خلاصه ای از زندگینامه فاطمه معصومه سلام الله علیها
ولادت
حضرت فاطمه معصومه علیها السلام در اوّل ذیقعده سال 173 ه . ق در مدینه چشم به جهان گشود.
ذی القعده شد و بهار ایران آمد در مشهد و قم دو گنج پنهان آمد
در روز یکم کریمه آل رسول در یازدهم شاه خراسان آمد
شرافت خانوادگی
حضرت فاطمه معصومه علیها السلام دوران کودکی را در دامن پاک صمیمی و مبارک پدر و مادری شایسته رشد کرد. پدری مانند حضرت امام موسی بن جعفر، مادری چونان نجمه خاتون و برادری چون علی بن موسی الرضا علیهم السلام خانواده ای را سامان داده بودند و فضایی از دانش، وارستگی، صمیمیت، صفا، پاکی و لبریز از دیگر فضیلت های اخلاقی و انسانی، در آن آفریده بودند که در آن خانواده همه شرایط و زمینه ها برای ساخته شدن فراهم بود.
پدر
پدر بزرگوار آن حضرت، موسی بن جعفر علیهما السلام ،هفتمین حجت خدا و امام عظیم الشأن و بی بدیل شیعیان است. در زیارت نامه آن حضرت می خوانیم: السلام علیک یا بنت موسی بن جعفر…
مادر
به اعتقاد برخی، مسافرت ایشان به ایران برای زیارت حضرت رضا علیه السلام نشانگر آن است که مادر حضرت رضا و حضرت معصومه علیهماالسلام نیز یکی است؛ بدین سان مادر ایشان بانوی با فضیلت، وارسته و ارجمند، نجمه خاتون است.
نجمه خاتون مادر آن حضرت از زنان ارجمند، پر فضیلت و کم نظیر تاریخ است و در مقام و منزلت ایشان همین بس که دامنی پاک و بستری در خور و شایسته بود برای تولد و رشد حضرت ثامن الحجج علیه السلام و دختری همانند فاطمه معصومه علیها السلام.
رحلت
حضرت معصومه علیه السلام مدت هفده روز در خانه موسی بن خزرج به حال بیمار و رنجور به عبادت پرداخت و سرانجام روز دهم ربیع الثانی 201 هـ . پیش از آنکه دیدگان رمد کشیده اش با دیدار برادر روشن گردد، در دیار غربت و در میان اندوه فراوان رحلت نمود و شیعیان قم را در ماتم خود به سوگ نشاند.
در مورد سبب ارتحال و یا شهادت حضرت معصومه علیه السلام دو احتمال است:
1ـ آلام و اسقام وارده بر قلب شریف آن حضرت در اثر مشاهده پیکرهای غرقه به خون 22 تن از همراهان خود که به دستور مأمون توسط مأموران او در شهرستان ساوه به شهادت رسیده بودند.
2ـ زهرجفا به دستور مأمون، توسط مأموران امنیتی در ساوه.
صاحب تاریخ قم نقل نموده که: حدیث کرد مرا حسین بن علیّ بن بابویه، از محمّد بن حسن بن ولید که: چون فاطمه علیها السّلام وفات کرد او را غسل دادند و کفن کردند و حرکت دادند او را و بردند به بابلان و گذاشتند او را نزدیک سردابی که برای او کنده بودند.پس آل سعد با هم گفتگو کردند که کیست داخل سرداب شود و جنازه بیبی را دفن نماید، بعد از گفتگوها رأی ایشان بر آن قرار گرفت که خادمی بود از برای ایشان به غایت پیر که نامش قادر بوده، و مرد صالحی بوده، او متصدّی دفن شود.
چون فرستادند عقب آن شیخ صالح دیدند دو نفر سوار که دهان خود را بسته بودند به لثام، به تعجیل تمام از جانب رمله (یعنی ریگزار) پیدا شدند، چون نزدیک جنازه رسیدند پیاده شدند و نماز بر آن مخدّره خواندند و داخل در سرداب شدند و او را دفن کردند و بیرون آمدند و سوار گشتند و رفتند و کسی نفهمید که ایشان چه کس بودند.
در روایت آمده که موسی بن خزرج بر سر قبر آن مخدّره سقفی از بوریا بنا کرد تا آن که حضرت زینب دختر حضرت جواد علیه السّلام قبّهای بنا کرد بر روی قبر، و محراب نماز فاطمه علیها السّلام در خانه موسی بن خزرج هنوز موجود است.
شیخ عباس قمی گوید: در زمان ما نیز آن محراب مبارک موجود است و آن واقع است در محلّه میدان میر و معروف است به ستیّه. یعنی معروف به ستّی، و ستّی به معنی خانم و بیبی است.