چگونه فرزندانمان را به سمت نیکی ها سوق دهیم؟

معمولا زیاد پرسیده می شود که فرزندانمان را چطور به نماز یا حجاب و عفاف یا کارهای خیر و نیک دیگر (گذشت، فداکاری، انصاف، خویشتن داری و …) ترغیب کنیم. چند مورد را خدمتتان عرض می‌کنم که ان شاءالله به کار بیایند.

ذکر یک نکته لازم است که بدانیم فرزندان ما با اندوخته فطرت الهی به دنیا می‌آیند که البته برای بالفعل شدنش اقداماتی لازم است.

۱. برقراری ارتباط عاطفی: پیش شرط تأثیرگذاری بر دیگران و از جمله فرزندان، برقراری ارتباط محبّت آمیز و همراه با رأفت و عطوفت مناسب است. رابطه مناسب، شرط اثرگذاری است.

۲. حکمت: لازم است در رابطه‌ با چرایی انجام کارهای نیک دلایل منطقی و استدلال های خوبی، متناسب با سن و درک فرزندان، داشته باشيم.

۳. موعظه حسنه: چگونگی انتقال ارزشها بسیار مهم است. نیّت خیر، صدق (گفتاری و عملی و …) ، خوشرویی و اخلاق نیکو در انتقال بسیار مؤثر است.

۴. ایجاد حس خوشایند و پرهیز از ایجاد نفرت: لازم است از ابتدای کودکی، حس خوشایندی برای انجام کارهای نیک در فرزندان ایجاد کرده و از ایجاد تنفر بپرهیزیم.

۵. پرورش حس مسئولیت پذیری، تکلیف ناگریزی و وظیفه شناسی و تعهد: به طور کلی باید در جهت ایجاد مسئولیت و تکلیف ناگریزی در فرزندانمان تلاش کنیم.

۶. برطرف کردن شبهه ها: باید برای شبهه هایی که برای فرزندانمان ایجاد می‌شود هم هشیاری داشته باشیم و هم اطلاعات درستی داشته باشیم یا دست کم به افراد مطلع ارجاع دهیم تا شبهه باقی نماند.

۷. معرفی الگوهای مناسب و شایسته برای نیکی ها: انسانها برای اجرای کارهای خود به الگوهای شایسته نگاه می‌کنند. الگوهای غیرجذاب و ناشایست، اگر لطمه نزنند، کمکی هم نمی‌کنند.

۸. پرورش کرامت نفس و اعتماد به نفس توحيدی و قدرت مقابله‌ با نظر مخالف ديگران: فرزندی که احساس کرامت نفس و اعتماد به نفس لازم را نداشته باشد ممکن است در برابر فشار دیگران زود تسلیم شود.

۹. عامل بودن والدین: دو صد گفته چون نیم کردار نیست! البته برای والدینی که می‌گويند ما عامل هستیم ولی فررندانمان عمل نمی‌کنند، رعایت موارد دیگر پیشنهاد می‌شود‌. همه موارد، حتی المقدور، در کنار هم…

۱۰. حرکت روی مرز اختیار: گاه شیوه های بیان و عمل والدین، حالت تحمیلی دارد و فرزندان از این رویه می‌گریزند‌. مهارت گفتاری و عملکردی که در عین ترغیب، احساس آزادی و اختیار را از فرزندان نگیرد نیازمند مهارت است.

۱۱. انذار و تبشیر به میزان کافی و با رویه درست!

۱۲. دعا و طلب خیر برای فرزندان از خداوند و توکل بر او: از جمله‌ دعای والدین برای فرزندان در صحیفه سجّادیه پیشنهاد می‌شود.

این موارد البته احتیاج به مثال و تشریح دارند. منتها امیدوارم برای یک ارسال کفایت بکند.
محیط مناسب و رزق حلال را هم اضافه کنید.

دکتر محسن عزیزی ابرقوئی

شهید بهشتی:

باز همین چند روز قبل آقایی از دوستان تحصیل کرده برای مشورت درباره برنامه خانوادگی چند خانواده به منظور تأمین نیازهای فکری و پرورش اسلامی؛ مخصوصا در مورد نوجوان‌های این خانواده‌ها مراجعه کردند. ایشان می‌گفت: یادم می‌آید زمانی که بچه بودم و همسن بچه‌های فعلی بودم، پدرم دست ما را می‌گرفت می‌برد مسجد با امام جماعتی که پیرمردی با کمال، با روح، باشور مذهبی بود. همان سال‌ها فوت شد. ما از خود این مرد کسب صفا می‌کردیم. از نماز خواندن با او کیفیت نماز خواندن روح دار را یاد می‌گرفتیم؛ نه به طور تعلم آموزشی، بلکه اصلا به طور تعلم پرورشی؛ یعنی عملا یاد می‌گرفتیم. حالا بچه‌های من که این زمینه‌ها در اختیارشان نیست چه کنند؟

توصیه بنده در برابر این سوال که چه بسا سوال خیلی از شما هم هست:
1- واقع‌بین باشید و بدانید شرایط زمانه مقداری از این مسئولیت‌ها را بر عهده خود شما گذاشته است. چه عیب دارد که خود ما هم قدری بهتر، روح دارتر، مراقب تر نماز بخوانیم، دعا بخوانیم، قرآن بخوانیم!

2-چه عیب دارد که اهمیت بدهیم به اینکه اگر زمینه‌ای هست، مسجدی هست، مجمع دینی هست که می‌توانیم فرزندانمان را به آنجا ببریم و فرزندانمان از آنجا آموزش و پرورش خوب مذهبی را با خودشان به منزل بیاورند، مقید باشیم آنها را ببریم.

کتاب نقش آزادی در تربیت کودکان/ دکتر شهید بهشتی

 داشتن القا ایمان به فرزندان

باید برای انجام هر کاری دلیل و جهت داشت. در این صورت کارهایمان خاصیت القایی پیدا می کنند و تاثیرگذارتر خواهیم بود.

وقتی حین پختن غذا نیت های بلند می کنم، شیعه بودن بچه ها، حبّ به رسول خدا، گفتن ذکر صلوات یا خواندن سوره توحید به غذا به نیت برطرف شدن مشکل ایمانی فرزندم …

می توانم برای لباس خریدن، تلوزیون دیدن، خرید خانه، لباس پوشیدن، اتو کشیدن و همه کارها نیت های بلند داشته باشم و القای ایمان و صلاح برای فرزندانم داشته باشم.

? ذیل کتاب بلوغ با هم بودن استاد اخوت (شرح خانم سها)

 گاهی برای ترغیب فرزندان به نماز اول وقت، از ترساندن او از شیطان و عذاب استفاده می شود که کار درستی نمی باشد.

 امر به نماز باید در چارچوب اوامر و نواهی شرع، به دور از افراط و تفریط باشد مانند تبدیل مکروه به حرام یا مستحب به واجب.

 اوامر و نواهی باید به صورت مشفقانه و دلسوزانه، به دور از تحکم و حاکمیت ترس باشد.

دعوت به نماز نباید با ایجاد حس گناه و کم رنگ شدن رابطه دوستی با خدا، انجام گیرد.

دعوت به نماز نباید با وعده پاداش های بی جا در قبال خواندن نماز که در حقیقت وظیفه هر بنده در مقابل پروردگار خویش است، انجام شود.