رسول گرامی اسلام(صل الله علیه وآله) در آخرین روزهای ماه شعبان با ایراد خطبه‌ای نورانی که به خطبه شعبانیه معروف است، برخی از آداب روزه‌داری و وظایف روزه‌داران در ماه مبارک رمضان را اینطور تبیین کردند:
 ای مردم!
ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به سوی شما روکرده است. ماهی که نزد خدا، بهترین ماه‌هاست و روزهایش بهترین روزها و شب‌هایش بهترین شب‌ها و ساعت‌هایش بهترین ساعت‌هاست؛ ماهی که در آن شما را به مهمانی خدا دعوت کرده‌اند و شما در آن از اهل کرامت خدا شده‌اید.
نفس‌های شما در آن ثواب تسبیح و ذکر خدا دارد و خواب شما ثواب عبادت.
اعمال شما در آن پذیرفته است و دعاهای شما مستجاب؛ پس از پروردگار خویش با نیت‌های راستین و دل‌های پاک، بخواهید که توفیق روزه این ماه و تلاوت قرآن در آن را به شما عنایت فرماید.
شقی و بدبخت، کسی است که در این ماه بزرگ، از آمرزش خدا بی‌بهره باشد.
در این ماه با گرسنگی و تشنگی‌تان، گرسنگی و تشنگی روز قیامت را به یاد آورید.
به فقیران و درماندگان کمک و تصدق کنید.
به پیران و کهنسالان احترام و ارج بنهید.
به کودکان‌تان ملاطفت و مهربانی کنید.
با خویشاوندان ارتباط داشته باشید.
زبان خود را از گفتار ناشایست نگاه دارید.
دیدگان خود را از دیدن ناروا و حرام بپوشانید و گوش‌های خود را از شنیدن آنچه نادرست است، بازدارید.
با یتیمان مردم مهربانی کنید تا بعد از شما با یتیمان شما مهربانی کنند.
از گناهان خود به سوی خدا توبه و بازگشت کنید.
در اوقات نماز، دست‌های خود را به دعا بردارید، زیرا که وقت نماز، بهترین ساعت‌هاست و در این اوقات، حق تعالی با رحمت، به بندگانش می‌نگرد و اگر با او مناجات کنند، پاسخشان دهد و چنانچه او را ندا دهند لبیک‌شان گوید و اگر از او بخواهند عطا کند و چون او را بخوانند مستجاب‌شان گرداند.
 ای مردم!
جان‌هایتان در گرو اعمال شماست، پس با طلب آمرزش از خدا، آنها را از گرو خارج کنید.
پشت شما از بار گناهان سنگین است، پس با طول دادن سجده‌ها، آنها را سبک گردانید و بدانید که حق تعالی به عزت خود سوگند یاد کرده است که نمازگزاران و سجده‌کنندگان در این ماه را عذاب نکند و در روز قیامت آنها را از آتش دوزخ در امان دارد.
 ای مردم!
هر که از شما روزه‌دار مؤمنی را در این ماه افطار دهد، نزد خدا پاداش بنده آزاد کردن و آمرزش گناهان گذشته‌اش را خواهد داشت. برخی از اصحاب گفتند: یا رسول‌الله! همه ما قادر به انجام آن نیستیم. حضرت فرمود: با افطار دادن روزه‌داران، از آتش جهنم بپرهیزید، اگرچه به نصف دانه خرما و یا یک جرعه آب باشد.
 ای مردم!
هر که اخلاق خود را در این ماه نیکو کند، از صراط آسان بگذرد، آن روز که قدم‌ها برآن بلغزد.
هر که دراین ماه کارهای غلامان و مستخدمان خود را سبک گرداند، خدا در قیامت حساب او را آسان کند.
هر که در این ماه از آزار رساندن به مردم خودداری کند، حق تعالی، روز قیامت، خشم خود را از او باز دارد.
هر که در این ماه یتیم بی‌پدری را گرامی دارد، خدا او را در قیامت عزیز گرداند. هرکه در این ماه صله‌رحم کند و با خویشان بپیوندد، خدا او را در قیامت به رحمت خود واصل گرداند و هرکه در این ماه رابطه‌اش را با خویشان قطع کند، خداوند در قیامت رحمت خود را از او دریغ نماید.
هرکه در این ماه نماز مستحبی بپا دارد، خداوند او را از آتش جهنم برهاند و کسی که نماز واجبی به‌جا آورد، خداوند ثواب هفتاد نماز واجب در ماه‌های دیگر را به او عطا کند.
هر که دراین ماه بسیار بر من صلوات فرستد، خداوند کفه سبک اعمال او را سنگین گرداند.
کسی که در این ماه یک آیه از قرآن تلاوت کند، ثواب کسی را دارد که در ماه‌های دیگر قرآن را ختم کرده باشد.
ای مردم!
درهای بهشت در این ماه گشوده است، از پروردگار خود بخواهید که آنها را بر روی شما نبندد و درهای جهنم در این ماه بسته است، از خدا بخواهید که آنها را بر روی شما نگشاید. شیاطین در این ماه در غل و زنجیرند. از خدا بخواهید که آنها را بر شما مسلط نگرداند.
حضرت علی(علیه السلام) می‌فرماید: در این حال از جا برخاسته و عرض کردم، ای پیامبر خدا! برترین اعمال در این ماه چیست؟
حضرت فرمود: ای اباالحسن! برترین اعمال در این ماه پرهیز از محرمات است.

 وسایل‌الشیعه، کتاب روزه، بحارالانوار، ج ۹۶، ص۱۵۷