يكي از مسائلي كه تمامي انسانها با آن دست به گريبان اند و پيوسته با آن مواجه مي باشند، مسئله رنج و سختي حاصل از مشكلات زندگي است كه به تصريح آيه شريفه “لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسانَ في كَبَدٍ"(1)

خلقت انسان با آن عجين شده است و هيچ روزي بر آدمي نمي گذرد، مگر آنكه قبل و يا بعد از آن با ابتلائات و امتحاناتي رو به رو گرديده است؛ چرا كه اساساً بناي اين نشئه بر رنج و مشقت است و آدمي در اين دنيا بدون بلا نمي تواند باشد و به فرموده امير المؤمنين عليه السلام: “[الدُّنْيَا ]دَارٌ بِالْبَلَاءِ مَحْفُوفَةٌ؛(2) دنيا سرايي است كه با بلا و سختي پيچيده شده است.” و كسي را ياراي گريز از آن نيست. بنابراين، گرفتاريها و مشكلات زندگي اموري هستند اجتناب ناپذير كه بايد با آن رو به رو شد؛ اما بايد خردمندانه با آنها برخورد كرد. از اين رو، پيشوايان دين كه برترين اسوه هاي زندگاني به شمار مي روند، راهكارهايي را براي كنترل و مديريت شرائط سخت و دشوار زندگي به ما آموخته اند.
مهم ترين راهبردي كه دين براي مقابله با سختيها و فشارهاي زندگي معرفي كرده، “صبر” است كه در ميان متون ديني (قرآن و روايات) از جايگاه والايي برخوردار مي باشد؛ لكن براي دست يافتن به اين راهبرد و عَمَلي كردن آن، نيازمند مهارتها و راهكارهايي هستيم كه اهل بيت عليهم السلام اين روشها را نيز به ما آموخته اند و سيره آنان در بردارنده مهارتها و روشهاي مقابله با فشارهاي رواني است.
يكي از اين راهكارها، كمك گرفتن و استعانت جستن از منابع عظيم تقويت روح و روان است؛ چرا كه يكي از اثراتي كه شرائط سخت و موقعيتهاي ناخوشايند در انسان مي گذارد، كاهش توان تحمل انسان است كه نتيجه آن عدم صبوري شخص در برابر سختيهاست. از اين رو، چنين فردي نيازمند قدرتي است كه ناتواني او را جبران كند و توان بردباري وي را تقويت نمايد. از جمله اين عوامل، صبر و نماز مي باشد كه قرآن كريم نيز به صراحت از اين دو به عنوان دو منبع مهم استعانت ياد كرده است: “يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا اسْتَعينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلاةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرينَ"؛(3) “اي افرادي كه ايمان آورده ايد! از صبر و نماز كمك بگيريد! [زيرا خداوند با صابران است.”
اما يكي ديگر از اين عوامل تقويت توان روحي، “دعا” مي باشد.

پاورقی:

1) بلد / 4: “به تحقيق ما انسان را در رنج و سختي آفريديم.”
2) نهج البلاغة، خ 226.
3) ]. بقره / 153.