از دیدگاه روان تحلیلی ، بدن ما به یک سیستم دفاعی روانی درست مشابه سیستم دفاعی جسمانی، مجهز است.

 این سیستم شامل برخی مکانیسم های دفاعی روانی است که افراد به شکلی تقریبا ناخودآگاه در برابر رویدادهای اضطراب آور زندگی بکار می گیرند تا از خود در برابر آن محافظت کنند.

برخی از این مکانیسم ها سازنده و انطباقی و برخی دیگر مخرب و غیرانطباقی می باشند. یک دسته از دفاع ها که در سلامت روان افراد نقش تعیین کننده دارند و از افراد سالم در موقعیت های بحرانی سر می زند، دفاع های پخته می باشند که در زیر به چند مورد آن اشاره می کنم:

1.نوع دوستی: اولین مکانیسم کاهش اضطراب به رفتار خدمت رساني و ياري رساندن به ديگران بطوری كه باعث حس خوب و رضايت در فرد می شود، تعریف شده است. پس تا می توانید در هر زمینه ای که استعداد و توانایی دارید به دیگران کمک کنید و در فعالیت های خیرخواهانه شرکت کنید.

2. پیش بینی: در دومین مکانیسم فرد با پیش‌بینی رویدادهای احتمالی آینده و در نظر گرفتن واکنش‌ها و راه حل‌های واقع گرایانه و جایگزین از اضطراب خود می‌کاهد. پس مهارت حل مساله به شیوه ی واقع گرایانه را در خود تقویت کنید.

3. والایش: در سومین مکانیسم فرد با فعالیت هایی که در اجتماع مورد قبول و پذیرش هستند به رفع خواسته های اضطراب زای خود می پردازد. فعالیت های هنری مثل نقاشی، موسیقی، شعر و … که از بهترین تعدیل کنندها هستند را انجام بدهید. .

4. سرکوبی: در این مکانیسم که فرایندی تقریبا خودآگاه و ارادی است در آن فرد خواسته‌ها و امیال خود را مهار می‌کند، یا به‌طور موقت خاطرات ناراحت‌کننده را کنار می‌گذارد و به آن‌ها نمی‌اندیشد. در نتیجه مهارت کنترل و انعطاف پذیری شناختی خود را بهبود ببخشید و زیاد در معرض اخبار منفی قرار نگیرید و آن را به نزدیکان خود منتشر نکنید.

5. زهدورزی: دراین مکانیسم فرد با حذف تجارب لذت بخش با هدف رشد اخلاقی و معنوی از اضطراب خود می کاهد. برروی تمرینات مراقبه و ذهن آگاهی تمرکز کنید و از تنهایی و خلوت گزینی نهایت استفاده را ببرید.

6. شوخی: در این مکانیسم فرد با تاکید بر جنبه های جالب و طنزگونه بدون ایجاد ناراحتی برای خود و دیگران با عامل اضطراب آمیز کنار می آید. گاهی وقت ها از شوخ طبعی خود برای کاهش اضطراب استفاده کنید.

در بالا ۶ تا از مکانیسم های دفاعی پخته که اکثر روان تحلیل گران بر سر آن توافق دارند را معرفی کردم. امیدوارم در کاهش اضطراب کرونا و سازگاری و مدیریت آن موثر واقع بشود.

 نویسنده: حسین فرخی دانشجوی دکترای روان شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

 چرا در زندگی احساس بی تفاوتی می کنيم؟

 قسمت دوم

 چگونه حس بی تفاوتی خود را متوقف کنید؟

 برای توقف این حس بی تفاوتی، می توانید سه کار را انجام دهید:

1️⃣ انعطاف پذیر باشید و سمج باشید
وقتی یک روش، جواب نمی دهد، آن را رها کنید و روش دیگری را انتخاب کنید که شما را به هدف برساند. آنقدر تلاش کنید که به آنچه می خواهيد برسید.

2️⃣ خود را از نظر شخصیتی رشد دهید
اگر اعتماد به نفس داشته و به مهارت های خود باور داشته باشید، بی تفاوتی کمتری را احساس خواهید کرد. شما باید حس خوبی را به خود، و قدرت مقابله ی خود با مشکلات داشته باشید و این حس، با کار کردن بر روی مهارتهای خود و افزایش اعتماد بنفس، ایجاد خواهد شد.

3️⃣ با افسردگی مقابله کنید
افسردگی، وضعیت از دست دادن امید است! اگر امید خود را از دست بدهید احساس بی تفاوتی خواهید کرد. بنابراین کافیست حس امید را دوباره به خود بازگردانید. با این کار خواهید دید که حس بی تفاوتی شما از بین خواهد رفت.

