 90 سال داشت ) گفته است که حضرت رضا (ع ) را در روز غدیر ملاقات کردم ، در حالی که در محضر او جمعی از یاران خاص وی بودند و امام ، آنان را برای افطار نگاه داشته بود و به خانه های آنان نیز طعام و خلعت و هدایا، حتی کفش و انگشتر فرستاده بود و وضع آنان و اطرافیان خود را دگرگون ساخته بود و پیوسته فضیلت و سابقه این روز بزرگ را یاد می فرمود.
محمد بن علاء همدانی و یحیی بن جریح بغدادی می گویند: ما به قصد دیدار احمد بن اسحاق قمی (از اصحاب امام عسکری (ع ) در شهر قم به درخانه اش رفته ، در زدیم . دخترکی آمد. از او درباره احمد بن اسحاق پرسیدیم ، گفت : او مشغول عید خویش است ، امروز عید است . گفتیم : سبحان الله ! عید شیعیان چهار تاست : عیدقربان ، فطر، غدیر و جمعه .
عید غدیر در اسلام - جواد محدثی