شناسنامه، خواه آماري باشد يا طبيعي، كه از اقليم و نژاد و قوم و خويش نشئت گرفته، بيرون از قلمرو جان ماست.

امّا اخلاق، شناسنامه حقيقي ماست كه هم در دنيا و هم در قبر، برزخ و قيامت كبرا ما را همراهي مي‌كند.

ما اگر به شناسنامه آماري اكتفا كنيم، يك «شهروند» و اگر به شناسنامه نژادي و قبيله اي بسنده كنيم، يك «بيابان نشين» يا «بيابانگرد» مي‌شويم ولي اگر به شناسنامه اخلاقي روي آوريم «انسان» مي‌شويم.
جوادي آملي، مبادی اخلاق در قرآن، ص 157

امام صادق علیه السّلام فرمودند: اَلعالِمُ بِزَمانِهِ لا تَهجُمُ عَلَیهِ اللَّوابِسُ؛ آن کس که به زمان خویش دانا و آشنا باشد، شبهات به او هجوم نمی آورند.

«لوابس» به معنای شبهات است، یعنی اموری که بر انسان مشتبه می شود و او درست و نادرست، حق و باطل و راه و بیراهه را نمی شناسد و دچار فتنه و فساد و گمراهی می گردد.

«زمان شناسی»، به انسان بصیرت و آگاهی می دهد.زمان شناس، کسی است که ویژگیهای عصر و زمان خود را بشناسد، از دشمنان، دشمنیها، خطرها و خطرآفرینان باخبر باشد، نفاق را بشناسد، حیله های رایج را بداند، دستهای پنهان در پشت قضایا و حوادث را بشناسد، مردم شناس باشد و ریشه حوادث و بحرانها را بداند.

بصیرت و شناخت، مثل چراغی است که راه انسان را روشن می کند.حرکت در جاده تاریک، خطرناک است. ممکن است دشمنانی در کمین باشند، یا گودال هایی بر سر راه باشد، یا حیوانی وحشی حمله کند و آسیب برساند.

امّا آشنایی به زمان و بصیرت نسبت به مسائل روز، سبب می شود، انسان فریب نخورد و مورد سوءاستفاده قرار نگیرد.این نکته، هم در مسائل اجتماعی و روابط با مردم است و هم در مسائل سیاسی و خطوط جناحها، گروهها و احزاب.

چه بسیار افرادی که به سبب سادگی و ناآگاهی، به گمراهی افتادند و آبرو و ایمانشان بر باد رفت.زمان شناسی، سدّی در برابر هجوم شبهه ها و فتنه هاست.
تحف العقول، ص356

امام باقر(علیه السلام) می فرماید:
إنَّ أَصْحَابَ جَدِّیَ الْحُسَیِنْ لَمْ یَجِدُوا ألَمَ مَسِّ الْحَدِیْدِ(1)

یاران فداکار جدم امام حسین(علیه السلام) در زیر ضربات شمشیر و نیزه دشمن احساس درد نمی کردند!

شرح کوتاه
هنگامی که علاقه انسان به یک هدف به مرحله عشق، آن هم عشقی سوزان، برسد تمام احساس او در همان نقطه متمرکز می شود، و به همین جهت هر ناراحتی برای او قابل تحمل است نه تنها قابل تحمل است بلکه احساس ناراحتی نمی کند، جایی که زنان مصر با دیدن روی یوسف، در مسیر یک عشق زودگذر مجازی، آنچنان از خود بی خبر شدند که به جای بریدن میوه، دست های خود را بریدند چه جای تعجب است که عاشقان بی قرار راه خدا، و جانبازان راه حق و فضیلت، درد و رنج ضربات سنگین دشمن را احساس نکنند، باید نخست عشق ورزید، فداکاری و تحمل نتیجه حتمی آن است.
یکصد و پنجاه درس زندگی - آیت الله ناصرمکارم شیرازی

 اگر نمازخوان‌ها قشنگ نماز بخوانند، اگر نمازخوان‌ها از نمازشان لذت کافی و بهرۀ وافی ببرند، طبیعتاً اکثر بی‌نمازها هم به سمت نماز گرایش پیدا خواهند کرد. راه تبلیغ دین همین است. راه تبلیغ این نیست که عده‌ای بیایند مسلمان نیم‌بند و نیم‌پز شوند و ما هنوز این را درست نکرده و بدون اینکه به قدر کافی الگوی خوب داشته باشیم، سراغ بقیۀ اهل عالم برویم تا آنها را درست کنیم.

 راه اینکه بی‌نمازها، نمازخوان شوند این است که عده‌ای در نماز، تا آخرِ راه را بروند. لذا اگر ما بخواهیم برای نمازخوان کردن بی‌نمازها تلاشی کنیم، راهش این است که ابتدا به نماز خودمان مقداری بیشتر عنایت و توجه داشته باشیم، و نماز خودمان را رشد دهیم.

 یکی دو رمز و راز دربارۀ نماز وجود دارد که کمتر گفته شده؛ می‌خواهیم در مورد آنها به گفتگو بنشینیم و ببینیم چقدر راحت می‌توان با نماز به مراتب بلند معنوی رسید، ولی متأسفانه ما خودمان را از بهره‌برداری از چنین عبادت پُراثری محروم کرده‌ایم.

چگونه یک نماز خوب بخوانیم؟ / استاد پناهیان/ ص21

این چهار توصیه ی مهم را حتما بکار بندید
حضرت علی (علیه السلام ) به فرزندشان امام حسن (علیه السلام ) فرمودند :
چهار کلمه به تو می آموزم که تو را از درمان بی نیاز سازد .
- تا گرسنه نباشی غذا مخور ، و هنوز مایل به غذا باشی دست از آن بردار ، غذا را به جا و نیکو بخور (خوب بجو) و هنگامی که خواستی به بستر روی خود را به بیت الخلاء عرضه کن (به مستراح برو)
چگونه بخوریم تا سالم بمانیم ؟ - رضا حسینی