4-مسئولیت در برابر هدایت خانواده

«يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْليكُمْ ناراً وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ عَلَيْها مَلائِكَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا يَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ يَفْعَلُونَ ما يُؤْمَرُون»(تحریم:6)

ای مومنان! خود و خانواده خود را از آتشی که هیزم آن انسان ها و سنگ ها است حفظ کنید. برآن فرشتگانی خشن و سخت گیر گمارده شده اند که از آنچه خدا به آنان دستور داده، سرپیچی نمی کنند، و آنچه را به آن مامورنند، همواره انجام می دهند.

توضیح:

بی گمان مهم ترین بایسته های خانواده متعالی در سبک زندگی اسلامی را می توان در همراهی اعضای خانواده برای رسیدن به زندگی مطلوب الهی جستجو کرد. از منظر قرآن، هر یک از اعضای خانواده- و به ویژه مردان به عنوان مدیر خانواده-باید یکدیگر را در رشد و تکامل معنوی یاری کرده و از سقوط و تباهی برهانند. با نگاهی به سیره ی انبیاء در قرآن، در می یابیم که آنان توجه ویژه ای به هدایت همسر و فرزندان خود نموده و حتی پیش از ولادت فرزندان خود، از خداوند طلب هدایت و پاکی آنان را نموده اند. این امر از آن جهت است که خانواده کوچک ترین و اساسی ترین واحد تربیت دینی را تشکیل می دهد.

حدیث: پیامبر اکرم صل الله علیه و اله:« حق زن بر شوهر این است که او را سیر کند، لباس بپوشاند،نماز و روزه و زکات را-اگر در مالش حق زکاتی است-به او یاد دهد، و زن نیز در این کارها بااو مخالفت نکند»(مستدرک الوسایل،ج 14 ص243 ح16604).

آداب خانواده و همسرداری

3-عیب پوشانی همسران نسبت به یکدیگر

…ْ هُنَّ لِباسٌ لَكُمْ وَ أَنْتُمْ لِباسٌ لَهُن…

آنان برای شما پوشش[معنوی] و شما هم برای آنان پوشش[معنوی] هستید…(بقره:187).

توضیح:

آیه فوق در میان یکی از آیات مربوط به احکام خانواده بیان شده است. خداوند در این آیه همسران را به لباس یکدیگر تشبیه نموده است. این تشبیه بلیغ و رسا گویای نکات فراوانی در حوزه علوم تربیتی و آداب همسرداری است؛از جمله:

1- همانگونه که لباس انسان را از آسیب های بیرونی چون سرما و گرما حفظ می کند، زن و شوهر نیز یکدیگر را از آسیب های معنوی چون گناه و انحرافات جنسی حفظ می کنند.

2- همان گونه که لباس عیوب ظاهری انسان را می پوشاند، همسران نیز -در عین تلاش برای رشد معنوی یکدیگر- باید عیوب و نارسایی های همدیگر را بپوشانند.

3-لباس خوب مایه ی آرامش و زینت انسان است. همسر شایسته نیز مایه ی افتخار و سربلندی انسان است.

4-در حفظ لباس باید کمال دقت را نمود تا آلوده  و مندرس نگردد. به همین میزان همسران نیز باید یکدیگر را از آلودگی های معنوی دور سازند.

حدیث: امام علی علیه السلام: «الاحتمال قبر العیوب؛ شکیبایی و تحمل، پوشاننده ی عیب های[خود و دیگران] است».(نهج البلاغه:حکمت 6)

? ? ? آیه 29 سوره مبارکه فاطر? ? ?

إِنَّ الَّذِينَ يَتْلُونَ کِتَابَ اللَّهِ وَ أَقَامُوا الصَّلاَةَ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرّاً وَ عَلاَنِيَةً يَرْجُونَ تِجَارَةً لَنْ تَبُورَ

کسانی که کتاب الهی را تلاوت می‌کنند و نماز را برپا می‌دارند و از آنچه به آنان روزی داده‌ایم پنهان و آشکار انفاق می‌کنند، تجارتی (پرسود و) بی‌زیان و خالی از کساد را امید دارند.

