یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا یسْخَرْ قَوْمٌ مِنْ قَوْمٍ عَسی أَنْ یکونُوا خَیراً مِنْهُمْ وَ لا نِساءٌ مِنْ نِساءٍ عَسی أَنْ یکنَّ خَیراً مِنْهُنَّ وَ لا تَلْمِزُوا أَنْفُسَکمْ وَ لا تَنابَزُوا بِالْأَلْقابِ (سوره حجرات، آیه 11

ای کسانی که ایمان آورده اید! مبادا گروهی(از شما) گروهی دیگر را مسخره کند، چه بسا که مسخره شدگان بهتر از مسخره کنندگان باشند و زنان نیز، زنان دیگر را مسخره نکنند، شاید که آنان بهتر از اینان باشند و در میان خودتان عیب جویی نکنید و یکدیگر را با لقب های بد نخوانید.

 نکته ها

در این آیه به بعضی عوامل و ریشه های فتنه و درگیری که مسخره کردن، تحقیر کردن و بدنام بردن است اشاره می کند. آری، یکی از برکات عمل به دستورات اسلام، سالم سازی محیط و جلوگیری از درگیری های اجتماعی است.
شاید بتوان گفت که عنوان تمسخر و تحقیر که در این آیه مطرح شده، از باب نمونه است و هر سخن یا حرکتی که اخوّت و برادری اسلامی را خدشه دار کند، ممنوع است.
استهزا و مسخره کردن، در ظاهر یک گناه، ولی در باطن چند گناه است؛ گناهانی مانند: تحقیر، خوار کردن، کشف عیوب، اختلاف افکنی، غیبت، کینه، فتنه، تحریک، انتقام و طعنه به دیگران در آن نهفته است.
گاهی مسخره کردن برخاسته از ثروت است
گاهی ریشۀ استهزا، علم و مدرک تحصیلی است
 گاهی ریشۀ مسخره، توانایی جسمی است.
 گاهی انگیزۀ مسخره کردن دیگران، عناوین و القاب دهان پر کن اجتماعی است
 گاهی به بهانه تفریح و سرگرمی، دیگران به تمسخر گرفته می شوند.
 گاهی طمع به مال و مقام، سبب انتقاد همراه با تمسخر از دیگران می شود.
 گاهی ریشۀ مسخره، جهل و نادانی است.
 گاهی سرچشمه تمسخر، ریاکاری و بهانه گیری و شخصیت شکنی است.

پیامها

1-ایمان، با مسخره کردن بندگان خدا سازگار نیست.
2-مسخره، کلید فتنه، کینه و دشمنی است.
3-عیب جویی از مردم، در حقیقت عیب جویی از خود است.
4-نقل عیب دیگران، عامل کشف عیوب خود است.
5-بد صدا زدن، یک طرفه باقی نمی ماند، دیر یا زود مسئله به دو طرف کشیده می شود.
10-مسخره کردن و بدنام بردن، گناه است و توبه لازم دارد.
11-مسخره، تجاوز به حریم افراد است و اگر مسخره کننده توبه نکند، ظالم است.

منبع: تفسیر نور، ج 9، ص184-تفسير نمونه، ج‏22، ص 176