از مجموعه فرمایش‌های امام حسین (ع) با افراد، از معاویه گرفته تا دیگران، در ارتباط با قیام و نهضت حسینی و مکاتباتی که حضرت داشته و خطبه‌هایی که خوانده و بالأخره وصیت‌نامه‌ای که نوشته است دو چیز به دست می‌آید؛ یعنی حرکت ایشان برای این دو موضوع است که البته در آینده رابطه آن دو را هم می‌گویم.
اینکه انسان هیچ‌گاه نباید به اثم و عدوان کمک کند. نگاه کنید وقتی معاویه با حضرت صحبت می‌کند، حضرت به او می‌گوید که این تعریف‌هایی که از یزید کردی دروغ است؛ من این را تأیید نمی‌کنم. چرا؟ چون تأییدِ این، کمک به اثم و عدوان است. «1» در پاسخ به ولید هم حضرت همین را فرمودند. اینکه می‌فرمایند بیعت نمی‌کنم، یعنی تأیید نمی‌کنم.
دوم، مسأله امر به معروف و نهی از منکر است. یک‌وقت می‌گویی این را تأیید نمی‌کنم- که این همان بخش اوّل بود- امّا یک وقت می‌گویی نه تنها تأییدش نمی‌کنم، بلکه تا آنجا که می‌توانم در حدّ خودم جلویش را هم می‌گیرم.
پس در قیام حسینی دو موضوع اساسی و دو هدف اصلی مطرح است، البته برای بقاء اسلام؛ چون حضرت فرمودند که سنّت مُرد و این روش و آخر این حرکت معنایش این است که در مرور زمان باید فاتحه اسلام را بخوانیم ؛ وَ عَلَی الإِسْلَامِ السَّلَام.
چون حضرت آینده‌نگر بودند و می‌دانستند که حرکت معاویه و یزید در نهایت به اینجا می‌رسد که دیگر از اسلام خبری نباشد. لذا فرمودند این حرکت را تأیید نمی‌کنم و تا آنجایی که بتوانم در مقابل آنها می‌ایستم. بنابر این اگر آن دو هدف را در یک قالب اصطلاحی فقهی بریزیم، هدف اوّل مسأله «عدم تعاون به اثم و عدوان» است و هدف دوم، مسأله «امر به معروف و نهی از منکر» است. چون اوّل فرمود بیعت نمی‌کنم و بعد هم بحث ایستادگی در مقابل آنها را مطرح فرمودند.
البته موضوع بحث ما همین مسأله «عدم تعاون به اثم و عدوان» است که خودش یک بحث مستقل است
و به‌خصوص این بحث از نظر سازندگی‌اش جنبه عملی قوی دارد؛ چون بعضی مباحثی که ما مطرح می‌کنیم، ثقل و نقش علمی‌اش زیاد است و بعضی مباحث هست که نقش عملی‌اش قوی‌تر است. این بحث «تعاون» از آن مباحثی است که نقش عملی‌اش قوی است. بله، بحث‌های علمی هم دارد؛ امّا نقش عملی‌اش خیلی قوی‌تر است. یعنی انسان در زندگی‌اش در هر یک از چهار محیطی که هرکسی معمولًا با آن سر و کار دارد، چه محیط خانوادگی، چه محیط تحصیلی، چه محیط شغلی و چه محیط رفاقتی، عملًا با این بحث مواجه می‌شود. به همین دلیل است که می‌گویم نقش سازندگی و جنبه عملی این بحث خیلی قوی است و البته مسائل شرعی زیادی هم در آن مطرح می‌شود.
سلوک عاشورایی : منزل اول : تعاون و همیاری - مجموعه قیام و انقلاب امام حسین ( علیه السلام ) - مجتبی تهرانی