در اسلام به همان مقدار که از فساد انتقاد و با آن مقابله شده، نسبت به اصلاح سفارش و تأ کید شده است. قرآن تنها به ایمان و تقوای درونی اکتفا نمی کند، بلکه اصلاح را لازمه ی ایمان و تقوی می شمارد. آمن و اصلح و فمن اتّقی و اصلح .خداوند خود اوّل مصلح است؛ و اصلح بالهم و لذا از مردم نیز خواسته تا اوّل عیب های خود را اصلاح کنند؛ تابوا و اصلحوا… و سپس به اصلاح جامعه بپردازند. فاتّقوا اللّه و اصلحوا ذات بینکم  اصلاح گر هرگز به دنبال فتنه انگیزان نمی رود، و اصلح و لا تتّبع سبیل المفسدین البتّه اصلاحات باید بر معیار عدل و قانون باشد فاصلحوا بینهما بالعدل و القسط  .کسی که راههای صلاح و اصلاح را به روی خود ببندد، نابود خواهد شد هر چند فرزند پیامبر باشد؛ انّه لیس من اهلک انّه عمل غیر صالح  (ای نوح!) او از خاندان تو نیست، براستی که عمل او غیر صالح است. اولیای الهی از خدا درخواست می کردند که به صالحان ملحق شوند. اَلحِقنی بالصالحین .قرآن معمولاً ایمان را همراه عمل صالح بیان کرده است؛ الذین آمنوا و عملواالصالحات اثر بخشی عمل صالح محدود به زمان و مکان نیست و حتّی نسل های بعدی از اعمال پدران صالح خود خیر و بهره می برند. و کان ابوهما صالحا .قرآن هدف از کامیابی از نعمت ها را انجام عمل صالح می داند، یا ایّها الرّسول کلوا من الطیبات و اعملوا صالحا  یعنی بهره گیری و کامیابی شما از نعمت ها باید برای انجام کار نیک و عمل صالح باشد.خداوند متعالحکومت آینده ی زمین را نصیب بندگان صالح خود خواهد کرد. اِنّ الارض یَرثُها عبادی الصالحون  .انسان بعد از اصلاح خود، باید به اصلاح دیگران بپردازد و تمام توان خود را در این راه بکار گیرد ان ارید الا الاصلاح ما استطعت  چیزی جز اصلاح تا سر حد توانم نمی خواهم.البتّه خداوند متعال اصلاح طلبان واقعی را از کسانی که شعار اصلاح می دهند، جدا می کند و چهره ی مدّعیان دروغین را افشا می کند؛ قالوا انّما نحن مصلحون ألا اِنّهم هم المفسدون و لکن لایشعرون آنها می گویند: فقط ما اصلاح طلبیم، آگاه باشید آنها خود فساد کنندگانند، ولی نمی فهمند.آری، خداوند مصلحین واقعی را می شناسد. و اللّه یعلم المفسد من المصلح .خداوند به مصلحان واقعی را وعده ی پاداش داده است. انّا لانضیع اجر المصلحین .نکته قابل توجه آنکه هر چه میزان فساد بالا برود، تلاش مصلحانه ی بیشتری را طلب می کند. (آری هر چه هوا گرم تر شود، نیاز به آب زیادتر می شود) و هر چه مفسدان خطرناکتر شوند، مصلحان بزرگتری می طلبد. در برابر نمرود جز ابراهیم و در برابر فرعون جز موسی و در برابر یزید جز حسین علیه السلام چه کسانی می توانند مقابله کنند؟!بدیهی است برنامه ی اصلاحات همیشه با نامه و گفت وگو و تذکّر پیش نمی رود، بلکه شرایطی پیش می آید که باید به استقبال خطر رفت. امام حسین علیه السلام اوّلین مصلِح اسلامی است که به استقبال سخت ترین شداید رفت و جان خود را تسلیم حقّ نموده و به شهادت رسید.

ده گفتار - محسن قرائتی