به خوبی می‌دانیم که عاشورا الهام بخش انقلاب شور آفرینی است که در روزگارمابزرگ‌ترین حادثه‌ای است که با راهبری عاشورایی بزرگ عصر، امام خمینی (ع) خواهان استقرار زندگی برپایه توحید و عدل شده است فرهنگ عاشورا درحقیقت فرهنگی همه جانبه دارد که انقلاب اسلامی با الگوگرفتن از آن مسیر پرفراز و نشیب خود را طی نموده به عبارت دیگر: نهضت عاشورا یک نهضت عظیم فرهنگی است که ابعاد گوناگون حیات انسان را در بر دارد، حرکتی با وقوع خود، تاریخ ساز و عزت آفرین و عاملی برای احیای اسلام ناب گردید تا آن جا که برای خود این لقب را گرفت «الاسلام محمدی الوجود و الحدوث و حسینی البقاء و الاستمرار».انقلاب اسلامی در حقیقت احیاگر اسلامی بود که پس از قرن‌ها ضعف و عقب‌ماندگی و انحطاط مسلمانان به ویژه با فروپاشی و تجزیه امپراتوری عثمانی به اوج خود رسیده و دوران رکود و رخوت مسلمانان را به درازا کشیده و در حقیقت وارد مرحله تازه‌ای از ظهور مجدد شده بود.البته گفتنی است که تحلیل تطبیقی حادثه عاشورا بر انقلاب اسلامی بدون توجه به محوریت آن یعنی حضرت امام خمینی (ره) به تصویر کشاند.
اساساً شروع نهضت را همان عصر روز عاشورا باید تلقی کرد (سیزده خرداد) و درحقیقت نطفه انقلاب را همان فریاد عصر عاشورای امام منعقد کرد. عاشورا در جوامع دارای قدرتی بوده که این قدرت را امام شناخت و با بهره برداری درست از آن انقلاب به پیروزی رسید.بر این اساس عاشورا تنها مسئله‌ای برای آرامش روح و روان و معنویت نیست بلکه می‌تواند عامل رخ دادی عظیم در گستره تاریخ گردد. متأسفانهعده‌ای عاشورا را یک مسأله پسیکو لوژیک (روانی و نفسانی می‌بینند که به آنها آرامش می‌دهد و جنبه عاطفی دارد. اما این تمام جوهره عاشورا نیست تجلی صفات جمیله در بر خورد با جور و ستم از بهترین جنبه‌های محوری نهضت عاشورا است یکی از شاخصه‌های عمده نو پردازان فکر دینی و اسلام شناسان نواندیش در چند دهه اخیر این است که رخ داد عاشورا به عنوان یک رخ داد اجتماعی برای آنها مطرح شده و در بینش اجتماعی آنها مؤثر افتاده است هرچند فرهنگ‌ها مجموعه باورها، گرایش‌ها،ارزش‌ها و رفتارهایی هستند که درحیات یک جامعه ماندگار می‌شوند و استمرار تاریخی می‌یابند. بدین روی عاشورا تنها یک رویداد تاریخی نیست بلکه یک فرهنگ است فرهنگ عاشورا مجموعه عناصر عاطفی ارزشی اعتقادی و رفتاری‌ای است که بر محور عاشورا شکل گرفته وبه نحو زنده وحیات بخشی حضور پایدار خود را در تاریخ تشیع حفظ کرده و نقش‌ها و کارکردهای متنوعی در جامعه شیعی خصوصاً انقلاب اسلامی داشته است .
تاثیر فرهنگ عاشورا بر انقلاب اسلامی - محمد مهدی بهداروند