بخش دوم: درخواست وطلب [اسئلک]

در این فراز، شخص دعا کننده، برای بیان درخواست‌های خود دوباره اسما و صفات پروردگار را یاد می‌کند. این تکرار صفات الهی در دو قسمت بعد از «اسئلک» به دلیل این است که دعا کننده، اسما وصفات الهی را متناسب با نیازش، ذکر کند و حتی تکرار آن، خالی از لطف گاهی حضرت علی علیه السلام به سبب ایجاد حساسیّت در مردم، الفاظی را تکرار می‌کرد؛ چنان که به فرزندانش وصیّت می‌کند: «الله الله فی الایتام»، «الله الله فی جیرانکم»، «الله الله فی الصلاة»، «الله الله فی القرآن»… [۱] که در این عبارات، لفظ جلاله «الله» تکرار شده است. 

تکرار نماز در هر شبانه روز، برای آن است که هر روز، گامی به خداوند نزدیک شویم. کسی که از پله‌های نردبان بالا می‌رود، در ظاهر، پای او حرکتی تکراری انجام می‌دهد؛ ولی در واقع در هرحرکت، گامی به جلو و رو به بالا می‌گذارد.

کسی که برای حفر چاه، کلنگ می‌زند، در ظاهر، کاری تکراری می‌کند؛ ولی در واقع با هر حرکت، عمق چاه، بیشتر می‌شود. انسان با هر بار نماز و ذکر و تلاوت آیه، گامی به خدا نزدیک می‌شود، تا آنجا که درباره پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می‌خوانیم: 

دَنا فَتَدَلَّی فَکانَ قابَ قَوْسَیْنِ أَوْ أَدْنی؛

چنان به خدا نزدیک شد که به قدر دو کمان یا نزدیک تر شد. 

تکرار سفارش به تقوا در هر یک از خطبه‌های نماز جمعه در هر هفته، بیان گر نقش تکرار در تربیت دینی مردم است. اصولاً بقای زندگی وابسته به تنفس مکرر است و کمالات، با تکرار، حاصل می‌شود. با یک بار انفاق و رشادت، ملکه سخاوت و شجاعت در انسان پدید نمی آید؛ همان گونه که رذائل و خبائث در صورت تکرار، در روح انسان ماندگار می‌شوند. 

لذا در این بخش، ده مطلب آمده است: خدایا از تو درخواست می‌کنم (اَللّهُمَّ اِنّی اَسْاَلُک) 

۱. بِوَجهِک الْکریم؛ به حق روی بزرگوار و بخشنده ات. 

خداوند متعال، جسم نیست، تا صورت وروی داشته باشد. منظور 

ص: ۴۱ 

از این کلمات، معنای ظاهری آن‌ها نیست. در سوره بقرة، آیه ۱۱۵می خوانیم:

وَ لِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَ الْمَغْرِبُ فَأَیْنَما تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ واسِعٌ عَلِیمٌ ؛ 

مشرق و مغرب، از آن خداست؛ پس به هر سو روکنید، آنجا روی خداست. همانا خداوند [به همه جا] محیط و [به هر چیز] داناست. 

در آخرین آیه سوره قصص نیز می‌خوانیم: 

کلُّ شَیْ ءٍ هالِک إِلَّا وَجْهَهُ؛ 

هر موجودی هلاک می‌شود، جز ذات پروردگار. 

بنا براین اولا: وجه الله همیشه وهمه جا هست؛ لذا باید فقط او را برآورندة حاجات بدانیم و اگر اولیای خدا را واسطه قرار می‌دهیم بدانیم که آن‌ها هم فیض الهی را به ما می‌رسانند. 

 ثانیاً: او کریم است؛ در قرآن یکی از صفات خداوند، کریم ذکر شده است. (مَا غَرَّک بِرَبِّک الْکرِیمِ). «کریم» یعنی بزرگوار و بخشنده. 

البته می‌توان گفت مصداق بارز و کامل وجه کریم در این عصر و زمان امام مهدی علیه السلام است؛ زیرا امام رضا علیه السلام فرمود:

«وجه اللّه» پیامبر خدا و حجّت‌های او در زمین هستند که به وسیله آنان به خدا، دین و معرفت او توجّه می‌شود.

در دعای ندبه نیز درباره امام زمان علیه السلام می‌خوانیم: 

«أین وجه الله الذی الیه یتوجه الاولیاء. »