✨ ✨ ✨

یا توجه به سوره مبارکه فاطر انسان فقیر و نیازمند مطلق است اگر برای رفع نیاز خود از نذیر و کتاب حق بهره برده و بواسطه دریافت علم، خشیت نوعی خشوع و خضوع در ظاهر و باطن او پدیدار شود از او اعمال صالحی سر می زند که او را به آسمان بالا می برد لذا کسانی که کتاب الهی را تلاوت می‌کنند و نماز را برپا می‌دارند و از آنچه به آنان روزی داده‌ایم پنهان و آشکار انفاق می‌کنند، تجارتی (پرسود و) بی‌زیان و خالی از کساد را امید دارند و نیز خداوند اجرشان را به طور کامل و حتی بيش از آن ثوابى كه مستحق است پاداش می دهد.

2-وظایف هر یک از همسران

الرِّجالُ قَوَّامُونَ عَلَى النِّساءِ بِما فَضَّلَ اللَّهُ بَعْضَهُمْ عَلى‏ بَعْضٍ وَ بِما أَنْفَقُوا مِنْ أَمْوالِهِمْ فَالصَّالِحاتُ قانِتاتٌ حافِظاتٌ لِلْغَيْبِ بِما حَفِظَ اللَّهُ وَ اللاَّتي‏ تَخافُونَ نُشُوزَهُنَّ فَعِظُوهُنَّ وَ اهْجُرُوهُنَّ فِي الْمَضاجِعِ وَ اضْرِبُوهُنَّ فَإِنْ أَطَعْنَكُمْ فَلا تَبْغُوا عَلَيْهِنَّ سَبيلاً إِنَّ اللَّهَ كانَ عَلِيًّا كَبيراً (نساء:34)

مردان، کارگزاران و تدبیر کنندگان[زندگی] زنانند؛ به خاطر آن که خدا مردان را[از جهت توان جسمی و تحمل مشکلات و قدرت روحی و فکری] بر زنان برتری داده، و به خاطر آن که[مردان] از اموالشان هزینه ی زندگی زنان را[به عنوان حقی واجب] می پردازند، پس زنان شایسته و درست کار[با رعایت قوانین حق]فرمانبردار[و مطیع شوهر]ند[و] در براب حقوقی که خدا[به نفع آنان بر عهده ی شوهرانشان] نهاده است،در غیاب شوهر[حقوق و اسرار و اموال او را] حفظ می کنند….

توضیح:

یکی از اساسی ترین شروط موفقیت در زندگی مشترک، وظیفه مداری و احساس مسئولیت همسران نسبت به وظایف ذاتی شان است.

آیه ی فوق به خوبی وظایف زن و شوهر ر در اداره زندگیترسیم می کند. مردان -به جهت توانایی های جسمی و قدرت روحی-وظیفه تدبیر زندگی و درآمدزایی دارند و زنان-به جهت قدرت روحی و عاطفی- اداره امور منزل را بر عهده دارند. هر یک از این امور، به جای خود مهم و حیاتی است و موفقیت در زندگی را تضمین می نماید.

حدیث:

امام کاظم علیه السلام:«جهاد المزأة حسن التّبعّل؛ جهاد زن،خوب شوهرداری کردن است».(کافی،ج5،ص507،ح 4)

آداب خانواده و همسر داری

1-محبت میان همسران

«وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ في‏ ذلِكَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ»
و از نشانه های[قدرت و ربوبیت]او اين است كه براى شما از جنس خودتان همسرانى آفرید تا در کنارشان آرامش یابید و در میان شما دوستی و مهربانی قرار داد؛ یقینا در اين[کار شگفت انگیز]نشانه هایی است براى مردمى كه می اندیشند.(روم:21)

توضیح:

آیات متعددی از قرآن مومنان را به ازدواج و تشکیل خانواده ترغیب می نماید. برخلاف برخی ادیان، از منظر اسلام، ازدواج عامل قرب به پروردگار و زمینه ساز دوری از شیطان و هوای نفس است.

خداوند کریم ازدواج را مایه ی آرامش و مهربانی دانسته و الفت و مودت میان همسران را نشانه ی لطف و قدرت خود می داند. در منطق قرآن، هدف اصلی ازدواج، رسیدن به آرامش روحی و ایجاد زمینه برای بندگی بهتر خداوند است.

حدیث:

امام سجاد علیه السلام: «حق زن این است که بدانی خداوند متعال او را مایه ی آرامش و انس تو قرار داده است و بدانی که این نعمتی است که خداوند به تو داده؛ پس او را گرامی داری و با وی نرمخو باشی». (من لا یحضره الفقیه،ج2ص621ح3214)