راهی برای نیل به دوراندیشی
عملیاتی کردن تجربیات گذشته، موجب دوراندیشی بیشتر انسان در کارها میشود.یک مثال اجتماعی: خیلی از جوانانی که گرفتار مواد مخدر و غیره شده، چه بسا از نصایح و تجربیات دیگران هم برخوردار گشته، اما چون اعتنا نکرده و تجربیات حاصل شده را به کار نمیبندند، در دام گرفتاری و مصیبت میافتند، و هنگامی که بعد از مدتی موفق به ترک این اعمال میشوند، چه بسا دوباره به طریقهای مختلف، و با نادید گرفتن تجربه تلخ خود، جذب دوستان ناباب شوند و…
بنابراین استفاده از تجربیات حاصل شده، دوراندیشی انسان را نسبت به آینده بالا میبرد؛ اما چه فایده که انسانها از تجربیات خود، کمترین استفاده را به عمل میآورند. حضرت علی(علیه السلام) میفرماید: «أکثَرَ العِبَرَ وَ أقَلَّ الاِعتِبارَ؛ چقدر عبرتها زیادند، وعبرت گیرندگان کم هستند.»
اگر انسان در پیرامون خود دقت کند، متوجه خواهد شد که از دیدهها و شنیدهها و تجربیات ارزشمند خود(مخصوصاً در امور معنوی و اخروی)، استفاده مطلوب را به عمل نیاورده است. خیلی از معایب و ناهنجاریهای اجتماعی، حاصل عدم توجه به تجربیات گذشته(تجربیات شخصی و تجربیات حاصل شده از دیگران و…) است؛ به طور مثال، متأسفانه هر سال، آمار طلاق، علیرغم هشدارها و دیدن تبعات و تجربیات منفی آن بالا میرود.
امام هادی(علیه السلام) به جای حسرت بر عدم موفقیتهای گذشته، انسان را به دوراندیشی دعوت میکند. به کار بستن تجربیات انسان، باعث دوراندیشی بیشتر و بالا رفتن میزان موفقیت آن کار میشود.