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی انزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ (بقره، 185)

بر حسب روایتی که در کافی شریف آمده است قرائت قرآن، کفّاره گناهان و پرده از آتش و امان از عذاب است و به قرائت هر آیه، ثواب صد شهید و به تلاوت هر سوره، ثواب پیغمبر مرسل نوشته می شود.( کلینی، الکافی، ج2، ص596 - 634 (کتاب فضل القرآن))

این فضیلت و فضایل دیگر که در سایر احادیث رسیده است، در ماه رمضان چندان زیاد می شود که بر حسب خطبه شریفه «رمضانیه»، قرائت یک آیه در این ماه، اجر ختم قرآن در ماه های دیگر را دارد.(محدث قمی، مفاتیح الجنان)

قرآن شفای بیماری های روحی، هدایتگری در ضلالت و گمراهی، رحمتی از برای مؤمنین، و موعظه و پند و عهد خدا است. از این رو، باید مؤمنان با الفاظ و معانی آن، دل ها، زبان ها، خانه ها، بازارها، مدارس و اجتماع خود را روشن و منوّر سازند و از تلاوت آن غفلت نورزند.

برخی از مردم فکر می کنند روزه دار اگر بخواهد پیش از ظهر به مسافرت برود می تواند از ابتدای سفر، روزه خود را افطار کند.
در حالی که طبق نظر همه مراجع، روزه دار باید صبر کند تا به حد ترخص برسد، یعنی به جایی برسد که دیوارهای شهر را نبیند و صدای اذان شهر و روستای خود را نشنود، آنگاه می تواند چیزی بخورد و اگر چنانچه پیش از رسیدن به حد ترخّص، روزه اش را باطل کند، قضای آن را باید بگیرد و بنا بر احتیاط کفاره نیز بر او واجب می شود.

تحریر الوسیله ج1 ص990 م1721

 نبود علاقه به انجام کاری، قابل درک است، اما چرا برخی ها، نسبت به نابود شدن زندگی خود بی تفاوت می شوند؟ چرا یک شخص به سادگی حاضر است اجازه دهد که زندگی اش در مقابل چشمانش نابود شود و هیچ کاری برای آن نکند؟

چرا یک شخص نسبت به انجام کاری که می تواند زندگی اش را متحول کند، بی تفاوت می شود؟

بی تفاوتی حالتی است که یک شخص، حرکت به سمت اهدافش را متوقف می کند. اگر یک دانش آموز تلاش برای مطالعه را متوقف کند و حس گناه نیز نداشته باشد، گفته می شود که او بی تفاوت است. در این اينجا به شما می گوییم که چرا احساس بی تفاوتی می کنید و به شما کمک خواهیم کرد که به بی تفاوتی خود غلبه کنید.

 چرا یک فرد، با وجود اینکه به شدت به رسیدن به اهدافش نیاز دارد، نسبت به تلاش کردن بی تفاوت مي شود؟

 وجود مشکلاتی در سایر بخش های زندگی
اگر یکی از بخش های بسیار مهم در زندگی شما دارای مشکلی باشد، ممکن است نسبت به دیگر بخش های زندگی خود که اهمیت کمتری دارند، بی تفاوت شوید. مثلا اگر کار شما، مهمترین بخش زندگی شما بوده باشد و در آن بخش، دچار مشکلات بسیار بزرگی باشید، ممکن است حتی نسبت به خوردن غذا، رسیدن به ظاهر خود و غیره، کاملا بی تفاوت شوید. مثلا هرچند داشتن بدن مناسب برای شما مهم باشد، اما از آنجایی که اولویت اول شما، کارتان بوده است و در آن، نتیجه ی مطلوب را کسب نکرده اید، به سادگی ممکن است نسبت به سایر بخش ها بی تفاوت شوید.

تردید
وقتی تردید داشته باشید که انجام عملی، شما را در جهت رسیدن به اهدافتان کمک خواهد کرد یا خیر، حس بی تفاوتی خواهید داشت. فرض کنید که می خواستید ثروتمند شوید و به این منظور، تصمیم گرفتید یک تجارت اینترنتی را آغاز کنید. اگر نسبت به ثروتمند شدن توسط اینترنت، شک داشته باشید، حس بی تفاوتی را تجربه خواهید کرد. در چنین حالتی، هدف اصلی شما، پولدار شدن است اما به روشی که انتخاب کردید، شک دارید. به همین علت، بی تفاوت خواهید شد.

از دست دادن حس امید
این مورد، رایج ترین دلیل بی تفاوتی است. اکثریت مردم، وقتی امید خود برای رسیدن به هدفی را از دست می دهند، بی تفاوت می شوند. کسی که برای بار بیستم، در کنار گذاشتن سیگار شکست می خورد، نسبت به سیگار کشیدن بی تفاوت می شود. نه به این علت که برایش مهم نیست، بلکه به این علت که امید خود را از دست داده است.

بی تفاوتی و ترس ها
اگر اعتماد بنفس و حس ارزشمند بودن در شما پایین باشد و به خود و مهارت هايتان، اعتماد نداشته باشید، ممکن است از انجام هرکاری که ارزش شما را تست می کند، ترسان باشید.

ادامه دارد…