حکمت 16

و قال عليه السلام: تَذِلُّ الْأُمُورُ للْمَقَادِيرِ حَتَّى يَكُونَ الْحَتْفُ فِي التَّدْبِيرِ.

کارها چنان رام و پیرو مقدرات است که گاهی تباهی در تدبیر و دور اندیشی است.

چکیده مفاهیم:

تدبیر بشر نمی تواند مانع از قضا و قدر الهی باشد، گاه تقدیرات،همه تدبیرهای بشر را برهم می زند، از این رو حضرت علیه السلام می فرماید: حوادث و امور، تسلیم تقدیر هاست و آنچه خداوند خواسته است همان می شود، نه آنچه بشر تدبیر و قصد کرده است، تا جایی که همان تدبیری که بشر به خیال خود به او سود می رساند به تباهی یا مرگ منجر می شود.

نکات:

1- تمام مقدرات به دست خداست و هر کاری در عالم انجام می شود با اذن و خواست و قدرت خدا انجام می گیرد که:« لا حول و لا قوة الا بالله». بنابراین خواست و تدبیر انسان، آنگاه به سرانجام می رسد که با تقدیر و خواست الهی همراه باشد. قریش تلاش بسیاری کرد تا ندای پیامبر از مکه بیرون نرود و حتی تصمیم گرفتند که با هم شبانه پیامبر صل الله علیه و آله را بکشند، اما اراده و تقدیر الهی این بود که حضرت نجات یابد؛ از این رو با تدبیرالهی پیامبر (ص) در شب لیلة المبیت به مدینه هجرت کرد و این هجرت، آغاز جهانی شدن دعوت ایشان گردید.

2- خداوند به پیامبرش فرمود:« و هرگز در مورد کاری نگو:« من فردا آن را انجام می دهم، مگر اینکه [بگویی اگر] خدا بخواهد»(کهف:23،24). خداوند در این ایه توحید افعالی را در کنار اختیار و اراده به ما می آموزد ، اگر چه در کار خویش مجبور نیستیم اما نباید در امور مختلف، ادعای استقلال در عمل و بی نیازی از مشیت خدا و اذن او داشته باشیم.

آموزه ها:

1- اگر تمام مقدرات بدست خداست،دلهره در کارها برای چیست؟ اگر راه را با دقت و تدبیر و برنامه ریزی انتخاب کرده ایم، بقیه امور را باید به خداوند بسپاریم و از او بخواهیم که ما را از ثمرات نیکوی این مسیر بهره مند سازد.

2- در حوادث و مقدرات الهی نباید یکدیگر را مقصر بدانیم؛مثلا بگوییم تو چنان و چنین کردی یا اگر تو این کار را نمی کردی، این گونه نمی شد. یا گاهی گفته می شود اگر فلانی ماشین نمی خرید یا به مسافرت نمی رفت الان زنده بود یا دست و پایش نمی شکست!! البته گاهی نتایج نامطلوب برخاسته از انتخاب ها و اعمال نادرست خود ما است، مثلا بدون آنکه کارآیی یک دستگاه پر خطر را بدانیم آن را روشن کرده و خطراتی را متوجه خود و دیگران سازیم، در این صورت نباید همه آسیب ها و ناگواری ها را به تقدیر الهی منتسب کنیم و از پذیرش مسئولیت اشتباه خویش سرباز زنیم.

قضا و قدر بر امورند حاکم                                                                                             که تدبیر با مرگ گردد ملازم